Theo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên, pho tượng Phật Quan Âm 'thiên thủ thiên nhãn' chùa Mễ Sở là một trong những pho tượng gỗ rất tiêu biểu cho mỹ thuật Việt Nam cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX.
Pho tượng Quan Âm 'nghìn mắt nghìn tay' này gồm 4 cấu kiện: bệ tượng, tòa sen, thân tượng và tòa phía sau. Phần bị lấy cắp là thân tượng. Ảnh: PV
Pho tượng Quan Âm 'thiên thủ thiên nhãn' chùa Mễ được tạo tác trong tư thế ngồi tọa thiền với một kích thước khá lớn. Tượng cao 2,8 mét, được chế tác bằng gỗ mít. Từ chỏm đầu tượng tới mặt ngồi cao 140cm, bệ cao 53 cm, tòa sen cao 23cm. Từ chỏm tới mặt ngồi cao 140cm, bệ cao 53 cm, toà sen cao 23cm. Pho tượng gồm 1.113 tay và 1.113 mắt. Đây là bảo vật Quốc gia mới được Thủ tướng Chính phủ công nhận năm 2019.
Tượng Quán Thế Âm được đặt trong cổng tam quan của chùa, xung quanh và bên trong lắp rất nhiều camera để theo dõi ngày đêm. Ảnh: DV
Do ngôi chùa nằm sát con đường lớn nên rất nhiều kẻ gian rình lấy trộm nên cổng tam quan luôn được khóa cẩn thận. Trước kia, người dân lên thắp hương thường xuyên, nhưng từ ngày bức tượng được công nhận là Bảo vật Quốc gia, địa phương chỉ mở cửa một ngày trong tháng cho người dân vào.
Để tránh bị camera ghi hình, nhóm trộm đã dùng gậy tre bịt vải che khuất ống kính. Do pho tượng to lớn và nặng nên nhóm trộm khênh ra cửa trước, thòng dây thừng chuyển xuống sân và đưa ra ôtô chờ sẵn ngoài cổng. Ảnh: ND
Theo sư Thích Đàm Lan, Trụ trì chùa Mễ Sở, tượng Quán Thế Âm đã 2 lần bị mất cắp. Lần thứ nhất vào năm 1988, sau khi trộm, kẻ gian đã chuyển lên Hà Nội tiêu thụ. Các đối tượng táo tợn cắt cả đường dây điện thoại hòng gây khó khăn cho công tác liên lạc với các cấp có thẩm quyền. Nhưng sau đó bức tượng đã được Công an tỉnh Hải Hưng (nay là 2 tỉnh Hải Dương và Hưng Yên) phối hợp cùng Công an TP.Hà Nội và Công an TP.Hải Phòng tìm thấy tại Hà Nội.
Tượng Quan Âm 'nghìn mắt nghìn tay' chùa Mễ Sở là hiện vật gốc độc bản, có hình thức thể hiện độc đáo, được các nghệ nhân xưa tạo tác hoàn toàn bằng kỹ thuật điêu khắc thủ công truyền thống hết sức công phu, tiêu biểu cho nền mỹ thuật đầu thế kỷ thứ 19. Ảnh: DV
Lần mới đây vào năm 2016, thông qua những hình ảnh ghi lại được thì kẻ gian đóng giả làm thợ điện, cắt hệ thống camera bên ngoài. Ngay khi chúng bước vào nơi đặt tượng Phật Bà ở tầng 2, một đối tượng đã lấy sào bọc chiếc áo cũ che khuất camera cho đồng bọn đưa tượng ra ngoài.
Di tích được Bộ Văn hoá - Thông tin (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia ngày 16/11/1988. Ảnh: DV
Các tay nhỏ của tượng được thể hiện với những cánh tay dài thon thả, các mắt tượng được đặt trong lòng bàn tay kết ấn cam lồ, các cánh tay này dài ngắn khác nhau theo độ mở dần lấy đầu tượng làm trung tâm, khiến chúng như còn mang một chức năng kết hợp tạo thành hào quang. Ảnh: DV
Phía trên đầu tượng ở mũi hào quang chạm nổi hình đám mây với những cánh tay nhỏ đan đều như những cánh chim trong tư thế bay xuống. Ảnh: DV
Theo sử sách, tượng Quán Thế Âm nghìn tay nghìn mắt ở chùa Mễ Sở (xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên) là tác phẩm hoàn hảo nhất trong 3 kiệt tác đỉnh cao của nghệ thuật tạo tác tượng Thiên thủ thiên nhãn cổ ở nước ta.
Do có giá trị rất lớn về mặt kiến trúc cũng như lịch sử nên bức tượng Quán Thế Âm nghìn tay nghìn mắt ở chùa Mễ Sở thường xuyên bị nhòm ngó.
