Hai câu chuyện của 2 nhà may nổi tiếng bậc nhất Sài thành những năm 50 của thế kỷ trước, người bước đến vinh quang người đi vào dĩ vãng sẽ một lần nữa cho chúng ta nhìn lại những thăng trầm của nghề may ở Sài Gòn.
Không bề thế hay có lịch sử lâu đời như nhà may Thanh Nữ trong "Cô Ba Sài Gòn", thế nhưng Thiết Lập và Thiện Thưởng là những nhà may lâu đời nhất nhì đất Sài Gòn còn tồn tại đến ngày nay. Mỗi nhà may đi theo một phong cách riêng, nhà Thiết Lập trung thành với chiếc áo dài truyền thống, còn nhà Thiện Thưởng vang danh với những bộ Âu phục tân thời. Hai nhà may ra đời vào thập niên 50 của thế kỷ trước, cùng trải qua những biến cố lịch sử và thăng trầm của thời cuộc, thế nhưng ở mỗi câu chuyện lại đem đến một cảm nhận rất riêng về nghề và tâm.
Nhà may Thiết Lập: 3 đời gắn bó với áo dài
Không nhiều người biết rằng ở Sài Gòn có một con phố được mệnh danh là "Phố áo dài". Đoạn đường Pasteur kéo dài từ Nguyễn Thị Minh Khai đến Võ Thị Sáu người ta có thể dễ dàng tìm thấy một "liên minh áo dài": từ cửa tiệm chuyên bán vải vóc, tơ lụa, cho đến nhà may chuyên cắt may áo dài, hay những cửa tiệm thực hiện việc vẽ, trang trí áo dài...
Xuất hiện sớm nhất và cũng là nhân tố đặt nền móng cho con phố đặc trưng này là nhà may Thiết Lập. Năm 1953, bà Nguyễn Thị Bắc rời Quảng Bình tìm đến Sài Gòn để lập nghiệp. Tại đây bà gặp gỡ và lập gia đình cùng ông Trần Khiêm, vốn là những thợ may lành nghề, ông bà chọn một khu đất trên đường Pasteur mở tiệm may áo dài lấy tên là Thiết Lập.
Biển hiệu Thiết Lập được làm bằng gỗ vẫn được giữ nguyên từ trước năm 1975 đến nay.
Vào thập niên 50, 60 ở Sài Gòn phong trào mặc áo dài bắt đầu thịnh hành, chiếc áo dài được phụ nữ thành thị ưa chuộng, xem là chuẩn mực của sự lịch thiệp và trang nhã. Những chiếc áo dài của Thiết Lập được cắt may tỉ mỉ và công phu tôn lên nét duyên dáng, nền nã của người phụ nữ, cộng với biệt tài chít ben tạo dáng eo con kiến giúp nhà may của ông bà Bắc nhanh chóng nổi lên như một hiện tượng. Nhiều ca sĩ phòng trà danh tiếng ở Sài thành tìm đến Thiết Lập để sở hữu một chiếc áo dài thời thượng, những thiếu nữ mới lớn cũng khát khao có được một chiếc áo dài Thiết Lập để đến ảnh viện ghi dấu lại thanh xuân.
Những quý cô Sài Gòn thướt tha trong tà áo dài.
Năm 1982 ông bà Bắc sang nước ngoài định cư, nhà may được truyền lại cho em gái của bà Bắc tiếp tục quản lý. Anh Vinh (truyền nhân đời thứ 3 của nhà may Thiết Lập) kể lại: "Má anh theo dì (Bắc) học nghề may áo dài từ năm 13 tuổi. Sau khi dì dượng sang nước ngoài thì má thay dì dượng tiếp quản nhà may Thiết Lập. Ngay từ nhỏ nhìn má may áo dài anh đã tập tành cầm kim chỉ. 7 tuổi đã biết tự khâu vá quần áo. Sau khi tốt nghiệp 12 thì anh chính thức học nghề may, má là người trực tiếp hướng dẫn cho anh may áo dài. Giờ má 80 tuổi sức khoẻ cũng yếu rồi nên lui về làm cố vấn, anh là người tiếp tục công việc của nhà may".
Anh Vinh truyền nhân đời thứ 3 của nhà may Thiết Lập.
Trải qua gần 70 năm làm nghề, nhà Thiết Lập vẫn trung thành với chiếc áo dài, anh Vinh tâm sự: "Mỗi quốc gia đều có một bộ trang phục mang bản sắc riêng, với người Việt thì chúng ta vẫn luôn tự hào với chiếc áo dài. Phụ nữ Việt Nam thường có chiều cao khiêm tốn và hơi tròn nên chiếc áo dài có thể giúp họ che được những khuyết điểm, tôn lên đường nét quyến rũ nhưng lại rất thanh lịch. Phụ nữ dù là người Việt hay người ngoại quốc khi khoác lên mình chiếc áo dài cũng trở nên dịu dàng và nữ tính hơn. Chính vì thế anh luôn có tình yêu đặc biệt với chiếc áo dài".
Năm 1989, chiếc áo dài màu hoàng yến của nhà may Thiết Lập đã góp phần giúp cô thợ tóc trẻ Kiều Khanh đăng quang ngôi vị 
Thế nhưng khi đất nước bước vào giai đoạn mới với nền kinh tế mở cửa, quần áo ngoại nhập với giá thành rẻ, mẫu mã đẹp mắt nhanh chóng giành hết khách hàng của những nhà may truyền thống, Thiện Thưởng đã không tránh được cơn lốc ấy. "Tiền công may cao, mà mẫu mã thì không đa dạng bằng nên khách hàng dần ít đi. Nghề này vất vả quá, không có ngày nghỉ nên các con tôi không ai theo nghề" - ông Thưởng thở dài.
Nhà may đã ngưng hoạt động được một năm nay.
Với tình yêu công việc mãnh liệt ông Thưởng vẫn cố gắng duy trì nhà may, mãi đến đầu năm nay khi không còn đủ sức khoẻ để tiếp tục công việc ông mới quyết định đóng cửa nhà may. Hôm nay giữa hàng trăm cửa tiệm thời trang bề thế, sang trọng trên con đường Lê Văn Sỹ, nhà may Thiện Hưởng đã lặng lẽ ngủ yên để nhớ về những hào quang đã qua.
