Sáng nay (13/3), Ủy ban thường vụ Quốc hội tiến hành chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao – ông Trương Hòa Bình liên quan tới công tác của ngành tòa án, trong đó đề cập tới các vụ án oan sai xảy ra trong thời gian gần đây.
Tại phiên chất vấn, Đại biểu Đỗ Văn Đương (đoàn TP.HCM) là người đầu tiên chất vấn đã nêu ra 5 vụ án đặc biệt nghiêm trọng mà dư luận hết sức quan tâm:
Bản án tử hình với Hồ Duy Hải tội giết người cướp tài sản ở Cầu Voi tỉnh Long An có oan không? Tại sao Chủ tịch nước bác đơn, tại sao đến nay hoãn thi hành lại?
Hình phạt tử hình với Nguyễn Văn Chưởng ở Hải Phòng về tội giết người cướp tài sản thỏa đáng không?
Tại sao tình tiết như nhau về tội hiếp dâm mà Lê Bá Mai (tỉnh Bình Phước) xử án chung thân còn Hàn Đức Long (ở Bắc Giang) nhận án tử hình?
Vì sao Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang nhiều năm có đơn, nhưng khi có hung thủ thật Lý Nguyễn Chung ra đầu thú thì Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao mới xem xét?
Với Huỳnh Văn Nén ở Bình Thuận năm 2000 có đơn tố giác tội phạm khác chứ không phải Nén, mà 16 năm qua không được xem xét, đến cuối 2014 mới giám đốc thẩm?
Đại biểu Đỗ Văn Đương cũng đặt câu hỏi lãnh đạo Bộ Công an về 5 vụ án trên, dư luận cho rằng bức cung nhục hình, thực sự có đơn tố cáo bức cung của 5 bị can này không? Giải quyết cụ thể thế nào? Quá trình điều tra 5 vụ án trên có những thiếu sót gì cơ bản? Việc này có ảnh hưởng thế nào đến việc xác định bản chất thật của vụ án?
Về vấn đề bức cung, dùng nhục hình, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương lý giải: “Oan sai xảy ra do chưa tôn trọng chứng cứ, chứng minh sự thật khách quan vụ án, đánh giá chứng cứ còn trọng cung hơn trọng chứng.
Nguyên tắc là phải trọng chứng, không dễ tin ngay lời khai của đối tượng gây án, nhân chứng. Nhưng còn tình trạng chưa đề cao chứng cứ vật chất, thu thập chứng cứ hiện trường, giám định chứng cứ. Nguyên nhân chủ quan từ cán bộ điều tra, do năng lực, phẩm chất, trách nhiệm không tuân thủ đúng quy trình, tư tưởng thành tích, nôn nóng dễ dẫn đến sai phạm. Ví dụ vụ việc Ngô Thanh Kiều, do nôn nóng, đối tượng ngoan cố dẫn đến nhục hình.”
Bé Ngô Thị Kim Oanh đang hôn di ảnh người cha - Ngô Thanh Kiều chết do nhục hình. Ảnh NLĐ
Về vụ án oan 10 năm của ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), Chánh án Trương Hòa Bình trả lời: Vụ ông Chấn có thể nói các cơ quan tố tụng đã giải quyết quyết liệt, đến nay đã giải quyết cơ bản, minh oan đã xong. Về bồi thường, nếu gia đình ông Chấn giao nộp đầy đủ tài liệu sẽ đến bước cuối cùng.
“Thời gian qua, TANDTC đã đề nghị ông Chấn cung cấp thêm tài liệu để tòa làm căn cứ xem xét, bồi thường nhưng gia đình Chấn chưa cung cấp được. Tòa đã hai lần đến nhà ông Chấn, làm việc với Luật sư để thu thập tài liệu, chỉ còn chờ tài liệu từ phía gia đình và ông Chấn. Đây là căn cứ tính toán bồi thường thiệt hại vật chất, tinh thần cho ông Chấn” – Chánh án Trương Hòa Bình giải trình.
Về vụ việc Hồ Duy Hải, Chánh án Trương Hòa Bình cho biết, vụ án Hồ Duy Hải khi xảy ra sự việc hai nhân viên bưu điện ở Cầu Voi, Long An bị giết gây bức xúc lớn trong cộng đồng, gia đình và xã hội yêu cầu điều tra làm rõ.
Cơ quan điều tra đã tiến hành truy xét, điều tra phát hiện nghi can Hồ Duy Hải và Hồ Duy Hải đã nhận tội có giết người.
Quá trình điều tra có luật sư, sau đó, Viện kiểm sát đã truy tố và đưa ra tòa xét xử. Tại tòa sơ thẩm bị cáo nhận tội, tự nhận không có bức cung, nhục hình nên sơ thẩm kết án Hồ Duy Hải có tội. Qua quá trình phúc thẩm, bị cáo có một phần không phạm tội nhưng không rõ nên không làm thay đổi bản chất vụ án và đã kết tội Hồ Duy Hải.
Chánh án Trương Hoà Bình tại phiên chất vấn. Ảnh Tiền Phong
Vậy đặt vấn đề có oan hay không? Ông Trương Hòa Bình nói: “Xin thưa, tòa án trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ vụ án chưa phát hiện ra có căn cứ để kháng nghị mặc dù phát hiện ra một số thiếu sót trong quá trình điều tra. Chủ tịch nước cũng bác đơn đề nghị ân xá của Hồ Duy Hải. Việc có oan hay không căn cứ vào việc người có thẩm quyền có kháng nghị hay không? Chúng tôi đã lập 1 tổ liên ngành do viện kiểm sát chủ trì làm việc tích cực, quyết liệt. Khi đoàn liên ngành vào hỏi Hồ Duy Hải vẫn nhận tội. Đơn của Hồ Duy Hải xin giảm án, chúng tôi sẽ rất thận trọng xem xét, nếu có đủ căn cứ kháng nghị thì sẽ kháng nghị”.
Về câu hỏi đối với hai bị cáo cùng phạm tội hiếp dâm như nhau mà Lê Bá Mai bị chung thân còn Hàn Đức Long bị tử hình, ông Bình trả lời: “Vụ án Hàn Đức Long đang có kháng nghị, giám đốc thẩm đã hủy án. Đối với câu hỏi của Đại biểu Đương về việc áp dụng pháp luật, xin thưa đại biểu, tội hiếp dâm trẻ dưới 13 tuổi khung hình phạt rộng, căn cứ vào tình tiết vụ án, thủ đoạn, hành vi, tính chất nghiêm trọng, tình tiết tăng nặng giảm nhẹ để có quyết đinh. Đây là quyết định độc lập của các hội đồng, chánh án tôn trọng quyết định của các hội đồng”.
Về câu hỏi của đại biểu Đương, tại sao Chủ tịch nước bác đơn nhưng hoãn thi hành án, Chánh án Trương Hòa Bình cho hay, đây là vấn đề pháp lý, nhưng tôn trọng nguyện vọng gia đình bị cáo. Mẹ bị cáo đến yêu cầu tòa án xin hoãn, báo chí cũng đề cập đến việc này. Chủ tịch nước cũng yêu cầu tòa và viện kiểm sát xem xét thận trọng, xem kỹ lại xem có oan không?
5 bị can nguyên là cán bộ Công an TP Tuy Hòa, Công an tỉnh Phú Yên bị truy tố tội “Dùng nhục hình”. Ảnh NLĐ
“Theo nguyện vọng thì TAND tỉnh Long An tạm hoãn thi hành án. Chúng tôi thành lập đoàn liên ngành như đã nói để xem xét thận trọng. Sơ bộ đã có một số nhận định, tuy nhiên đoàn liên ngành yêu cầu kiểm tra kỹ lần nữa, sẽ họp lại đánh giá thật toàn diện, đầy đủ, khách quan”, ông Bình khẳng định.
Vụ án Nguyễn Văn Chưởng ở Hải Phòng về tội giết người cướp tài sản có thỏa đáng không? Chánh án Trương Hòa Bình cho biết, Viện trưởng Viện kiểm sát kháng nghị hướng giảm tử hình xuống chung thân, nhưng hội đồng đã bác vì căn cứ vai trò của Chưởng là chủ mưu thì hậu quả đến đâu người chủ mưu chịu trách nhiệm đến đó.
"Chưởng không trực tiếp làm người bị hại tử vong mà do đối tượng khác nên khi hậu quả xảy ra người cầm đầu phải chịu trách nhiệm. Khẳng định đây không phải vụ án oan, chắc chắn không oan. Tất nhiên nếu có ý kiến của Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét một cách thận trọng”, ông Bình cho hay.
Theo Chánh án Trương Hòa Bình, qua rà soát từ 2011 đến nay, có 35 trường hợp có đơn kêu oan (từ 20 năm đến tử hình); đã giải quyết 21 trường hợp nhưng chưa phát hiện oan sai, trong đó, 3 trường hợp được kháng nghị mức án phù hợp. Những vụ còn lại, có thể có oan sai hoặc không oan sai, vẫn đang xem xét, kết luận sớm.
T.Phong (tổng hợp)
