Phát thức ăn miễn phí khiến hàng người chen lấn, xô đẩy, cướp giật..., dường như doanh nghiệp này đã “góp phần” làm méo mó hình ảnh nhân văn cần có của một xã hội hiện đại.
Khi miếng ăn là... miếng "nhục"
Mở đầu câu chuyện với PV báo Người Đưa Tin, PGS.TS.Huỳnh Văn Sơn (Phó Chủ tịch hội Tâm lý học xã hội Việt Nam) cho rằng, một số người cần nhìn lại chính mình, vì đây không phải là chuyện cá nhân mà còn là hình ảnh xã hội. “Những cá nhân gặp khó khăn có thể cảm thông khi họ là những người cần được giúp đỡ. Tuy nhiên, những người khác cần xem lại bởi những đua đòi, những hành vi thiếu kiểm soát đã vô tình cổ xúy cho những hành động quảng cáo thiếu nhân văn”, ông Sơn nói.
Ban tổ chức ném quà từ trên cao xuống.
Những ngày qua, dư luận có nhiều tranh cãi trái chiều xung quanh việc xếp hàng chờ phát đồ ăn miễn phí. Đó là một cửa hàng thức ăn nhanh lớn ở quận 1, TP.HCM tổ chức chương trình phát những phần ăn nhanh miễn phí diễn ra từ 20h tối 23/3 đến 20h tối 24/3. Quà tặng bao gồm một phần bánh burger, khoai tây, nước ngọt và áo thun. Người tham gia nhận quà phải đi xe máy hoặc xe đạp xếp hàng để đến quầy bán thức ăn của cửa hàng.
Nằm trong chuỗi sự kiện này, trưa 24/3, cửa hàng tiếp tục phát những phần ăn miễn phí cho khách hàng, kèm theo đó là chương trình cơn mưa đồ chơi gồm huy hiệu, râu giả, mắt kính... được ban tổ chức ném từ sân thượng cửa hàng cho người chơi nhặt lấy.
Rất nhiều người không ngại trưa nắng đã đứng chờ trước cửa hàng để được nhận quà miễn phí nhưng rất lâu vẫn chưa đến lượt. Thỉnh thoảng, trong đám đông xuất hiện nhiều đợt cãi vã chen lấn khiến lực lượng bảo vệ phải đến can thiệp. Nhiều người mặt đỏ gay, mệt mỏi khi đứng đợi chờ trong khói xe, nắng nóng. Đoạn đường bên ngoài cũng xảy ra tình trạng ùn tắc vì số người chờ đợi tràn ra cả ngoài.
Giữa trưa, trong lúc dòng người đang xếp hàng, những món đồ chơi từ trên cao ồ ạt rơi xuống. Cảnh hỗn loạn diễn ra, nhiều người vứt xe máy, xe đạp ùa vào tranh nhau lấy quà. Trong đó rất nhiều người có cuộc sống khá giả, đi SH, xe tay ga chứ không phải những người ăn xin, người tàn tật đói khổ.
Nhiều người bỏ xe để chạy đến nhặt quà rơi vãi trên mặt đất và các bồn cầu.
Cảnh tượng biển người chen nhau để nhận một suất ăn miễn phí này dấy lên cuộc tranh luận gay gắt trong dư luận. Nhiều người đặt câu hỏi: “Lý do nào khiến người người đổ xô chen chúc xếp hàng như vậy? Vì đồ ăn ngon, rẻ, độc đáo? Vì tò mò? Vì đói hay là chỉ theo trào lưu?”. Nhiều người còn chỉ trích rằng: “Tại sao cửa hàng không tặng kèm trong thức ăn mà lại ném đồ chơi xuống để mọi người giành, giẫm nhau để nhận quà?”.
Chưa hết, trước đó sự việc hàng nghìn người chen lấn nhau ăn sushi miễn phí một lần nữa khiến dư luận xôn xao. Thông báo cho vào cửa tự do, ăn buffet Nhật Bản miễn phí, hàng nghìn người đã chen lấn tại một cửa hàng sushi mới khai trương trên phố Đoàn Trần Nghiệp (Hà Nội) tạo ra hình ảnh xấu xí.
Của cho không bằng cách cho
Về cách thức tổ chức phát thức ăn, đồ chơi miễn phí như những cửa hàng thức ăn nhanh nói trên, nhiều ý kiến cho rằng chỉ vì quảng cáo thương hiệu mà tặng quà cho khách hàng không khác gì bố thí. Cổ nhân nói quả không sai: “Của cho không bằng cách cho”, nếu muốn làm từ thiện hay chỉ lợi dụng sự kiện để quảng bá thì cũng cần lịch sự hơn, văn minh hơn.
Tiến sỹ chuyên ngành Quản trị giáo dục - Trần Hữu Đức (Giám đốc công ty Đào tạo và Tư vấn tâm lý Better Living) nhấn mạnh rằng: “Thật không đáng để mọi người mất hàng giờ đồng hồ đứng nắng, chen chúc nhau như thế. Một phần có thể coi đây là do hiệu ứng đám đông, do con người ta tò mò, hiếu kỳ… muốn vào xem để biết ra sao rồi hành xử như vậy. Tuy nhiên, xét về mặt văn hóa, đây là hành vi không nên tái diễn. Cần phải nhìn rõ vấn đề: Người dân chờ đợi được phần ăn miễn phí nhưng thực chất không miễn phí! Bởi để có được nó, người dân phải bỏ rất nhiều thứ như thời gian, sức lực và cả lòng tự trọng của mình nữa. Còn không ít người khác, khi nhìn vào đám đông đó, họ sẽ coi thường, dẫn đến mất đi niềm tin vào giá trị xã hội.
“Về phía doanh nghiệp, cũng có thể qua chương trình này, thương hiệu của doanh nghiệp sẽ đến với người dân nhưng về mặt cảm xúc, phần đông người ta sẽ có ấn tượng không tốt. Họ sẽ nhìn vào đó với cách nhìn tiêu cực bởi doanh nghiệp đã tận dụng vào lòng tham, hiếu kỳ của người khác… để kinh doanh”, TS.Trần Hữu Đức cho hay.
Việc tranh giành nhau mỗi khi có bất cứ sự kiện miễn phí nào không phải là chuyện hiếm. Trước đó, cộng đồng mạng cũng từng sốc nặng khi bức ảnh nhiều bạn trẻ xô nhau, chen lấn để giành phần ăn sushi miễn phí ở Hà Nội lan tràn. Nhiều người thở dài trên các trang mạng, diễn đàn rằng “không chấp nhận được”, “không còn lời nào để diễn tả”… Nhưng rồi sự việc vẫn tái diễn mỗi khi có nơi nào đó thông báo phát hàng miễn phí.
Đôi khi không phải vì miếng ăn mà những người trong đám đông tranh giành mà đó chỉ là sự tò mò, chỉ muốn đứng cho vui rồi cùng tạo ra sự hỗn độn. Những người lớn cứ phô diễn những hành động không đẹp trước mắt con em mình, vô tình làm gương xấu cho chúng...
Giá mà “văn hóa xếp hàng” được coi trọng
Trao đổi với PV báo Người Đưa Tin, PGS.TS.Lê Kim Long (Hiệu trưởng trường đại học Giáo dục - đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ: Vấn đề đặt ra là cách mà doanh nghiệp phát đồ ăn miễn phí cho người dân có “đẹp” không. Họ vì hảo tâm, lòng tốt mà làm điều này hay chỉ để quảng cáo sản phẩm dẫn đến cảnh người dân chen lấn, xô đẩy tạo hình ảnh hết sức phản cảm. “Cũng phải nói thêm rằng, nhiều người Việt chưa có văn hóa xếp hàng. Giá mà mỗi người chịu nép vào hàng lối, kiên nhẫn chờ tới lượt mình thì tuy có thể có người được, người không, khung cảnh đã văn minh và dễ chịu hơn nhiều”, PGS.TS.Lê Kim Long nói.
Cao Tuân
