Phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh cùng 20 đồng phạm diễn ra liên tục trong 10 ngày với nhiều tình tiết mới của vụ án được hé lộ.
Ngày 8/1/2018: Phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Tham ô tài sản” xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và Tổng Công ty cổ phần xây lắp dầu khí (PVC).
22 bị cáo bị đưa ra xét xử. Trong đó, ông Đinh La Thăng (cựu Chủ tịch HĐTV PVN) và 11 bị cáo khác bị truy tố về tội “Cố ý làm trái”; 8 bị cáo bị truy tố tội “Tham ô tài sản”. Hai bị cáo Trịnh Xuân Thanh (nguyên Chủ tịch HĐQT PVC) và Vũ Đức Thuận (nguyên Tổng Giám đốc PVC) bị truy tố về cả 2 tội danh trên.
 |
| Ông Đinh La Thăng được dẫn giải đến tòa sáng 8/1. (Ảnh: TTXVN) |
Theo cáo trạng, trong quá trình thực hiện Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch HĐTV PVN, có vai trò chính trong việc đề ra chủ trương và chỉ định PVC thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định.
Sau đó, ông Thăng chỉ đạo cấp dưới tại PVN và BQLDA căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng 6,6 triệu USD, trên 1.312 tỉ đồng cho PVC để các bị cáo tại PVC sử dụng hơn 1.115 tỉ đồng sai mục đích, trái quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 120 tỉ đồng.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị PVC, bị cáo buộc đã chỉ đạo bị cáo Vũ Đức Thuận ký hợp đồng EPC số 33 trái quy định để PVC được nhận tạm ứng.Bị cáo Trịnh Xuân Thanh còn chỉ đạo cấp dưới sử dụng hơn 1.115 tỉ đồng trong số tiền tạm ứng này vào mục đích khác, không đưa vào Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền trên 119 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, ông Trịnh Xuân Thanh còn đề ra chủ trương, chỉ đạo thuộc cấp lập khống hồ sơ rút hơn 13 tỉ đồng từ ban điều hành dự án Vũng Áng - Quảng Trạch để chia nhau sử dụng cá nhân. Trong đó, bị cáo Trịnh Xuân Thanh được ăn chia 4 tỉ đồng.
Bị cáo Phùng Đình Thực, nguyên Tổng Giám đốc PVN, đã cùng Đinh La Thăng có hành vi sai phạm trong việc chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó chỉ đạo cấp dưới tại PVN và BQLDA căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng 6.607.500 USD và trên 1.312 tỉ đồng cho PVC để bị cáo Trịnh Xuân Thanh cùng đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỉ đồng không đúng mục đích, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền trên 119 tỉ đồng.
Ngày 9/1: Tại phiên tòa, ông Đinh La Thăng và một số bị cáo nói không biết hợp đồng số 33 được ký thiếu cơ sở pháp lý. Cựu Chủ tịch PVN cho rằng việc chỉ định thầu, tạm ứng tiền thuộc trách nhiệm của ban giám đốc và chủ đầu tư.
 |
| Các bị cáo tại phiên tòa xét xử. Ảnh TTXVN |
Về nguồn vốn cho dự án NMNĐ Thái Bình 2, ông Thăng cho biết, 30% là vốn của PVN, còn lại đi vay. 30% vốn này, theo ông Thăng, thuộc trách nhiệm của Tổng Giám đốc và các Phó TGĐ PVN, không thuộc trách nhiệm của HĐTV và Chủ tịch HĐTV.
Bị cáo Thăng cho biết suốt quá trình điều tra bị cáo cũng nhận trách nhiệm trước cơ quan điều tra, trách nhiệm người đứng đầu. Đến nay sau 10 năm vụ án được phá, nhìn lại vụ án trong bối cảnh 10 năm về trước bị cáo có nóng vội, có lúc quá quyết liệt dẫn đến nhiều lúc quyết định sai.
Ngoài ra, bị cáo Thăng cũng thừa nhận mình có trách nhiệm trong việc thiếu kiểm tra, đôn đốc nắm bắt thông tin.“Cái này một phần do anh em ở dưới làm theo tiến độ chưa kịp báo cáo".
Liên quan đến nhóm bị cáo bị xét xử về tội “Tham ô tài sản”, tại tòa, trong khi cấp dưới khai Trịnh Xuân Thanh đề ra chủ trương tham ô thì người đứng đầu PVC phủ nhận việc này. Ông nói bản thân không liên quan khoản 1,5 tỷ đồng VKS cáo buộc sử dụng chung, cũng như việc nhận 4 tỷ đồng do cán bộ dưới quyền chuyển thông qua lái xe riêng.
Tại tòa, Trịnh Xuân Thanh cho rằng mình không quanh co chối tội, ngay cả trong quá trình điều tra. Đại diện điều tra viên có mặt tại phiên tòa đã lên tiếng khẳng định Trịnh Xuân Thanh có quanh co chối tội.
HĐXX tiếp tục hỏi bị cáo Thanh về số tiền khắc phục hậu quả mà cha mẹ bị cáo nộp, bị cáo Thanh khẳng định, làm việc này là do trách nhiệm người đứng đầu PVC.
Ngày 10/1: Dẫn nguồn tin từ Vietnamnet, trong ngày xét xử thứ 3 vụ án Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm, các luật sư tập trung thẩm vấn bị cáo, nhân chứng liên quan kết luận về hành vi cố ý làm trái.Sau khi cáo trạng được tuyên bố, giám định xác định hành vi của ông Đinh La Thăng và đồng phạm đã gây thiệt hại cho Tập đoàn Dầu khí VN (PVN) hơn 119 tỉ đồng.
Trong đó, 51 tỉ đồng là tiền lãi trên số tiền 1.115 tỉ đồng không sử dụng vào mục đích dự án và 68 tỉ đồng là tiền lãi do việc PVC sử dụng sai mục đích số tiền 1.115 tỉ đồng.Theo đó, thiệt hại của vụ án do sử dụng tiền tạm ứng không đúng mục đích được tính toán cặn kẽ và ra kết quả thiệt hại là 119 tỉ đồng.
 |
| Ảnh Tri thức trực tuyến |
Một luật sư hỏi giám định kết luận hậu quả thiệt hại 119 tỉ đồng là hậu quả được tính bằng lãi suất từ "cơ hội đầu tư", vậy trong quá trình giám định đã có doanh nghiệp nào bị thiệt hại giống từ cơ hội đầu tư chưa thì không nhận được câu trả lời của giám định viên.
Đại diện PVN khẳng định số tiền đã tạm ứng cho PVC là tiền nằm trong tài khoản thanh toán chứ không phải tài khoản tiết kiệm. Do đó, luật sư cho rằng tiền này chỉ được hưởng lãi suất không kỳ hạn chứ không thể tính như lãi suất huy động vốn. Bởi vậy, việc tính thiệt hại nếu có đối với vụ án này cần được tính toán lại.
Cũng trong phiên tòa ngày 10/1, Nguyên Trưởng Ban quản lý dự án Nhiệt điện Thái Bình 2, Vũ Hồng Chương cho rằng tại tập đoàn PVN, bị cáo là đơn vị cấp dưới, là đơn vị phụ thuộc nên phải nghe theo cấp trên, phải thực thi mệnh lệnh của cấp trên theo chủ trương. Mặc dù biết hợp đồng 33 được ký trái quy định nhưng áp lực "trên đe dưới búa" nên vẫn ký.
Ngày 11/1: Trong ngày xét xử thứ 4, đại diện cơ quan công tố đọc bản luận tội và nêu mức án đề nghị với 22 bị cáo trong vụ án cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế và tham ô tài sản xảy ra ở Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC).
Cựu chủ tịch HĐQT PVN Đinh La Thăng bị đề nghị mức án 14-15 năm tù. VKSND Tối cao cáo buộc, ông Thăng đã có hành vi phạm vào tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, theo điều 165 Bộ luật Hình sự 1999.
VKS đánh giá, ông Thăng mới chỉ nhận trách nhiệm của người đứng đầu, gây sức ép tiến độ gói thầu mà chưa nhận ra việc làm trái pháp luật của mình nên cần có hình phạt nghiêm. Ông chỉ đạo cấp dưới tạm ứng sai dẫn đến hơn một nghìn tỷ đồng bị sử dụng sai mục đích. Hành vi phạm tội thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng.
 |
| Ông ĐInh La Thăng tại phiên tòa. Ảnh TTXVN |
Cựu chủ tịch HĐQT PVC Trịnh Xuân Thanh bị đề nghị mức án chung thân cho cả hai tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (theo điều 165 Bộ luật Hình sự 1999) và Tham ô tài sản (điều 278 Bộ luật Hình sự 1999). Cùng hai tội danh như ông Thanh, cựu phó tổng giám đốc PVN Nguyễn Quốc Khánh bị đề nghị 10-11 năm tù.
Cơ quan công tố đánh giá ông Thanh phạm hai tội đều đặc biệt nghiêm trọng. Ông này bỏ trốn và trong quá trình điều tra đã quanh co chối tội nên cần "trừng trị nghiêm". Tuy nhiên, ông Thanh có tình tiết giảm nhẹ là khắc phục thiệt hại được hai tỷ đồng.
Các bị cáo khác bị đề nghị từ 24 tháng tù treo đến 28 năm tù.
Ngày 12/1: Dẫn nguồn tin từ Người Lao Động, Tiền Phong,trong ngày làm việc thứ 5 tại phiên tòa xét xử vụ Đinh La Thăng, luật sư Nguyễn Văn Quynh (bào chữa cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh) đã xuyên suốt các hành vi và cho rằng thân chủ của mình không có lỗi cố ý. Ông Quynh đề nghị VKS xem xét lại một số nội dung cáo buộc chưa phù hợp.
Về việc ông Trịnh Xuân Thanh bị cáo buộc "quanh co chối tội", luật sư Quynh cho rằng trong quá trình điều tra theo quy định của Bộ Luật Tố tụng Hình sự mới thì đều có băng ghi âm, ghi hình. Bản luận tội hôm qua vẫn quy kết bị cáo Thanh không thành khẩn khai báo, quanh co chối tội là không phù hợp với quy định tại Luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về suy đoán vô tội.
Cũng trong phiên tòa này, trong phần tranh luận, luật sư bào chữa và một số bị can thắc mắc về cách giám định thiệt hại số tiền 1.100 tỷ PVC sử dụng sai mục đích và một số chứng cứ cáo buộc khác. Tuy nhiên, đại diện VKS cho rằng có cơ sở xác định ông Thăng và cấp dưới cố ý làm trái. Riêng Trịnh Xuân Thanh có căn cứ xác định bị cáo này đã tham ô tài sản.
Căn cứ các tình tiết giảm nhẹ, đại diện VKS sau đó đã đề nghị HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo Lương Văn Hòa, Lê Đình Mậu, Bùi Mạnh Hiển, Phạm Tiến Đạt so với mức đề nghị trước đó và đề nghị cân nhắc giảm nhẹ cho bị cáo Nguyễn Ngọc Quý (nguyên Phó tổng PVC).
Ngày 13/1: Trong phần tự bào chữa, cựu Chủ tịch HĐTV PVN xin nhận trách nhiệm cho các bị cáo khác cấp dưới vì các bị cáo này, theo ông Thăng, không có động cơ cá nhân, không vụ lợi, vì trách nhiệm của mình, vì chỉ đạo quyết liệt, có lúc nôn nóng mà dẫn đến vi phạm.
Trong khi đó, bị cáo Trịnh Xuân Thanh thừa nhận không đọc nội dung hợp đồng 33, song phủ nhận cáo buộc tham ô tài sản.
Tranh luận trước tòa, các luật sư đề nghị HĐXX làm rõ cách giám định thiệt hại số tiền hơn 1,1 nghìn tỷ đồng PVC sử dụng sai mục đích. Đại diện VKS cho rằng có cơ sở xác định ông Thăng và cấp dưới cố ý làm trái, gây thiệt hại cho Nhà nước. Riêng Trịnh Xuân Thanh có căn cứ xác định bị cáo này đã tham ô tài sản.
Ngày 14/1: Sau 2 bị cáo à ông Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh đã tự bào chữa cho mình trước những hành vi bị VKS cáo buộc, tiếp diễn phiên tòa ngày 14/1, lần lượt các bị cáo còn lại trong vụ án cũng có lời tự bào chữa.Bị cáo Phùng Đình Thực, nguyên Tổng giám đốc PVN nói cá nhân bị cáo không đề xuất và chỉ đạo trong việc chỉ định thầu. Mà thay vào đó, bị cáo Thực nói đã có văn bản chỉ đạo BQL dự án xây dựng phương án thành lập liên danh tổng thầu.
“Việc chỉ định PVC đã báo cáo Chính phủ, bị cáo yêu cầu các đơn vị ký HĐ 33 theo đúng quy định của pháp luật”, bị cáo Thực nói.
Bị cáo Thực khẳng định không có bất cứ chỉ đạo nào để BQL tạm ứng cho PVC, kể cả bằng miệng hay văn bản.Chứng kiến nhiều lãnh đạo Tập đoàn vướng vào vòng lao lý bị cáo vô cùng đau xót. Bị cáo không thể tưởng tượng được là ngày hôm nay phải đối mặt mức án bị VKS đề nghị 12-13 năm tù.
Tiếp theo là bị cáo Nguyễn Quốc Khánh, nguyên Phó TGĐ PVN bị VKS. Bị cáo Khánh thành khẩn nhận trách nhiệm của mình mặc dù sai phạm là do cấp dưới thực hiện. Bị cáo rất ân hận và cũng đã nhờ luật sư làm việc với gia đình vay mượn nộp 2 tỷ đồng khắc phục hậu quả.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Phó TGĐ PVN nói rằng đến khi làm việc với cơ quan điều tra bị cáo mới biết mình làm sai liên quan đến Hợp đồng 33.
Tiếp đến, bị cáo Nguyễn Anh Minh, nguyên Phó TGĐ PVC nói xin nhận trách nhiệm và xin HĐXX xem xét hành vi của các bị cáo ở BĐH để giảm nhẹ hình phạt cho họ.
Ngày 15/1: Trong ngày mở phiên tòa thứ 8, Theo VKS, ông Đinh La Thăng khai việc chỉ định thầu tại dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 xuất phát từ chủ trương của Bộ Chính trị trong chiến lược phát triển PVN đến năm 2025, chỉ thị người Việt Nam dùng hàng Việt Nam, chỉ thị phát triển ngành dầu khí tới năm 2015… Tuy nhiên, thực tế kết luận của Bộ Chính trị không đưa ra nội dung chỉ định thầu cụ thể như lời khai của ông Thăng.
 |
| Đại diện Viện Kiểm sát đọc bản luận tội. (Ảnh: TTXVN) |
"Chính phủ khi trả lời văn bản của PVN do ông Thăng ký đề xuất chỉ định thầu PVC cũng chỉ chỉ đạo chủ động chỉ định thầu nhưng phải đáp ứng đủ điều kiện, chứ không đồng ý PVC làm tổng thầu", công tố viên nói.
Theo VKS, bị cáo Trịnh Xuân Thanh (cựu chủ tịch HĐQT PVC), Vũ Đức Thuận (cựu tổng giám đốc PVC) đều được ông Đinh La Thăng cất nhắc về PVC. Xuất phát từ mối quan hệ cá nhân, ông Thăng đã ưu ái bỏ qua quy định pháp luật để chỉ định thầu cho PVC, sau đó chỉ đạo ký hợp đồng, tạm ứng tới hơn 6,6 triệu USD và hơn 1.300 tỷ đồng.
"Điều đó đã thể hiện rõ mối quan hệ lợi ích nhóm", công tố viên kết luận.
Cũng liên quan đến vụ việc này, hiều lời khai của các bị cáo ở cơ quan điều tra được VKS công bố đều có nội dung "chống lại" ông Trịnh Xuân Thanh. VKS nhận định, các cán bộ dưới quyền đều nhận tội và khai Trịnh Xuân Thanh cố ý làm trái thế nào, nhưng ông Thanh không thừa nhận.
Tuy nhiên, theo công tố viên, dù ông Thanh chối tội nhưng không ảnh hưởng tới việc truy tố vì đã có đủ cơ sở.
Ngày 16/1: Trong phiên xử ngày 16/1, các luật sư của các bị cáo và VKS đã thực hiện phần đối đáp. Theo bị cáo Thăng, trong phần tự bào chữa bị cáo đã đề nghị, những nội dung nào không nằm trong quá trình điều tra, truy tố và diễn ra tại phiên tòa thì đề nghị không đưa vào nhưng VKS vẫn đưa vào và quy kết cho bị cáo "lợi ích nhóm".
Bị cáo Đinh La Thăng mong VKS xem xét lại, ở doanh nghiệp người đi người đến là chuyện bình thường, việc bổ nhiệm cán bộ là bình thường nên không thể quy trách nhiệm bổ nhiệm là "lợi ích nhóm".
Liên quan đến việc tạm ứng, theo ông Thăng, anh Thực nói đây là đồng tiền của dân, của nhà nước giao cho PVN, chính vì vậy ông đã chỉ đạo phải sử dung tiền tạm ứng đúng mục đích. Nếu bị cáo chỉ đạo như bản luận tội của VKS là chỉ đạo ký hợp đồng để tạm ứng tiền thì chỉ sau 1 tiếng là có tiền và tiền đã được chuyển ngay từ tháng 3.
Cũng trong ngày 16/1, Luật sư Thiệp cho rằng: "Nếu nói lợi ích nhóm xuất phát từ việc đó thì cần chỉ ra lợi ích gì để cuối cùng 3 ông ngồi đây?".
Ông Thiệp cho rằng, VKS xác định tội phạm có tổ chức nhưng đây là cơ cấu tổ chức cơ quan, họ là pháp nhân, có sự phân công, phân trách nhiệm khi triển khai dự án chứ không phải tập hợp để đi thực hiện hành vi phạm tội.
Về cá thể hoá trách nhiệm các bị cáo, theo đại diện VKS, cơ quan này đã xem xét, đánh giá hành vi sai phạm trong vụ án, xâu chuỗi, xác định vai trò của từng bị cáo. Cùng một hành vi, tính chất sai phạm thì người có trách nhiệm cao hơn đương nhiên chịu trách nhiệm cao hơn. Người có trách nhiệm cao hơn nhưng tham gia phạm tội thấp hơn thì mức án thấp hơn, ví dụ như Trương Quốc Dũng.
“Rõ ràng có phân hoá, đánh giá mức độ vai trò của từng bị cáo chứ không phải “xem xét theo bảng lương” như lời luật sư.” - đại diện VKS trình bày.
Theo đại diện VKS, trong vụ án này, đóng vai trò chủ mưu xuyên suốt là bị cáo Đinh La Thăng, khởi nguồn từ chỉ định thầu. Vai trò của các bị cáo sau là biết nhưng vẫn thực hiện, đó là hành vi cố ý làm trái.
“Các bị cáo nói do sức ép tiến độ, nhưng thử hỏi từ ngày tạm ứng đến ngày PVC thực hiện các hạng mục là bao nhiêu thời gian? Thực chất việc ký các hợp đồng này để nhằm hợp thức chuyển tiền cho PVC.” - VKS nêu quan điểm khi đánh giá xâu chuỗi nội dung vụ án.
Ngày 17/1: Các bị cáo nói lời sau cùng trước khi tòa nghị án. Đứng trên bục khai báo, ông Thăng một lần nữa cúi đầu xin lỗi Đảng, Nhà nước, người dân, các thế hệ công nhân lao động ngành dầu khí, giao thông vận tải. Ông cũng nhận trách nhiệm thay cấp dưới. Cựu Chủ tịch PVN mong được đón cái Tết cuối cùng bên gia đình, người thân trước khi chấp hành án.
Vũ Đức Thuận (ảnh) và một số bị cáo thừa nhận sai phạm, mong HĐXX xem xét các tình tiết giảm nhẹ để lượng hình. Riêng Trịnh Xuân Thanh tiếp tục đề nghị tòa tuyên ông ta vô tội về tội Tham ô tài sản. Về cáo buộc cố ý làm trái, bị cáo thừa nhận không đọc kỹ nội dung hợp đồng EPC số 33.
Sau 4 ngày nghị án, lúc 8h ngày 22/1, TAND Hà Nội sẽ tuyên án đối với 22 bị cáo trong vụ án.
Bài tổng hợp từ Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Vnexpress, Người lao động, Vietnamnet.
Hà Trang (tổng hợp)
