Bài viết này được trích từ cuốn “thời kỳ đen tối của lịch sử” của tác giả Trương Minh do nhà xuất bản Trung Quốc xuất bản. Tống Mỹ Linh ra đi, hưởng thọ 106 tuổi. Trong các nhân vật nổi tiếng trong thời kỳ thế chiến thứ 2, thời gian bà rời khỏi thế giới này muộn hơn những người khác hai ba mươi năm. Với Tống Mỹ Linh mà nói, số phận bà đã được định sẵn trước khi bà nói lời từ biệt với thế giới này. Đúng như những gì bà tự nhận “tướng Tống Mỹ Linh”, công lao của bà trên thực tế kết hợp với chồng mình là Tưởng Giới Thạch. Lãnh đạo Trung Quốc khi gọi điện chia buồn với Tống Mỹ Linh đã nhấn mạnh, kiên trì kháng chiến và kiên trì mục tiêu “một Trung Quốc” là điều đáng khen ngợi công lao về Tưởng Giới Thạch.
Là đệ nhất phu nhân của Trung Quốc năm đó, Tống Mỹ Linh đã từng có thời kỳ huy hoàng nhất, bà hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu mà người Mỹ tặng bà-“đệ nhất phu nhân châu Á”. Năm đó, bà phát động phong trào “ ngoại giao phu nhân”, bà đã “mê hoặc” không ít trái tim người Mỹ bằng cái duyên và khả năng diễn thuyết của mình, đã giành được những khoản viện trợ quí giá cho Trung Quốc trong thời kỳ kháng chiến khó khăn. Quân đội Mỹ đến tham chiến tại Trung Quốc đều bị mê hoặc khi gặp vị đệ nhất phu nhân này. Là quân đội Mỹ tại Trung Quốc, cho dù là đội quân Phi Hổ trên trời của Claire Lee Chennault hay đội biệt động lục quân trên chiến trường Indo-Myanma của Joseph Stilwell đều được coi là đội quân tinh nhuệ, can đảm và có tính thần trách nhiệm nhất của Mỹ tại thế chiến thứ 2, do truyền thống tôn thờ phu nhân đặc trưng của người Âu Mỹ, nên xét về sự dũng cảm và tinh thần trách nhiệm trên góc độ này mà nói, không thể phủ nhận là có mối quan hệ với Tống Mỹ Linh. Không chỉ vậy, Tống Mỹ Linh đã có tiếng nói chống lại tầng lớp cao của quốc dân đảng trong vụ bạo động ở Tây An, đích thân mạo hiểm tiến vào Tây An, có công trong việc giải quyết hòa bình tại khu vực này. Dũng khí cũng như kiến thức của bà, không có một quí phu nhân nào bình thường có thể sánh bằng.
Cựu Đệ nhất phu nhân Tống Mỹ Linh(nguồn Duowei)
Có thể nói bà và các anh chị em họ Tống đã có công rất lớn trong những năm tháng của cuộc kháng chiến ở Trung Quốc, khi chế độ phát xít ngày càng lan rộng, nội bộ chính phủ quốc dân lục đục, khi thúc đẩy chính phủ kiên trì kháng chiến. Phàm là người có kiến thức sâu rộng hơn Tống Mỹ Linh đều có những ấn tượng hết sức sâu sắc với sự năng nổ của bà. Cho dù là đệ nhất phu nhân của Trung Quốc, nhưng trước sau bà đều không chỉ chuyên tâm làm phu nhân, mà luôn hy vọng làm nên đại sự. Kết hôn với Tưởng Giới Thạch không lâu, bà náo loạn muốn làm nên chuyện, đành cho bà đến quản lý trường của quân viễn chinh phương Bắc. Bà không chê việc nhỏ, quản lý ngôi trường với trật tự hoàn chỉnh. Người Mỹ đến thăm quan, nhận xét rằng đây là “trường học kiểu mới số 1 phương Đông”. Sau đó, bất luận khi tham gia các hoạt động chính trị hay các sự kiện bà đều có những đóng góp tích cực. “Hoạt động New life” do Tưởng Giới Thạch phát động có thể tránh khỏi vận mệnh của các hoạt động phục cổ là nhờ có sự đóng góp, giúp đỡ của bà và những nhân vật mới mới.
Tuy nhiên, sức hấp dẫn và tài năng của Tống Mỹ Linh không phù hợp với hoàn cảnh hiện tại của bà. Đối với người Trung Quốc khi ấy mà nói, Tống Mỹ Linh được coi như “hoàng hậu”, những việc làm của bà nên giống như : hoặc là giống hoàng hậu Trưởng Tôn thời Đường luôn nép sau phu quân sống những ngày tháng không tranh giành với bên ngoài; hoặc dựa vào quyền lực của chồng và trở nên hách dịch giống với Võ Tắc Thiên. Bất kể là áp dụng hình thức sống như thế nào đi nữa, ít nhất nên giành lại quyền lực và tài lộc, hạ sinh hoặc nuôi dưỡng một quí tử. Nhưng, những việc này dường cách quá xa với những gì Tống Mỹ Linh muốn. Bà được sinh ra trong 1 gia đình theo Kito giáo sớm nhất Trung Quốc, từ nhỏ được lớn lên và giáo dục tại Mỹ, học trong một trường quí tộc như học viện nữ sinh Weasley, lớn lên trong cuộc sống của giai cấp trung lưu Mỹ. Sự xuất sắc, luôn luôn tràn đầy sức sống của bà, thậm chí sự năng động của bà, có thể nói đậm phong cách Mỹ, chứ không giống Trung Quốc chút nào.
Tiếng Anh của bà dù là nói hay viết đều giỏi hơn tiếng Hán, thậm chí phương thức tư duy của bà cũng đều dùng tiếng Anh. Cho dù được coi là đệ nhất phu nhân, nhưng các mối quan hệ giao lưu của bà đều là cùng với những người Trung Quốc đã Âu hóa, để lại ấn tượng sâu sắc cho cả nhân viên trực điện thoại khi gọi điện thoại cũng sử dụng tiếng Anh. Người nói tiếng Anh nhìn bà và bà nhìn họ đều hết sức hài hòa thuận mắt. Trước và trong thời kỳ kháng chiến, là phu nhân của thống soái cao nhất Trung Quốc, Tống Mỹ Linh luôn đồng hành cùng Tưởng Giới Thạch, hoặc thăm hỏi binh lính, hoặc quan sát tiền tuyến, chứ ít khi rời khỏi đoàn quân. Dường như tình cảm của lực lượng không quân tinh thông tiếng Anh dành cho vị phu nhân này vô cùng sâu sắc, hận không thể chết vì bà, nhưng chúng ta không thể tìm những người như vậy ở lục quân.
Một vị chuyên gia chép sử của Mỹ đã viết rằng: sau khi Tống Mỹ Linh kết hôn với Tưởng Giới Thạch, “tân nương xinh đẹp cùng tân lang tổng tư lệnh tuyên chiến tại nơi. Trạm xe, nông trại hay nhà tạm đều đã là trạm dừng chân của họ, nhưng có một chuyện hết sức đặc biệt, tiêu chuẩn sạch sẽ vẫn không hề giảm đi. Mỗi khi đến 1 trạm dừng mới, việc đầu tiên bà làm là lau cửa, lau cho đến khi không còn hạt bụi nào trên cửa mới dừng tay. Đương nhiên, cửa kính sạch sẽ không thể thiếu hoa tươi được.”
Hiển nhiên, đối với nhân dân Trung Quốc khi đó mà nói, sự cổ điển- cao quí- ngăn nắp- sức hấp dẫn của bà tuyệt đối không hề dễ gần. Những người thông thuộc sử hiện đại Trung Quốc đều biết, cho dù bất đồng về quan điểm chính trị nhưng tình cảm giữa Tống Khánh Linh và Tống Mỹ Linh vẫn rất tốt. Bất luận việc Tống Khánh Linh luôn khiến cho Tưởng Giới Thạch “đau đầu”, dù hai bên có thù địch nhau, Tống Mỹ Linh luôn luôn cố gắng duy trì tình cảm chị em bình thường, thậm chí là thân thiết với Tống Khánh Linh.
Tống Mỹ Linh cũng kiên quyết không cho Tưởng Giới Thạch động đến 1 cọng lông nào của Tống Khánh Linh bất kể mối quan hệ của Tống Khánh Linh và Tưởng Giới Thạch có xấu đến mức nào. Vì vậy, bà không chỉ nhiều lần nhắc nhở, mà còn ra mặt cảnh cáo giúp Tống Khánh Linh. Cho đến trước thời gian thành lập Trung Quốc mới, nội dung thư Tống Mỹ Linh gửi Tống Khánh Linh vẫn tràn đầy tình cảm “gần đây, bọn em luôn muốn gặp chị, suy nghĩ đến tình hình hiện nay, chúng em biết cuộc sống của chị ở Trung Quốc chắc chắn rất khó khăn, hy vọng chị được Bình An”. Đây không thể nói là Tống Mỹ Linh không có lập trường, với bà tình thân cao hơn tất cả, hơn nữa với một biểu hiện chính trị kiểu Mỹ mà người Trung Quốc khó có thể hiểu được khi phải rời xa gia đình, bất đồng quan điểm và tình thân gia đình là hai chuyện hoàn toàn khác nhau, không thể gộp lại làm một.
Sự kết hợp của Tống Mỹ Linh và Tưởng Giới Thạch có thể coi như vô cùng hài hòa, nhưng trên thực tế vẫn tồn tại những điểm không như ý muốn. Trong những bạn bè của Tống Mỹ Linh, một người tôn trọng truyền thống như Tưởng Giới Thạch sẽ không hề hoan nghênh, thậm chí không thích, bất kể là bạn châu Âu hay những hội những người Trung Quốc Âu hóa. Chính quyền quốc dân đảng của Tưởng Giới Thạch hoàn toàn xa cách với những người này.
Chúng tôi không biết, sau khi đến Đài Loan, tâm trạng của Tống Mỹ Linh như thế nào khi những thành phần trí thức tự do đang bị Quốc dân đảng thanh trừng? Nhưng bất kể tâm trạng của bà thế nào thì sự việc vẫn cứ xảy ra. Phong cách sống giai cấp trung lưu kiểu Mỹ xưa đã ăn sâu vào tiềm thức, đều chỉ có thể tiếp tục đóng vai “chồng hát vợ theo”, tuyệt đối không thể để quan hệ vợ chồng rạn nứt. Năm 1927, với sự kết hợp của Tưởng Giới Thạch và Tống Mỹ Linh, Tưởng Giới Thạch- người thấm nhuần tư tưởng luật học đã bắt đầu gia nhập Kito giáo, nhưng nhiều năm qua, bà vẫn không biến Tưởng Giới Thạch thành một phần tử Kito giáo đích thực. Tuy nhiên sau khi đến Đài Loan, tình cảm của ông với Kito giáo ngày càng sâu sắc, có sự giúp đỡ đối với Kito giáo nhiều hơn. Có thể nói, đến khi chết ông vẫn là một người Trung Quốc truyền thống, là một cường nhân chuyên chế Trung Quốc. Trong quan tài của ông, Tống Mỹ Linh có để 4 quyển sách, 1 là “ chủ nghĩa Tam dân” của Tôn Trung Sơn, 1 cuốn “thánh kinh”, 1 là “cam tuyền trên hoang mạc” và 1 quyển thơ Đường, sách của Kito chiếm hơn 1 nửa. Có lẽ, những vật bồi táng này là 1 phần nguyện vọng của Tống Mỹ Linh.
Trên thực tế, tuy Tống Mỹ Linh sống trên đất Trung Quốc nhưng trong lòng luôn hướng về một thế giới khác- thế giới của giới trung lưu Mỹ kiểu cũ điển hình. Cho dù chúng ta coi bà như 1 thành phần trong “ tứ đại gia tộc”, nhưng theo thông tin của 1 tờ báo, tài sản mà bà để lại sau khi chết chỉ vỏn vẹn 120.000 USD, căn nhà duy nhất bà để lại là ở Thượng Hải. Có thể nói cho đến khi mất, bà vẫn chỉ duy trì mức tài sản của giai cấp trung lưu Mỹ cũ.
Nghiêm Thu (nguồn Duowei)
