Trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận khẳng định “không có lợi ích cục bộ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm” trong việc biên soạn sách giáo khoa (SGK).
Sáng ngày 20/11, trong phiên thảo luận Quốc hội về đề án Đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) Giáo dục phổ thông, đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng, việc biên soạn SGK không phải là trách nhiệm của Bộ GD&ĐT. Vì vậy, việc Bộ GD&ĐT biên soạn SGK sẽ tạo ra dư luận không tốt.
Theo đại biểu Tâm, Bộ GD&ĐT chỉ nên làm công tác quản lý, thẩm định phát hành SGK.
Cùng quan điểm đó, đại biểu Phạm Xuân Thăng (Hải Dương) nêu quan điểm: Nếu Bộ GD&ĐT biên soạn SGK sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh với các tổ chức biên soạn SGK khác. Vì có thể nhà trường sẽ ưu tiên dùng SGK của Bộ GD&ĐT biên soạn do có độ tin cậy và đảm bảo phù hợp với chương trình học cũng như chương trình thi cử của Bộ GD&ĐT.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận tuyên bố, việc biên soạn sách giáo khoa không hề có lợi ích riêng.
Đại biểu Bế Xuân Trường (Bắc Cạn) cho rằng những bộ SGK do Bộ GD&ĐT biên soạn phải được thẩm định một cách công khai, bình đẳng với các bộ SGK của những tổ chức, cá nhân khác, nếu không sẽ khiến các tổ chức, cá nhân khác ngần ngại trong tham gia biên soạn sách.
Trước những thắc mắc, băn khoăn của nhiều đại biểu, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận đã có báo cáo trước Quốc hội để giải thích rõ hơn về những vấn đề liên quan đến đề án này.
Người đứng đầu ngành giáo dục cho biết, ở các nước phát triển, công việc biên soạn chương trình sách giáo khoa là do các Viện Nghiên cứu về phát triển chương trình sách giáo khoa đảm nhiệm. Còn ở Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có đội ngũ chuyên gia chuyên nghiệp trong lĩnh vực làm SGK, chưa có bộ máy tổ chức nghiên cứu chuyên sâu về chương trình sách giáo khoa.
"Cách làm hiện nay ở Việt Nam là huy động các giáo viên, nhà khoa học, chuyên gia biên soạn sách tham gia biên soạn chương trình SGK. Để khắc phục tình trạng này, Bộ GD&ĐT đã cử chuyên gia và cán bộ đi học chương trình phát triển SGK để khi đủ điều kiện sẽ báo cáo Chính phủ cho thành lập Viện nghiên cứu chương trình và SGK”, Bộ trưởng Luận cho biết.
Thực tế Bộ GD&ĐT chưa bao giờ tự viết SGK
Theo đánh giá của "tư lệnh" ngành giáo dục, việc biên soạn chương trình SGK là công việc rất khó khăn, tỉ mỉ. Thực tiễn những lần biên soạn sách trước đây cho thấy lực lượng tham gia vào việc này không nhiều do yêu cầu rất cao về mặt khoa học, thời gian tập trung viết SGK rất dài trong khi đó, chế độ đãi ngộ cho những người tham gia viết SGK lại chưa thỏa đáng.
Từ đó, Bộ trưởng Luận đưa ra dự báo, lần này, lực lượng tham gia vào viết SGK còn ít hơn vì lần này làm SGK theo hướng mới.
Ông nói: "Có 2 khả năng xảy ra: Một là sẽ có nhiều đơn vị tham gia viết SGK để đơn vị giảng dạy lựa chọn sách phù hợp nhất sử dụng; hai là có thể chưa có nhiều đơn vị sẵn sàng tham gia viết sách, sách viết ra không đáp ứng được yêu cầu. Cũng có thể có những mảng sách không có đơn vị nào ra tham gia viết. Chúng tôi rất mong muốn khả năng một nhưng kinh nghiệm cho thấy khả năng thứ hai rất dễ xảy ra”.
Do đó, phương án Chính phủ đề xuất giao cho Bộ GD&ĐT chủ động biên soạn bộ sách, đồng thời khuyến khích việc biên soạn các bộ sách khác, để chủ động ứng phó với bất cứ tình huống nào xảy ra.
“Ở đây tuyệt nhiên không có lợi ích cục bộ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm nào khi triển khai đề án cả. Phương án Xã hội hóa SGK do chính Bộ GD&ĐT đề xuất và Chính phủ thảo luận quyết định trình lên Quốc hội”, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định.
Đối với ý kiến cho rằng, Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn sách, thẩm định sách có thể dẫn đến tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, người đứng đầu ngành giáo dục cho biết: Thực tế Bộ GD&ĐT chưa bao giờ tự viết SGK và cũng sẽ không trực tiếp viết SGK.
Việc viết SGK, biên tập chương trình là do các nhà giáo, nhà khoa học, các chuyên gia tham gia vào việc này. Còn Bộ Giáo dục tiến hành tổ chức bộ máy vận hành, phát hiện, lựa chọn nhân sự, tập huấn bổ sung thông tin cần thiết cho việc viết sách; ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ quá trình viết sách.
Còn việc thẩm định sách do một hội đồng bao gồm các nhà giáo, các nhà khoa học, chuyên gia am hiểu lĩnh vực này (không tham gia việc viết sách). Những người này do nhiều cơ quan như Bộ GD&ĐT, Ban Tuyên giáo Trung ương, Liên hiệp Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam… giới thiệu. Đây là một hội đồng độc lập, không gồm những cán bộ của Bộ GD&ĐT để thẩm định sách do Bộ viết. Hội đồng này sẽ hoạt động theo quy chế riêng và có tiêu chuẩn tiêu chí những ai tham gia vào hội đồng để đảm bảo tính khách quan.
Còn Bộ GD&ĐT có trách nhiệm căn cứ kết luận của hội đồng thẩm định để đưa ra quyết định cho phép lưu hành những bộ sách đạt tiêu chuẩn yêu cầu.
Hải Anh
