Lãnh đạo sở Giáo dục & Đào tạo TP. Hà Nội vừa đề nghị UBND thành phố lập tổ an ninh cho hội đồng đề thi, đặc biệt cần có phương tiện phá sóng viễn thông tại các điểm in sao đề thi tại kỳ thi Quốc gia.
Đây được cho là “sáng kiến mới” nhằm chặn đứng hiện tượng lộ, lọt đề. Tuy nhiên, ngay lập tức đề nghị này đã vấp phải hàng loạt câu hỏi như: Kinh phí chi cho đề nghị này sẽ là bao nhiêu tiền? Tại sao lại phải đề xuất một hình thức mang tính chuyên dụng, đặc thù như vậy cho một kỳ thi? Trao đổi với PV, nhiều nhà nghiên cứu, quản lý giáo dục cho rằng, tư duy chống tiêu cực này sẽ nặng tính cực đoan, gây phản cảm trong dư luận.
Những vụ lộ đề thi gây sóng gió
Trước thực trạng lộ, lọt đề thi, nhiều giải pháp đã được đưa ra, trong đó đề xuất phá sóng viễn thông tại các điểm in sao đề thi của sở GD&ĐT Hà Nội được đánh giá là “sáng kiến mới”. Theo quan điểm của Giám đốc sở GD&ĐT Hà Nội Nguyễn Hữu Độ, tại mỗi điểm in sao đề thi, với công nghệ hiện giờ chỉ cần ấn enter là có thể gửi được đề ra ngoài. Do đó, nếu có công nghệ phá sóng sẽ đảm bảo an ninh hơn tại kỳ thi Quốc gia 2015.
 |
Sở GD&ĐT Hà Nội đề xuất phá sóng viễn thông tại các điểm in sao đề thi (ảnh minh họa). |
Liên quan đến vấn đề này, hẳn nhiều người chưa quên thời điểm tháng 12/2014, ngành giáo dục cả nước xôn xao khi 20.000 bài thi học kỳ I môn tiếng Anh lớp 12 của 54 trường THPT thuộc sở GD&ĐT tỉnh Đắk Lắk phải hủy do lộ đề. Sau đó, tỉnh này đã phải tổ chức thi lại.
Trước đó, từ ngày 16 -19/12, Sở tổ chức thi học kỳ I (năm học 2014-2015) cho học sinh lớp 12 trên toàn tỉnh. 8 môn trong kỳ thi này là 8 môn sẽ thi tốt nghiệp THPT quốc gia 2015, gồm 4 môn thi tự luận Toán, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý và 4 môn thi trắc nghiệm Vật lý, Hoá học, Sinh học và tiếng Anh. Trong đó hai môn thi Lịch sử và tiếng Anh diễn ra cuối cùng.
Đến sáng 19/12, khi kết thúc hai môn thi này, Sở nghe phong thanh thông tin đề thi môn tiếng Anh bị lộ. Ngoài ra, khi căn cứ vào kết quả bài thi cho thấy số lượng học sinh đạt điểm trung bình rất cao, đặc biệt số học sinh đạt điểm giỏi (từ 8-10 điểm) cao bất thường.
Vì vậy, lãnh đạo Sở quyết định hủy kết quả môn thi, tổ chức thi lại bằng đề dự bị nhằm đảm bảo sự nghiêm túc và công bằng cho các học sinh khác. Được biết, sau quá trình kiểm tra, xác minh, lực lượng chức năng thấy có việc lan truyền đề thi qua file, tin nhắn bằng điện thoại di động.
Tuy nhiên, dư luận không khỏi quan ngại về đề xuất này. Liệu nó có tạo thuận lợi cho một kỳ thi, hay lại gây thêm những khó khăn, phiền toái và nhiêu khê?
Mất niềm tin vào con người nên phải dùng công nghệ?
Dù đánh giá cao đề xuất trên, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng, biện pháp này mang nặng tính cực đoan và chỉ có tính nhất thời. Bởi, các thiết bị phá sóng chủ yếu sử dụng vào mục đích an ninh, quốc phòng. Nếu phương án này được sử dụng vào mục đích dân sự (thi cử) ít nhiều sẽ gây ra tốn kém, phiền phức, không cần thiết, gây phản cảm trong dư luận.
Giải thích rõ hơn về quy trình in, sao đề thi, GS. Nguyễn Minh Thuyết – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục – Thanh thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, việc bảo mật đề thi là vô cùng quan trọng. Từng là Phó hiệu trưởng trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội), GS Thuyết hiểu rất rõ tính cần thiết của việc bảo mật đề thi.
Ông kể: “Trước đây, khi còn ra đề riêng rồi sau đó đến thời điểm kỳ thi ba chung của bộ GD&ĐT tổ chức, bộ phận in sao đề thi được bố trí ở một nơi độc lập và tuyệt đối không ai được mang theo bất kỳ một thiết bị phương tiện liên lạc nào. Những người tham gia in sao đề thi được bố trí biệt lập trong vài ngày và đến khi bóc đề họ mới được về”.
Vẫn biết rằng, việc sử dụng thiết bị phá sóng sẽ gây nhiều ảnh hưởng, tuy nhiên, theo GS. Thuyết, khu vực in sao đề thi không nằm trong khu vực thi và nó không hề ảnh hưởng đến thí sinh: “Có một phương tiện mà hỗ trợ đảm bảo bí mật an toàn tuyệt đối, theo tôi là tốt. Tôi nghĩ những người được giao in sao đề thi cũng ủng hộ, có thể khiến họ thoải mái về tư tưởng hơn và không bị căng thẳng”.
Trao đổi với PV, PGS. TS Văn Như Cương – Chủ tịch Hội đồng quản trị trường THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) đặt câu hỏi: “Tôi nghĩ sao phải làm đến mức kinh khủng thế?”. Theo PGS. Cương, trong trường hợp này, chủ thể (con người) lại chưa được chú trọng đúng mức. “Từ đây có thể thấy công tác điều hành thi cho đến thanh tra, giám sát, xử lý sai phạm của giám thị và thí sinh đang có vấn đề”, vị này nói.
PGS. Văn Như Cương khẳng định, nếu công tác tổ chức thi tốt, thì không cần thiết phải áp dụng những biện pháp mang tính chất cực đoan như vậy. Ông nói: “Chúng ta hoàn toàn có cách thức khác để kiểm tra, giám sát con người thực hiện công việc này. Tôi thấy, chúng ta đang hơi lạm dụng công nghệ trong các kỳ thi. Và tại sao chỉ riêng Hà Nội đưa ra đề nghị sử dụng thiết bị phá sóng tại khu vực in sao đề thi?”.
Câu hỏi đặt ra là, phải chăng, do mất niềm tin vào con người, nên xã hội càng hiện đại, người ta càng phụ thuộc vào... công nghệ?
Theo GS. Thuyết, đối với kỳ thi Quốc gia, các biện pháp này đã phải tính đến từ trước. Lẽ ra bộ GD&ĐT phải là đơn vị đề ra nhưng bây giờ trong khi bắt đầu triển khai việc chuẩn bị cho kỳ thi, các đơn vị, các địa phương có sáng kiến cũng là điều đáng ghi nhận. Theo đó, các sáng kiến, đề xuất cần tập hợp về Bộ nghiên cứu để đảm bảo mặt bằng giữa các cụm thi, các địa phương.
Thiết bị phá sóng bị nghiêm cấm kinh doanh, sản xuất, sử dụng trong lĩnh vực dân sự
Cũng liên quan đến việc sử dụng các thiết bị phá sóng viễn thông, trao đổi với PV, một chuyên gia (không tiện nêu tên) đến từ Học viện Bưu chính Viễn thông cho biết, thiết bị phá sóng là loại thiết bị bị nghiêm cấm kinh doanh, sản xuất và sử dụng trong lĩnh vực dân sự. Thường người ta chỉ biết đến chuyện ở những nơi chiếc điện thoại di động bị “cấm cửa” như khu quân sự, một số bệnh viện, trạm bán xăng… thiết bị phá sóng được lắp đặt để đảm bảo sự an ninh, an toàn.
Sẽ tốn kém, đi ngược tinh thần tổ chức kỳ thi Quốc gia tiết kiệm chi phí
Trao đổi với PV, luật sư Phạm Văn Phất, Trưởng văn phòng Luật sư An Phát Phạm cho rằng, vấn đề đặt ra là các thiết bị này có tính năng tương tự như thiết bị phá sóng dùng trong an ninh, hay Sở có đề nghị sự hỗ trợ thiết bị chuyên dụng dùng trong an ninh. Hơn nữa, các điểm in sao đề thi trong một kỳ thi Quốc gia có số lượng không phải ít nếu đầu tư mua các thiết bị phá sóng sẽ là vô cùng tốn kém.
Nó đi ngược với tinh thần tổ chức một kỳ thi Quốc gia chung là tiết kiệm chi phí. Còn nếu là các thiết bị phá sóng dùng trong an ninh, đây là loại thiết bị bị nghiêm cấm kinh doanh, sản xuất và sử dụng trong lĩnh vực dân sự. Các hành vi sử dụng trái phép, xâm hại tới quyền lợi hợp pháp của các nhà cung cấp dịch vụ di động hay những người sử dụng dịch vụ di động là vi phạm pháp luật.
Đại diện một nhà mạng (xin phép giấu tên) cho rằng, việc sử dụng thiết bị phá sóng chắc chắn ảnh hưởng đến chất lượng cung cấp dịch vụ của nhiều nhà mạng chứ không chỉ một đơn vị. Người sử dụng dịch vụ sẽ không hài lòng với việc chất lượng bị ảnh hưởng.
Anh Văn - Đỗ Thơm
