(Tinmoi.vn) – Các biện pháp xử lý vi phạm không mang tính răn đe, người dân biết mình bị móc túi công khai nhưng không biết kêu ai, đành coi việc gian lận này là một thực tại phải chấp nhận. Phải chăng căn bệnh trầm kha phát sinh từ cơ chế độc quyền xăng dầu hoàn toàn vô phương cứu chữa.
Lâu nay dư luận vẫn lên tiếng lo ngại về sự tồn tại dai dẳng của rất nhiều cây xăng có biểu hiện gian lận nghiêm trọng nhưng có lẽ do sự vào cuộc của các cơ quan chức năng cũng chỉ giống như việc bắt cóc bỏ đĩa, dập được nơi này thì nơi khác tái diễn nên thiệt hại dồn cả vào người tiêu dùng.
Tất cả những điều này thực tế không mới. Nhưng sau các sự việc trên, vấn đề dư luận băn khoăn là tại sao sau những đợt kiểm tra của ngành xăng dầu tưởng là quyết liệt, tưởng đã hiệu quả nhưng chỉ sau một thời gian lắng lại, hiện tượng buôn gian, bán lận xăng dầu lại tiếp nối. Đặc biệt, khi giá xăng dầu tăng cao như hiện nay, việc ăn bớt của khách mua xăng vô hình chung đã tạo ra thu nhập cho những kẻ gian lận ở một số cây xăng.
Không có gì khó hiểu khi những đối tượng này nhận thấy cơ hội và dùng đủ mánh lới để ăn cắp tiền của khách hàng một cách trắng trợn vì cách xử lý kiểu "giơ cao đánh khẽ" của cơ quan chức năng đã không phát huy một phần trăm hiệu quả nào. Tịch thu giấy phép thì chủ cây xăng sẽ đổi tên và xin giấy phép mới. Phạt tiền thì quá nhẹ, chẳng thấm vào đâu so với khoảng lãi lớn từ việc gian lận, cho nên không ai sợ bị “xử lý vi phạm” trong những trường hợp như thế này.
Tình trạng này thể hiện một số vấn đề nhức nhối. Đó là nhận thức, kỷ luật trong ngành, trong lĩnh vực, trong quản lý bán lẻ của ngành xăng dầu đang có nhiều vấn đề. Công tác kiểm tra, lên án, xử lý những trường hợp vi phạm chưa đủ cương quyết, mang tính răn đe chưa cao. Bên cạnh đó, người dân hiện đang thiếu những điều kiện, những cơ chế để đảm bảo quyền lợi của chính mình. Bằng chứng là nếu như không có báo chí phanh phui thì dường như người dân đành phải chấp nhận và coi đó như một sự thiệt thòi mình phải chịu mà không biết kêu ai.
Trên thực tế, hầu hết các cây xăng đều tuyên bố khi khách hàng mua xăng phát hiện ra “có vấn đề” thì có thể phản ánh. Nhưng khi nhận được phản ánh, nhân viên cây xăng thường sẽ cãi trắng, hoặc một số trường hợp hiếm hoi khi khách đưa ra bằng chứng gian lận thì nhân viên bán xăng sẽ chữa cháy bằng cách bơm tiếp cho… đủ. Vấn đề ở chỗ họ không coi đó là lỗi của mình và cũng không hề xin lỗi hoặc có thái độ nhận sai. Thay vào đó, họ coi như là một chuyện rất bình thường.
Thực tế này hé lộ những căn bệnh trầm kha của cơ chế độc quyền. Chính vì được “độc quyền” nên hoàn toàn không tồn tại yếu tố cạnh tranh trong kinh doanh xăng dầu. Và trong trường hợp này, nhà phân phối được quyền tự cấp, tự “quyết”. Còn dân chúng, với tư cách là người tiêu dùng nhỏ lẻ, hoặc khó khăn trong quá trình phản ánh nên đôi khi “tặc lưỡi” cho qua. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự gian lận tiếp diễn một cách công khai như vậy.
Trước diễn biến ngày càng phức tạp của tình trạng này, đã đến lúc, cả nhà nước lẫn phía các đơn vị kinh doanh cần phải có một cuộc cải tổ, làm việc thực sự nghiêm túc để xác định lại trách nhiệm, chế tài nhất là đối với những cây xăng gian lận thì mới hy vọng tạo ra được sức ép có tính răn đe cao hơn.
Vũ Đậu
