Liên tiếp trong 30 năm, ông được biết đến như một “đại gia” chuyên sưu tập nghệ thuật giàu có và có lòng hảo tâm khi thường xuyên tặng những tác phẩm nghệ thuật quý giá cho các viện bảo tàng trên khắp nước Mỹ. Tuy nhiên, “bức màn” đã được vén lên khi bí mật “động trời” đã được hé lộ….
Nhiều người đã không khỏi bất ngờ khi biết được tất cả những bức tranh mà “Mạnh Thường Quân” Mark Landis tặng cho các viện bảo tàng đều là giả. Điều khiến họ sửng sốt hơn cả là chính ông đã tự tay vẽ nên tất cả những bức tranh này.
Sinh năm 1955, năm 17 tuổi, Mark Landis bị chấn thương tâm lý sâu sắc do người cha qua đời, đến nỗi phải vào viện để điều trị tâm thần. Sau này, ông theo học mỹ thuật tại Viện Mỹ thuật Chicago, rồi Viện Mỹ thuật San Francisco, chuyên về phục hồi tranh hỏng. Ông từng mua một gallery rồi làm ăn không thành công.
Phá sản ở tuổi 30, ông quay về sống với mẹ. Một ngày kia, để làm mẹ vui và để cha mình được người đời nhớ tới, ông đã tặng một bản copy tranh của Maynard Dixon cho một bảo tàng California. Thành công đầu tiên này làm ông nảy ra ý theo nghề vẽ tranh giả. Ông vẽ rồi tặng đủ loại tranh giả cho hơn 50 bảo tàng ở Mỹ.
Ông chọn những bảo tàng quy mô bé, không có đủ phương tiện để phân tích tranh. Do các cơ sở này đều bị qua mặt, nên cứ tằng tằng ông làm thế suốt ba mươi năm, thậm chí ông còn tặng nhiều lần cho một bảo tàng hoặc một tranh cho nhiều bảo tàng. Bản thân ông cũng vẽ tranh thật (của ông), vẽ cả truyện tranh và làm cả quảng cáo.
"Đại gia" tranh quý Mark Landis
Vào vai nhà hảo tâm giàu có, Landis đã “quyên tặng” những bức tranh giả cho hàng chục viện bảo tàng danh tiếng trên khắp nước Mỹ. Mãi cho tới năm 2008, khi Landis tặng tranh cho Viện bảo tàng thành phố Oklahoma, ông này mới bị lộ tẩy, khi đó, anh Matt Leininger đang là chuyên viên tại đây.
Leininger nhớ lại: “Ban đầu chúng tôi chỉ nghĩ rằng Landis là một nhà sưu tầm nghệ thuật lập dị. Tác phẩm đầu tiên ông tặng chúng tôi là một bức tranh màu nước của Louis Valtat, ông tự tay mang đến tận nơi để tặng. Chúng tôi liền lắp khung tranh và trưng bày bên cạnh những tác phẩm lớn, dĩ nhiên, không hề biết đó là tranh giả”.
Một bức tranh chép của Mark Landis.
Tác phẩm gốc của Signac
Sau đó, Leininger tiếp tục nhận được một kiện hàng do Landis gửi tới, trong đó có 5 bức tranh của những họa sĩ Pháp sống ở thế kỷ 19 như Paul Signac và Stanislas Lepine. Leininger liền tìm kiếm thông tin về tranh của Signac và đọc được thông tin rằng trước đây Landis đã từng đem tặng tranh Signac. Leininger lại tiếp tục tra cứu về tranh của Lepine và cũng thấy thông tin rằng Landis từng tặng tranh Lepine. Ngay lập tức sự nghi ngờ nảy sinh…
Leininger liền thử đưa những bức tranh lên mũi ngửi và nhận ra rằng các bức tranh đều có mùi cà phê, anh mơ hồ hiểu rằng Landis đã dùng cà phê để những bức tranh trông cũ xỉn đi. Leininger liền thử cạo một mảng màu.
Nên đọc Vì những bức tranh này đã hơn trăm tuổi nên nếu cạo một mảng màu, những mảng khác xung quanh cũng sẽ ngay lập tức rạn nứt, bong tróc, nhưng kỳ lạ thay, chúng vẫn bám chắc, kết dính chặt chẽ và phía bên dưới là vệt màu còn mới nguyên, màu vải còn rất trắng… Không còn nghi ngờ gì, đây đều là tranh giả.
Điều Leininger tự hỏi là tại sao việc xác nhận thật giả đơn giản như vậy mà có quá nhiều viện bảo tàng, triển lãm tranh lại để Landis lừa một cách quá dễ dàng suốt 3 thập kỷ. Leininger bắt đầu tìm hiểu sâu kỹ hơn và nhận ra rằng Landis luôn tặng những tác phẩm phù hợp với bộ sưu tập mà các viện bảo tàng đang nắm giữ. Vì vậy, khi được tặng bức tranh còn khuyết trong bộ sưu tập, họ ngay lập tức mừng rơn “như bắt được vàng” và chỉ muốn tin rằng đó là sự thật.
Bản thân Landis cho biết ông không hề thấy xấu hổ hay dằn vặt gì về những việc đã làm và tự liên tưởng mình như nhân vật cậu bé người gỗ hay nói dối Pinocchio.
Không những vậy, Landis vô tư bình luận: “Hiển nhiên là chẳng có tội ác nào trong việc tặng một bức tranh cho viện bảo tàng, việc họ đối xử với tôi như ông hoàng là việc của họ. Một lần làm ông hoàng rồi thành nghiện, vụ này dẫn tới vụ khác, phải mất tới 30 năm tôi mới bị lộ tẩy. Anh đã bao giờ được đối xử như một ông hoàng chưa? “
Trước khi thực hiện những “vố lừa” này, Landis đã làm quen với một cựu điệp viên FBI chuyên xử lý các tội phạm có liên quan tới tác phẩm nghệ thuật, Landis đã nắm được luật cơ bản rằng nếu ông không nhận tiền, trách nhiệm sẽ thuộc về phía các đơn vị nhận tranh.
Landis đã khiến hàng chục viện bảo tàng, triển lãm tranh bị “lừa đau”. Là người trong nghề, chuyên viên Leininger biết rằng có một số viện bảo tàng đã phát hiện ra sự thật về Landis trước khi anh phanh phui tất cả hồi năm 2008, nhưng họ quyết định giữ im lặng vì sợ mất mặt.
Bảo An
