Những hóa chất này, được gọi là PFAS - hoặc chất perfluoroalkyl trước đây có liên quan đến ung thư và ức chế hệ thống miễn dịch. Trong nhà, chúng được sử dụng trong các thiết bị nấu ăn chống dính như nồi và chảo.
Hiện nay, các nhà nghiên cứu ở Mỹ hiện cho biết những hóa chất này cũng đã được tìm thấy trong cá đánh bắt ở hồ và sông. PFAS cũng liên quan đến việc tăng cholesterol , các vấn đề về sinh sản và phát triển cũng như các tác hại khác đối với sức khỏe.
Các nhà khoa học của Nhóm Công tác Môi trường (EWG) đã tìm thấy lượng PFAS trung bình trong cá nước ngọt ở Mỹ cao hơn 280 lần so với lượng hóa chất mãi mãi được phát hiện trong một số loài cá được đánh bắt và bán thương mại.
Dữ liệu xét nghiệm cho thấy rằng ăn một bữa cá nước ngọt có thể dẫn đến phơi nhiễm PFAS tương tự như ăn cá mua ở cửa hàng mỗi ngày trong một năm.
Tiến sĩ David Andrews, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Những người tiêu thụ cá nước ngọt, đặc biệt là những người đánh bắt và ăn cá thường xuyên, có nguy cơ bị PFAS ở mức báo động trong cơ thể. Khi lớn lên, tôi đi câu cá hàng tuần và ăn những con cá đó. Nhưng bây giờ khi nhìn thấy cá, tất cả những gì tôi nghĩ đến là ô nhiễm PFAS".
Hóa chất mãi mãi được tìm thấy ở nồng độ cao nhất trong cá nước ngọt là PFOS, hoặc axit sulfonic, chiếm trung bình khoảng 3/4 trong tổng số PFAS được phát hiện.
Scott Faber, phó chủ tịch cấp cao phụ trách các vấn đề chính phủ của EWG, cho biết: "Những kết quả kiểm tra này thật ngoạn mục. Ăn một con cá vược tương đương với việc uống nước nhiễm PFOS trong một tháng".
Các chuyên gia cho biết, việc tiêu thụ cá nước ngọt bị nhiễm PFOS có thể gây ra sự gia tăng "đáng kể" nồng độ hóa chất mãi mãi trong huyết thanh của người dân, tạo ra những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe.
Các nhà khoa học cho biết, ngay cả việc thỉnh thoảng ăn cá nước ngọt cũng có thể làm tăng nồng độ PFOS trong cơ thể. Nhà nghiên cứu chính của dự án, Nadia Barbo cho biết: "Nồng độ mà PFAS gây ô nhiễm cho cá là đáng kinh ngạc. Nên có một lời khuyên tiêu thụ cá bảo vệ sức khỏe duy nhất cho cá nước ngọt trên toàn quốc".
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 500 mẫu phi lê cá được thu thập ở Mỹ từ năm 2013-2015. Nồng độ trung bình của tổng PFAS trong phi lê cá là 9.500 nanogam/kg, với mức trung bình là 11.800 nanogam/kg ở Ngũ Đại Hồ.
Đồng tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Tasha Stoiber cho biết: "PFAS làm ô nhiễm cá trên khắp nước Mỹ với mức độ cao hơn ở Ngũ Đại Hồ và cá đánh bắt ở các khu vực đô thị.
"PFAS không biến mất khi các sản phẩm bị vứt bỏ hoặc xả đi. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng các phương pháp xử lý phổ biến nhất cuối cùng có thể dẫn đến ô nhiễm môi trường hơn nữa."
Cô cho biết cá nước ngọt là nguồn cung cấp protein quan trọng cho nhiều người và việc ô nhiễm PFAS đe dọa những người không đủ khả năng mua hải sản thương mại. "Xác định các nguồn phơi nhiễm PFAS là ưu tiên cấp bách cho sức khỏe cộng đồng", cô nói thêm.
Trước đây người ta đã tiết lộ rằng các thiết bị nhà bếp phổ biến có thể giải phóng hàng triệu chất độc vào thức ăn của bạn. Các nhà nghiên cứu ở Úc phát hiện ra rằng một vết xước nhỏ trên chảo chống dính có thể dẫn đến vi hạt nhựa thấm vào bữa ăn của bạn. Nhiều loại chảo dùng để chiên thức ăn được tráng một lớp Teflon, giúp thức ăn như trứng rán không bị dính khi nấu.
Các chuyên gia y tế tại Đại học Flinder ở Úc đã phát hiện ra rằng nếu một chiếc chảo có vết xước hoặc vết xước chỉ 5cm, thì nó có thể giải phóng tới 2,3 triệu hạt.
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Khoa học Sức khỏe Môi trường Nam California ở Mỹ trước đây đã phát hiện ra rằng hóa chất mãi mãi cũng có thể ẩn nấp trên nồi, thìa và các vật dụng gia đình khác. Các chuyên gia cho biết các hóa chất này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan phổ biến được gọi là ung thư biểu mô tế bào gan không do virus. Nghiên cứu cho thấy những người tiếp xúc với chất độc có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 4,5 lần.
Trong nghiên cứu mới của Mỹ, chuyên gia cho biết thêm rằng có thể có hơn 40.000 cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm PFAS ở Hoa Kỳ, bao gồm các cơ sở sản xuất, bãi chôn lấp thành phố, nhà máy xử lý nước thải và sân bay. Sự ô nhiễm nước đã lan truyền PFAS sang đất, cây trồng và động vật hoang dã, bao gồm cả cá.
(Theo The Sun)
