Đã hơn 30 năm kể từ khi bộ phim Làng Vũ Đại ngày ấy phát sóng và gây được tiếng vang lớn với không chỉ giới chuyên môn mà còn với nhiều khán giả nhưng giờ đây mỗi khi nhắc đến diễn viên, đạo diễn Bùi Cường, khán giả vẫn còn nhớ đến một anh Chí Phèo với tiếng cười “độc nhất”. Và, nay tuổi đã cao, ông vẫn miệt mài trên con đường nghệ thuật…
Khán giả chẳng nhớ tên thật, chỉ biết “thằng Chí” ăn vạ
Bùi Cường là lớp diễn viên thứ hai của trường Điện ảnh Việt Nam và Chí Phèo là vai diễn lớn đầu tiên đem lại thành công cho sự nghiệp diễn xuất của ông. Chia sẻ về vai diễn Chí Phèo, ông cho biết: “Để có thể nhập vào một vai diễn khó như Chí Phèo, tôi đã phải rất cố gắng. Bên cạnh việc hóa trang, tôi phải tìm hiểu diễn biến tâm lý nhân vật cũng như dáng điệu của Chí. Đặc biệt, Chí Phèo là nhân vật chuyển thể từ tác phẩm văn học nên phải diễn sao cho đúng chất để có thể khái quát được tính cách nhân vật, làm sao để diễn đúng đến từng giọng cười, tiếng khóc, để ghi dấu một Chí Phèo đậm nét trong lòng người xem thực không phải dễ dàng. Bởi ở nhân vật Chí Phèo, khi hắn la hét, đập phá, chửi bới thì dễ nhưng khi hắn cười thì thực sự là khó, cười kiểu ha há hô hố sẽ không ra chất, phải cười sao cho nhân văn vì Chí Phèo bị xô đẩy kiếp người như kiếp chó nên tôi chọn tiếng cười ằng ặc nghẹn trong họng giống như “chó bị hóc xương” mới ra đúng chất Chí Phèo. Khi tìm hiểu nhân vật Chí Phèo, tôi đã đề xuất với đạo diễn Phạm Văn Khoa cho Chí Phèo hát sau đêm hoan lạc với Thị Nở và những câu hát đó chính là câu Đồng Dao mẹ tôi vẫn ru con tôi ngủ”.
Về những kỷ niệm đáng nhớ khi tham gia bộ phim Làng Vũ Đại ngày ấy, ông bày tỏ: “Đến nay khi xem lại bộ phim, đặc biệt là thăm lại bối cảnh làm phim ở Hà Nam, cảm xúc của “anh Chí” bây giờ vẫn bồi hồi xúc động, anh em trong đoàn làm phim cùng nhau vượt qua những năm tháng khó khăn thiếu thốn vui vẻ diễn bằng tất cả niềm say mê”. “Chúng tôi có chuyến về thăm lại nơi làm phim, giờ đây ê - kíp làm phim người còn người mất. Chúng tôi rất xúc động khi ngôi nhà của Bá Kiến vẫn còn được lưu giữ cho đến bây giờ. Người dân trong làng mừng rỡ, niềm nở đón tiếp cả đoàn. Điều đặc biệt là họ tay bắt mặt mừng chẳng nhớ tên thật của tôi mà chỉ nhận ra thằng Chí Phèo hay ăn vạ”, nghệ sỹ Bùi Cường vui vẻ cho biết.
 |
| NSƯT Bùi Cường. |
Sau thành công của vai diễn Chí Phèo, diễn viên Bùi Cường khi đó được mời đóng một loạt vai diễn như Trần Tuấn trong phim Phút thứ 89, Trần Quân trong phim Kẻ giết người.
(đạo diễn Hoài Linh), Tướng cướp trong Dòng sông vàng (đạo diễn Kiều Tuấn), Năm Hòa trong phim Biệt động Sài Gòn (đạo diễn Long Vân)... Bảng danh sách các vai diễn của ông cứ kéo dài ra mãi, các vai diễn dù lớn, dù nhỏ hầu hết đều được ông thể hiện với sức nặng và thần thái riêng. Điều đáng khâm phục nhất ở Bùi Cường là khả năng diễn tốt các vai rất trái chiều nhau như vạch ra những cái lố bịch của người đời chỉ bằng một vài động tác cực kỳ đơn giản.
Chuyển sang làm đạo diễn vì “máu” nghệ thuật
Khi khán giả đã quen với Bùi Cường trong vai trò là diễn viên thì ông quyết định lấn sân sang lĩnh vực đạo diễn khiến khán giả rất bất ngờ. Và, ngay từ phim truyện video hài đầu tay mang tên Người hùng râu quặp thì thành công đã mỉm cười. Ông cho biết quyết định chuyển sang làm đạo diễn khi đang thành công với vai trò diễn viên chỉ để thỏa lòng đam mê của mình.
Dù mỗi ngày thêm một tuổi nhưng NSƯT Bùi Cường vẫn dành trọn vẹn niềm đam mê và luôn tìm thấy chính mình trong những thước phim mà cuộc đời đã đặt ông vào đó như là định mệnh! Theo nghệ sỹ Bùi Cường, thì: “Tôi luôn muốn cống hiến cho khán giả những bộ phim hay. Thị trường phim ảnh bây giờ cần những cái chớp nhoáng, nhanh để kịp phát sóng, tôi vẫn làm phim để theo kịp xu thế, theo "đơn đặt hàng" nhưng tôi luôn ấp ủ cho mình những bộ phim điện ảnh hấp dẫn, có giá trị nghệ thuật cao. Bởi khán giả bây giờ rất tinh, họ có kiến thức để đón nhận nghệ thuật, nếu phim không hay, kém hấp dẫn sẽ bị đào thải”.
“Tôi rất may mắn có được một người vợ biết cảm thông cho niềm đam mê cũng như nghề nghiệp của chồng. Bà ấy là người đồng cam cộng khổ với tôi từ những ngày còn làm công nhân xí nghiệp Điện đến khi là một anh Chí Phèo nổi lên ở khắp các rạp chiếu phim và bây giờ là một đạo diễn vào Nam ra Bắc liên tục. Tôi ít có thời gian dành cho gia đình, có nhiều lúc cũng thấy có lỗi, nhiều lúc vợ cũng trách cứ nhưng rồi hiểu cho chồng nên lại âm thầm ủng hộ. Chính những bộ phim tôi làm ra được khán giả đón nhận, đó chính là động lực cho cả hai cùng cố gắng”, nghệ sỹ Bùi Cường tâm sự.
Dù đã có tuổi nhưng người ta vẫn thấy một Bùi Cường miệt mài, lăn lộn khắp mọi nơi để làm phim, ông nói rằng một ngày nghỉ ở nhà mà không đi làm phim ông thấy khó chịu và buồn lắm. Vậy nên khi các con có ý muốn ông gác lại công việc, nghỉ ngơi vì sợ ảnh hưởng đến sức khỏe, ông cho hay: “Tôi làm phim vì “máu” nghệ thuật như anh em nghệ sỹ vẫn nhận xét, may mắn trời cho sức khỏe nên còn làm việc được, khi làm điều mình yêu thích thì mình thấy vui và cuộc sống tươi trẻ hơn rất nhiều. Nhà có hai cô con gái, không ai theo nghệ thuật nhưng may mắn tôi đã rủ rê được một con rể theo nghiệp đạo diễn, giờ cậu ấy đang làm trợ lý đạo diễn cho tôi. Tôi sẽ còn làm phim cho tới khi nào không thể làm được nữa, vì phim ảnh đối với tôi như một con đường bất tận, càng làm càng có nhiều điều rất thú vị, có khi phải mất cả đời mới có thể khám phá ra”.
Giang Trần (tổng hợp)
