Chướng bụng đầy hơi là những triệu chứng về đường tiêu hóa, gây khó chịu cho người bệnh. Nguyên nhân chủ yếu từ thức ăn và thói quen không tốt của người bệnh.
Nguyên nhân gây chướng bụng, đầy hơi
- Do ăn nhiều chất tinh bột trong khi cơ thể không đủ hệ thống men để chuyển hóa hết. Cách ăn uống quá nhanh, nhai không kỹ, nuốt vội vàng, ăn nhiều chất béo, gia vị, chất kích thích (rượu, bia, cà phê, thuốc lá).Ngoài ra, có một số thức ăn hay gia vị khi ăn vào dạ dày tạo nên một phản xạ gây co thắt lỗ thực quản dưới dễ gây nên ợ hơi (hành, tỏi…) hoặc thói quen sau khi ăn xong đã đi nằm nghỉ ngay.
Chướng hơi đầy bụng gây khó chịu cho người bệnh
- Do rối loạn vận động nhu động ống tiêu hóa (dạ dày, ruột) làm cho dạ dày lúc nào cũng đầy thức ăn và thức ăn xuống ruột chậm gây cho việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn hoặc do rối loạn bài tiết dịch mật (viêm, tắc đường dẫn mật…). Bệnh trào ngược thực quản ngoài đầy hơi, trướng bụng còn gây nóng rát phía sau xương ức, ợ nóng, ợ hơi, ợ ra cả nước trong.
- Do rối loạn hệ thống vi khuẩn chí trong đường tiêu hóa (loạn khuẩn) làm cho thức ăn không đủ men để chuyển hóa thức ăn gây ứ đọng, lên men và sinh hơi.
- Do bệnh thuộc đường tiêu hóa như bệnh về dạ dày (viêm, loét dạ dày – tá tràng, ung thư dạ dày…), bệnh viêm đại tràng co thắt, bệnh giảm nhu động ruột do gây đầy hơi, trướng bụng bởi vi khuẩn lên men tinh bột tồn tại lâu ngày trong lòng đại tràng; do ứ phân lâu ngày như trong bệnh táo bón hoặc sau một số phẫu thuật về đường tiêu hóa như phẫu thuật dạ dày, đại tràng…
- Do rối loạn hấp thu: Những trường hợp đau bụng ở trẻ em không tìm thấy nguyên nhân khác thì có tới 40% là do rối loạn hấp thu sữa.Thứ sáu
Tinh thần không thoải mái cũng có thể gây ra triệu chứng này. Những người hay lo âu, thần kinh căng thẳng, gặp nhiều stress cũng có thể gây đầy hơi, trướng bụng.Ngoài ra, chứng đầy hơi, trướng bụng còn có thể do người bệnh dùng một số thuốc làm ảnh hưởng đến chức năng sinh lý bình thường của hệ tiêu hóa (dạ dày, ruột), ví dụ như dùng thuốc trong bệnh suy tuyến giáp trạng, trong bệnh tăng huyết áp hoặc thuốc dùng chữa bệnh trầm cảm…
Biểu hiện của chứng bệnh
Người bị đầy hơi, trướng bụng hơi được sinh ra trong quá trình chuyển hóa thức ăn không ra ngoài theo đường hậu môn mà lại đi ngược lên thực quản do cơ thắt thực quản bị giãn ra và đưa ra ngoài bằng đường miệng bởi chứng ợ. Bụng ậm ạch,khó chịu, đầy hơi.Người có hội chứng dạ dày thì ngoài đầy hơi, chướng bụng còn có ợ hơi, ợ chua, đau bụng âm ỉ, có lúc buồn nôn hoặc nôn (do viêm chít hẹp môn vị gây ứ đọng), phân lúc lỏng, lúc đặc hoặc có khi táo bón.Bụng chướng, gõ rất trong và trung tiện nhiều lần (ở người bình thường hơi chứa trong ruột có khoảng 200ml và được đưa ra ngoài bình quân khoảng từ 14 – 25 lần trong một ngày đêm theo đường hậu môn do trung tiện).
Thực phẩm gây chướng bụng đầy hơi
Bắp cải, súp lơ xanh
Khi ăn những loại rau này cơ thể hấp thụ một lượng đáng kể các chất dinh dưỡng như chất xơ, vitamin K, C, mangan và folate…làm dạ dày phải hoạt động nhiều hơn dẫn đến chứng đầy bụng.
Táo
Táo chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ. Nhưng khi ăn quá nhiều, cơ thể sẽ không hấp thụ hết được lượng đường có trong quả này. Dạ dày phải mất nhiều thời gian để sản xuất các enzym giúp cơ thể tiêu hóa. Do đó dẫn đến việc cơ thể sản xuất ra các loại khí trong dạ dày và ruột như methane, hydrogen và carbon dioxide.
Đậu
Đậu là loại thực phẩm tốt cho sức khỏe và được chế biến thành nhiều món ăn. Tuy vậy khi ăn đậu và các cây thuộc họ đậu dễ dẫn đến tình trạng đầy hơi. Nguyên nhân của tình trạng này là khi chúng ta thưởng thức các món từ đậu, hấp thụ vào cơ thể sẽ sinh ra chất khí carbohydrate.
Muối
Khi bạn ăn quá mặn hoặc trải qua những bữa nhậu thường xuyên, cơ thể khi đó hấp thụ lượng muối cao làm xuất hiện tình trạng đầy hơi, khó tiêu.Muối có khả năng giữ nước trong cơ thể khá tốt, vì vậy nếu ăn quá mặn cơ thể tích nhiều nước làm cho hệ tiêu hóa ì ạch gây ra cảm giác khó chịu.
Kẹo cao su
Khi bạn nhai kẹo cao su hoặc ngậm kẹo cứng, bạn nuốt không khí nhiều hơn mức bình thường, điều đó làm tăng nguy cơ đầy hơi. Vì thế, khi gặp trường hợp này, bạn hãy uống nước để giữ ẩm cho miệng và ngừng nhai kẹo lại.
Đồ uống có ga
Đồ uống có ga có chứa rất nhiều khí carbon dioxide, vì thế loại đồ uống này làm bụng chướng lên. Khi vào dạ dày, các bong bóng chứa carbon dioxide vỡ ra, tích tụ ở dạ dày và ruột khiến chúng ta đầy bụng và ợ hơi liên tục.Vì vậy, nên sử dụng đồ uống này vừa phải, nên uống từng ngụm nhỏ thay vì uống liên tục.
Thức ăn chiên xào
Những thực phẩm chiên xào chứa hàm lượng chất béo cao, nên những đồ ăn này thường khó tiêu hóa, thời gian hấp thụ lâu hơn các đồ ăn khác, do đó có sự hình thành khí. Hơn nữa, nếu bạn ăn những món chiên rán có hàm lượng muối cao thì sau bữa ăn bụng cảm giác khó chịu.
Đồ uống có ga
Đồ uống có ga có khả năng làm bạn bị đầy hơi, bụng chướng lên như quả bóng. Do đó, nên thay thế bằng loại nước uống tinh khiết, trà gừng nóng hoặc ướp lạnh. Vì gừng có tác dụng hỗ trợ đường tiêu hóa, giúp giảm hiện tượng đầy hơi, trướng khí.
Người bệnh cần thiết phải đi khám để tìm ra nguyên nhân. Thay đổi thói quen ăn uống, ăn chậm nhai kỹ, không ăn quá no, không nuốt vội, tránh những món ăn có khả năng gây đầy hơi.Nên ăn những thức ăn dễ tiêu, hạn chế ăn thức ăn chua, cay, các chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá. Ăn nhiều rau xanh như rau khoai lang, rau mồng tơi, rau đay, rau muống. Vệ sinh răng miệng hàng ngày tránh để bám các chất cặn bã ở chân răng, trong khoang miệng.Ngoài bữa ăn có thể dùng tay xoa bóp bụng để làm tăng nhu động của dạ dày, ruột giúp cho việc tiêu hóa thức ăn tốt hơn, tránh ứ đọng thức ăn nhiều ngày.Có chế độ tập thể dục nhẹ nhàng để làm tăng nhu động ruột một cách hợp sinh lý bình thường như đi bộ, chơi cầu lông, tập hít thở để cơ hoành vận động làm tăng nhu động của dạ dày và ruột. Đi bộ cũng là một hình thức thư giãn và loại bỏ stress.
