Ngư dân trục vớt cổ vật trái phép làm lộ dấu tích mới của hai tàu cổ ở vùng biển Bình Châu - khu vực đang được tỉnh Quảng Ngãi bảo vệ nghiêm ngặt.
Sau gần một tuần trục vớt, một số ngư dân tìm thấy các chảo cổ cùng bát, dĩa, mảnh gốm vỡ ở vùng biển gần bờ thôn Châu Tân (xã Bình Châu, huyện Bình Sơn). "Cổ vật bị vùi sâu dưới lớp cát khoảng một mét, cách bờ biển chỉ 50 m, chúng tôi tìm thấy rất chiều chảo hình tròn chồng lớp lên nhau", một ngư dân cho biết.
Chuyên gia Viện Khảo cổ học Việt Nam nhận định, việc phát hiện nhiều cổ vật ở cùng khu vực, có niên đại thế kỷ 10-12 và 14-15. Điều này đã minh chứng ít nhất có hai tàu chìm nơi đây vào hai thời điểm khác nhau.
Ông Đoàn Sung, Chủ tịch HĐQT Công ty Đoàn Ánh Dương (đơn vị thăm dò, khảo sát cổ vật vùng biển Bình Châu) cho hay, chảo cổ vừa được tìm thấy với số lượng lớn được sản xuất dạng hình tròn, xếp từng chồng là để dễ vận chuyển buôn bán trên biển chứ không phải dùng đựng hay nấu ăn cho thủy thủ đoàn. Chảo cổ này được làm bằng gang có niên đại khoảng thế kỷ 14-15, vết tích cháy đen có thể do tàu chìm lúc hỏa hoạn.
Trước tình hình này, Quảng Ngãi đã siết chặt an ninh, tăng cường bảo vệ, ngăn chặn các hoạt động tìm kiếm, trục vớt trái phép. "Chúng tôi đã gửi nhiều văn bản đề nghị các cơ quan chức năng cùng phối hợp tuyên truyền ngư dân dừng lại, không xâm hại di sản văn hóa dưới nước. Trường hợp người nào cố tình tái phạm sẽ đề nghị công an xử lý hình sự", Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Quảng Ngãi nói.
Trước đó, qua khảo sát sơ bộ, các nhà khoa học từng phát hiện ở eo biển Vũng Tàu (xã Bình Châu) 10 tàu cổ đắm. Trong đó, hai con tàu đã được khai quật, số còn lại có nhiều cổ vật gốm sứ, vật dụng thủy thủ đoàn được xác định với nhiều niên đại khác nhau từ thế kỷ 8 đến 18.
Ngay sau khi đi kiểm tra tình trạng lặn tìm cổ vật trái phép tái diễn tại khu vực biển thôn Châu Tân, xã Bình Châu (huyện Bình Sơn), Sở VHTH&DL đã có văn bản gửi đến các cơ quan chức năng liên quan để phối hợp ngăn chặn tình trạng này.
Theo ông Nguyễn Đăng Vũ - Giám đốc Sở VHTH&DL, hiện nay Sở đã có công văn gửi đến UBND xã Bình Châu (Bình Sơn) đề nghị địa phương tiếp tục thực hiện công tác tuyên truyền sâu rộng đến người dân về việc bảo vệ di sản văn hóa dưới nước. Ngày 5.8, Sở VHTT&DL đã ký một văn bản gửi đến Công an tỉnh, Bộ đội biên phòng, UBND huyện Bình Sơn xác định các chủ phương tiện, các ngư dân sử dụng máy để thổi cát, lặn tìm cổ vật và đã báo cáo lên UBND tỉnh.
Sở VHTT&DL khuyến cáo người dân, tàu đắm chứa cổ vật được phát hiện thuộc về tài sản của quốc gia. Người dân phải coi đây là tài sản chung của đất nước, của nhân dân chứ không phải của bất kỳ một tổ chức hay cá nhân nào. Do đó, các lực lượng chức năng không dừng lại ở việc nhắc nhở, cảnh cáo mà sẽ áp dụng biện pháp mạnh, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những trường hợp cố tình vi phạm. Như đã đưa tin, tình trạng lặn tìm cổ vật trái phép ở khu vực biển thôn Châu Tân tái diễn từ nhiều ngày nay. Lúc cao điểm, số lượng tàu thuyền đến tham gia tìm kiếm cổ vật từ 5-7 chiếc, với khoảng 40 người.
Chiều ngày 1.8, lãnh đạo sở VT-TT&DL tỉnh cùng các đơn vị liên quan đã có mặt tại khu vực biển thôn Châu Tân, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn để kiểm tra tình trạng khai thác cổ vật trái phép tại đây.
Qua quan sát tại ở khu vực mặt nước nằm cách bờ khoảng 10m, ước trên 25 người dân cùng 4 tàu thuyền sử dụng máy để thổi cát, lặn tìm cổ vật. Khi thấy lực lượng Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi xuất hiện, thì số người này vội vàng rút thiết bị lên thuyền và chạy lánh đi nơi khác.
Tình trạng lặn tìm cổ vật trái phép ở khu vực biển gần bờ của thôn Châu Tân diễn ra từ nhiều ngày nay. Lúc cao điểm thì số lượng tàu thuyền đến tham gia tìm kiếm cổ vật tại đây từ 5-7 chiếc, với số lượng khoảng 40 người, một số hộ dân ở gần khu vực này cho biết.
TS Nguyễn Đăng Vũ, GĐ sở VT-TT&DL tỉnh Quảng Ngãi cho biết: UBND tỉnh đã có văn bản cấm khai thác cổ vật ở khu vực này. Ngay sau khi đi kiểm tra về, chúng tôi sẽ tổ chức cuộc họp khẩn cấp để tham mưu cho tỉnh chỉ đạo lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, để ngăn chặn tình trạng này, đồng thời xử lý nghiêm khắc những trường hợp vi phạm.
