Được biết đến là một trong những môn thể thao có lịch sử lâu đời và được nhiều người yêu thích nhất, bóng bàn đã và đang trở nên ngày càng phổ biến hơn. Song, các quan điểm xung quanh lịch nguồn gốc và lịch sử ra đời của môn thể thao này thì không phải ai cũng hiểu hết.
Bóng bàn có nguồn gốc từ đâu?
Lịch sử hình thành của môn thể thao “thế kỷ”
Có kiến cho rằng, bóng bàn có nguồn gốc và được cải biến từ môn quần vợt mà thành. Nhiều tài liệu cũng cho thấy quần vợt là môn thể thao khá phổ biến ở Anh Quốc vào cuối thế kỷ XIX. Rất nhiều sinh viên ở Anh đã sáng tạo ra các cách chơi quần vợt mới, lấy bàn ăn làm bàn, sách làm lưới,sử dụng giấy bồi làm vợt hình thoi có cán, quả bóng được làm từ gỗ mềm hoặc cao su. Quy tắc để tính điểm không được quy định rõ ràng hay thống nhất nên nó chỉ được coi là môn thể thao giải trí với nhiều người.
Đến năm 1890, một vận động viên chạy việt giã nổi tiếng tại Anh là James.Chibu đã mang về các quả bóng được làm từ xen-lu-lô. Từ đây, bắt đầu xuất hiện môn “pingpong”.
1981, một thương nhân người Anh đăng ký độc quyền bán bóng bàn với mã số đăng ký là 19070.
1902 – 1903, một lưu học sinh người Nhật sống tại Anh đã đem bóng bàn về với Nhật Bản. Đến 1904 thì môn thể thao này được truyền đến Thượng Hải – Trung Quốc.
Bóng bàn tại Nhật Bản có sự đột phá
Tại Trung Quốc, phong trào bóng bàn rất bùng nổ
Trong 5 năm từ 1905 – 1910, phong trào chơi bóng bàn bắt đầu lan rộng hơn tại Viên, Budapest ở Trung Âu rồi đến Bắc Phi. Lúc này, bóng bàn đã được rất nhiều người ở nhiều quốc gia khác nhau tiếp nhận. Tuy vậy, môn thể thao này chỉ được coi là hình thức giải trí vào thời bấy giờ.
Thời kỳ bóng bàn độc tôn tại châu Âu
Chính xác thì bóng bàn có nguồn gốc từ nước Anh. Nó được coi là môn thể thao giải trí sau giờ ăn tối của giới thượng lưu dưới thời của Nữ hoàng Victoria vào thập niên 80 của thế kỷ XIX. Trò chơi đã dần trở nên thu hút công chúng ở Anh. Hãng Xenluloit đã ký kết hợp tác để sản xuất những quả bóng bàn đầu tiên. Việc sản xuất này nhanh chóng được thương mại hóa, trở thành môn thể thao yêu thích rẻ tiền nhưng tác dụng rèn luyện cao.
Theo thời gian, luật chơi bóng bàn đã có sự thay đổi
Cuối năm 2000, ITTF đã bắt đầu thay đổi một số luật thi đấu bóng bàn. Đầu tiên phải kể đến là kích thước quả bóng bàn được thay đổi từ 38mm thành 40mm. Điều này sẽ giúp làm giảm sự mở rộng sức cản của không khí và nhịp độ của trận đấu. Cũng vào thời kỳ này, các tay vợt cũng mở rộng thêm độ dày của lớp cao su dưới cây vợt khiến trận đấu trở nên nhanh và khó coi được trên TV.
Thứ hai, ITTF cũng thay đổi hệ thống ván đấu từ 21 điểm xuống còn 11 điểm. Họ thay đổi luật giao bóng để tránh vận động viên giấu bóng khi giao để kéo dài đường bóng, đồng thời cũng giảm bớt phụ thuộc vào việc giao bóng.
Công cụ không ngừng được cải tiến
Trên con đường phát triển của môn bóng bàn, đầu tiên phải kể đến những cải tiến về dụng cụ. Trước nhất là sự thay đổi về quy cách bàn bóng bàn, tăng chiều rộng từ 146.4cm lên 152.5cm. Chiều cao lưới cũng thay đổi từ 16.77cm hạ xuống còn 15.25cm. Sự thay đổi này đã giúp mở đường và phát triển cách đánh tấn công trong bóng bàn bởi lưới đã được hạ thấp xuống nên việc vận dụng các kỹ thuật cũng dễ hơn.
Đến năm 1902, vợt cao su xuất hiện. Nó giúp người chơi có khả năng tăng độ xoáy, phát triển kỹ thuật đánh giật bóng, xoáy bóng. Đặc biệt kỹ thuật đánh xoáy bóng đã trở thành cách đánh ưu thế của bộ môn này.
Năm 1950, người Áo phát minh ra vợt mút. Sau đó người Nhật cách tân kỹ thuật đánh bóng bằng loại vợt này và phát minh ra lối đánh giật bóng giúp nâng cao lực của bóng xoáy và tốc độ phát bóng. Chính vì thế mà thành tích kiệt xuất trong giải bóng bàn quốc tế lần thứ 19 đã thuộc về vận động viên người Nhật và 24 lần đoạt giải vô địch.
Tiếp đó, khi vợt mút gai, vợt mút úp xuất hiện cũng đã giúp người Trung Quốc nhận ra tác dụng của tốc độ trong bóng bàn. Họ tham khảo kỹ thuật tấn công của người Nhật để tìm ra kỹ thuật tấn công nhanh. Kỹ thuật đánh vợt mút và tấn công nhanh vào những năm 60 đã giúp khống chế được lối đánh giật bóng dài của Nhật bản và đánh bóng xoáy của châu Âu. Nó đã trở thành lối đánh tiên tiến nhất trong môn bóng bàn lúc bấy giờ.
Khi vợt mút úp xuất hiện thì cũng là lúc phát triển của kỹ thuật đánh cầu vồng và tấn công xoáy mạnh. Cách đánh bóng vòng cung cũng bắt đầu xuất hiện và trở thành chủ lực. Cho đến nay, đây vẫn là cách đánh thống trị trên bàn bóng bàn.
Hiện nay, dụng cụ bóng bàn cũng được cải tiến nhiều để đáp ứng nhu cầu của người dùng. Tùy theo nhu cầu mà mỗi người có thể chọn các loại dụng cụ phù hợp nhất. Nếu chỉ chơi tại gia để giải trí và luyện tập thể thao thì có thể dùng bàn bóng bàn giá rẻ, các loại bàn bóng bàn chính hãng. Nhưng nếu tham gia thi đấu chuyên nghiệp thì các loại bàn bóng bàn cao cấp, chính hãng sẽ được sử dụng nhiều.
Xuất hiện các tổ chức bóng bàn quốc tế
Hiệp hội bóng bàn quốc tế bắt đầu được thành lập từ tháng 12/1926 tại London – Anh với tôn chỉ: bảo vệ quy tắc hiện hành của bóng bàn; xuất bản các chương trình luật thi đấu quốc tế; trao đổi và liên hệ với các hiệp hội bạn.
Hiệp hội sẽ có các công việc như: tổ chức giải vô địch bóng bàn 2 năm 1 lần; họp Đại hội đại biểu và Hội nghị khoa học về bóng bàn. Các đại biểu trong hội nghị có quyền bình đẳng và quyền biểu quyết như nhau. Hội nghị khoa học sẽ tiến hành đồng thời với giải bóng bàn quốc tế.
Thay đổi và tu sửa các quy tắc đánh bóng
Hiệp hội bóng bàn cho rằng việc quá lạm dụng lối đánh bóng xoáy dã hạn chế thời gian thi đấu nên đã chấm dứt việc “một lần giao bóng đánh nửa tiếng” này. Đồng thời cũng thay đổi cách phát bóng để hạn chế việc thi đấu quá dài.
Ngoài ra, hiệp hội cũng không cho phép dùng vợt cùng màu với mút; quy định vợt đánh bóng màu 2 mặt phải là đỏ - đen để đề phòng sự phát triển mang tính ma thuật, thần bí trong thi đấu. Để giúp nâng cao hiệu quả truyền hình thì bàn bóng bàn màu xanh lục sẽ đổi sang xanh lam; sân nhà màu đỏ; bóng đổi trắng thành vàng; đổi luật thi đấu top nam 9 thắng 5 thành 5 séc thắng 3.
Đến năm 1998, Hiệp hội bóng bàn quy định hạn chế dùng vợt mút úp để giảm độ khó khi đánh bóng. Đồng thời, môn thể thao này cũng trở thành môn thi đấu chính thức của Thế vận hội. Gần đây, Hiệp hội tích cực vận động dùng bóng lớn thay cho bóng nhỏ.
Thi đấu bóng bàn tại Thế vận hội
Sự phát triển của bóng bàn Việt Nam
Trước 1975, Việt Nam Cộng hòa đã giành giải vô địch châu Á tại Philipines (1957) và Tokyo (1958); luôn đứng đầu khu vực Đông Nam Á trong thập niên 60 của thế kỷ XX. Sau năm 1975 thì môn thể thao này không còn được quan tâm và đào tạo nhiều nên dần trở nên tụt hậu.
Đến 1993, Việt Nam tham gia SEA Games 17 và giành HCV nội dung đồng đội nữ. Các kỳ SEA Games tiếp theo 1995, 1997, 1999, 2001, 2003, bóng bàn Việt Nam đều giữ chức vô địch đơn nam Đông nam Á. Tuy nhiên, từ năm 2002 với sự tiến bộ ngày càng mạnh mẽ từ các nước bạn nên bóng bàn Việt Nam mất dần vị thế. Đến năm 2004, vận động viên Đoàn Kiến Quốc đã xuất sắc đặt chân lên đấu trường lớn quốc tế.
Bóng bàn Việt Nam trải qua nhiều giai đoạn phát triển
Có thể thấy, bóng bàn là môn thể thao có lịch sử phát triển lâu đời. Từ một môn thể thao giải trí nó đã trở thành phong trào và được coi trọng trên toàn thế giới. Hiện nay, bóng bàn vẫn đang ngày càng phát triển, cải thiện và thu hút nhiều người tham gia hơn.
