Tại phiên tòa sáng 17/1 sau khi được nói lời sau cùng, bị cáo Đinh La Thăng đều trình bày hoàn cảnh để xin được tại ngoại. Theo luật sư, về vấn đề hoàn cảnh khó khăn, có thể tòa án xem xét coi là tình tiết giảm nhẹ chứ không thể coi là điều kiện để được tại ngoại.
 |
Bị cáo Đinh La Thăng tại phiên tòa ngày 11/1. Ảnh: TTXVN |
Giải đáp thắc mắc về cơ sở nào để cho phép ông Thăng cùng các bị cáo bị truy tố tội Cố ý làm trái được thay đổi biện pháp ngăn chặn?, luật sư Vũ Ngọc Chi (Đoàn luật sư Hà Nội), cho rằng, tùy thuộc vào mức độ bệnh tật mà pháp luật có các quy định có lợi cho bị can, bị cáo.
Trao đổi trên VietNamNet, Luật sư Vũ Ngọc Chi khẳng định, biện pháp ngăn chặn và thay đổi biện pháp ngăn chặn là một nguyên tắc xuyên suốt toàn bộ quá trình tố tụng gồm điều tra, truy tố, xét xử. Tuy nhiên, trong thực tế, việc áp dụng hoặc thay đổi biện pháp ngăn chặn bắt đầu từ giai đoạn điều tra và kết thúc ở giai đoạn tòa án ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.
"Khi xét xử, tòa án tiếp theo phải tuân theo quy trình xét xử. Lúc này, tòa sẽ tập trung vào việc xét xử và gần như không xem xét đến vấn đề thay đổi biện pháp ngăn chặn nữa.
Việc thay đổi biện pháp này chỉ quay trở lại một lần duy nhất là khi tòa ra quyết định (ví dụ vụ hoa hậu Phương Nga) hoặc ra một phán quyết bằng bản án và kết thúc trình tự tố tụng ở giai đoạn sơ thẩm", LS Chi nêu vấn đề.
Theo LS Chi, khi tòa ra quyết định và thay đổi biện pháp ngăn chặn sẽ căn cứ vào khoản 2, điều 125, bộ luật Tố tụng hình sự. Khi tòa ra phán quyết bằng bản án, thì đây là việc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, sẽ căn cứ khoản 1, điều 125 bộ luật này.
"Như vậy, chỉ khi tòa án ra một quyết định thì có thể các bị cáo được thay đổi biện pháp ngăn chặn. Còn nếu tòa án ra một phán quyết bằng bản án, thì đây sẽ là việc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, dựa trên các căn cứ pháp luật đã nêu trên", LS Chi phân tích.
Về trường hợp bị can, bị cáo mắc bệnh hoặc có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn thì theo LS Chi sẽ tùy thuộc vào mức độ bệnh tật mà pháp luật có các quy định có lợi cho bị can, bị cáo. Cụ thể: Mắc bệnh dẫn đến hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi là tình tiết giảm nhẹ tại tiết q, khoản 1, điều 51, bộ luật Hình sự.
Mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo thì tạm đình chỉ điều tra theo điều 229, khoản 1, tiết b, bộ luật Tố tụng hình sự.
Bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa sẽ được miễn trách nhiệm hình sự theo điều 29, khoản 2, tiết b, bộ luật Hình sự.
Về vấn đề hoàn cảnh khó khăn, có thể được tòa án xem xét coi là tình tiết giảm nhẹ theo quy định khoản 2, điều 51, bộ luật Hình sự, chứ không thể coi là điều kiện để được tại ngoại.
Trước đó, trao đổi với Báo Người lao động, luật sư Nguyễn Huy Thiệp (người bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, cho rằng về luật và quyền, được phép cho các bị cáo tại ngoại nếu xem xét không cần thiết tạm giam. Tuy nhiên, theo luật sư Thiệp, thời điểm này cho bị cáo Đinh La Thăng tại ngoại là không khả thi.
"Ít ngày nữa tới đây, Tòa án sẽ có phán quyết, nếu không có tội thì thả ngay hoặc có tội thì ít nhất tạm giam để đảm bảo thi hành án. Mặc dù bị cáo kháng nghị nhưng nếu có án như vậy thì cũng phải có biện pháp đảm bảo thi hành án sau này. Đó là lý do tôi cho rằng việc tại ngoại không khả thi vào thời điểm này", luật sư Thiệp nói
Cũng theo luật sư Thiệp, nếu trước khi phiên tòa xét xử diễn ra, bị cáo đề nghị và nếu cơ quan tố tụng thấy rằng không cần thiết phải đảm bảo tạm giam thì có thể xem xét sẽ cho tại ngoại.
Đức Hòa (tổng hợp)
