Cây thiên lý thường được nhân dân trồng làm cảnh và lấy hoa, lá nấu canh ăn, vừa là món ăn ngon lại có tác dụng giải nhiệt, phòng ngừa rôm sảy, mụn nhọt và chữa mất ngủ.
Theo Đông y, hoa thiên lý có vị ngọt tính bình có tác dụng bồi bổ, thanh nhiệt, giải độc, phòng chống rôm sảy và nâng cao sức khỏe, là một vị thuốc an thần, điều trị chứng mất ngủ. Lá thiên lý có tác dụng giảm đau nhức xương khớp; sát trùng, kháng viêm, chống lở loét, kích thích lên da non,...
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây thiên lý
Hỗ trợ điều trị giun kim: Lấy lá thiên lý non nấu canh cho trẻ ăn liền từ 7 - 10 ngày sẽ hiệu quả.
Phòng chống rôm sảy mùa nóng: Nấu canh hoa thiên lý ăn hằng ngày. Với trẻ có thể nghiền lá và hoa thiên lý ra nấu lẫn với bột, cháo.
Chữa mụn nhọt: Lấy lá cây thiên lý 30 - 50g giã nhỏ đắp vào chỗ mụn nhọt, ngày thay 1 lần, đắp 2- 3 ngày sẽ khỏi.
Giảm đau mình mẩy, nhức xương cốt: Bệnh nhân mắc bệnh xương khớp nên sử dụng lá và hoa thiên lý để hỗ trợ cho việc điều trị. Hằng ngày lấy hoa và lá thiên lý xào với thịt bò hoặc luộc lên chấm với muối vừng ăn sẽ tác dụng rất tốt.
Người mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt: Hoa thiên lý, bạch cúc, mỗi vị 10g; ngải cứu 12g; rau má, lá đinh lăng, mỗi vị 8g. Sắc uống ngày một thang chia 3 lần, uống liền 5 ngày.
Hỗ trợ điều trị mất ngủ: Hoa thiên lý 30g, hoa nhài 10g, tâm sen 15g. Sắc lấy nước uống trong ngày, cần uống liền 5 - 7 ngày. Hoặc dùng hoa thiên lý nấu canh với thịt lợn nạc hoặc với cá diếc, ăn ngày một lần trong 1 tuần liền. Hoặc dùng hoa thiên lý nấu canh cùng lá vông nem, mỗi vị 30g, ăn ngày một lần trong 1 tuần liền, sẽ có Công dụng giảm mệt mỏi, an thần, giúp ngủ ngon giấc.
Chữa bệnh trĩ: Chuẩn bị 100g lá thiên lý non và một ít muối ăn. Lấy lá rửa sạch loại bỏ lá sâu, tiến hành giã nát với muối ăn và cho thêm 50ml nước, rồi lọc để lấy nước, bỏ bã. Dùng bông gòn tẩm qua nước này và đắp trực tiếp lên búi trĩ (lưu ý trước khi đắp trực tiếp lên búi trĩ, bệnh nhân phải vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn bằng nước muối ấm pha loãng). Dùng băng gạc giữ cố định và để qua đêm, thực hiện liên tục trong 4-6 ngày sẽ thấy hiệu quả.
Hỗ trợ Giảm cân: Hoa thiên lý rất tốt cho việc giảm cân bởi vì trong thành phần hoa thiên lý chứa nhiều chất xơ, chất diệp lục và rất ít calo. Món ăn chế biến từ hoa thiên lý mang đến cảm giác no, hạn chế khả năng hấp thụ chất béo, nên sẽ hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây thiên lý
Khi dùng lá và hoa thiên lý chế biến thức ăn và làm thuốc chữa bệnh nên lưu ý:
- Khi dùng chế biến món ăn từ hoa thiên lý chữa bệnh đau khớp không nên kết hợp với các thực phẩm chứa sắt như gan, thịt lợn, rau muống,… Vì chất sắt có trong các loại thực phẩm này sẽ đẩy kẽm ra khỏi cơ thể.
- Khi chế biến hoa thiên lý không nấu chín kỹ quá sẽ làm giảm dinh dưỡng và không đem lại hiệu quả cho việc điều trị.
Mặc dù lá và hoa thiên lý rất tốt cho sức khỏe nhưng thành phần ẩn sâu bên trong nó lại chứa độc tố. Vì vậy không nên quá lạm dụng, người bình thường chỉ nên ăn khoảng 2 lần mỗi tuần là tốt nhất. Bên cạnh để đảm bảo an toàn, bệnh nhân nên tham khảo thêm ý kiến từ bác sĩ trong quá trình sử dụng loại dược liệu này chữa bệnh.
