Lý do mà các nhà khoa học biết được tất cả những điều này chính là bởi cô gái đã nhai birch pitch (bột vỏ cây bạch dương), một vật liệu có chức năng như kẹo cao su cổ xưa.
Khi nghiên cứu về miếng kẹo cao su này, người ta phát hiện ra toàn bộ gene và quần thể vi khuẩn trong miệng của cô gái. Đây là lần đầu tiên mà vật liệu di truyền của người được chiết xuất thành công từ thứ bên ngoài xương người. Nghiên cứu được công bố ngày 17/12 trên tạp chí Nature Communications.
Birch pitch là những gì người Palaeolithich sử dụng làm keo từ 760.000 năm trước. Người ta đã làm nóng vỏ cây bạch dương và phát hiện ra thứ có thể nhai được.
Hình ảnh Lola được phục dựng lại. Ảnh: CNN
Các nhà khảo cổ học tại Bảo tàng Lolland-Falster đã tìm thấy một mảnh nhỏ birch pitch màu nâu đen tại Syltholm ở Lolland, hòn đảo lớn thứ tư của Đan Mạch. Theo nghiên cứu, những mảnh birch pitch nhỏ rất phổ biến tại các điam điểm khảo cổ ở Scandinavia.
"Syltholm vô cùng độc đáo. Hầu hết mọi thứ đều ngập trong bùn, điều đó có nghĩa là việc bảo quản các hài cốt hữu cơ là rất phi thường", Theis Jensen, tác giả nghiên cứu cho biết. "Đây là địa điểm Thời kỳ Đồ đá lớn nhất tại Đan Mạch và các phát hiện khảo cổ cho thấy những người từng sống ở đây đã khai thác rất nhiều tài nguyên hoang dã vào thời kỳ Đá mới. Đó là thời kỳ mà nông nghiệp và động vật thuần hóa đầu tiên được đưa tới miền nam Scandinavia".
Bằng cách trích xuất DNA từ birch pitch, các nhà nghiên cứu biết rằng người nhai nó là một phụ nữ có liên quan chặt chẽ về mặt di truyền với những người săn bắn hái lượm từ lục địa châu Âu chứ không phải trung tâm Scandinavia. Các gene cụ thể nói cho họ biết về màu mắt, màu da và màu tóc của cô gái, tương tự như những người săn bắn hái lượm châu Âu.
"Thật đáng kinh ngạc khi có được một bộ gene người cổ đại hoàn chỉnh từ bất cứ thứ gì khác ngoài xương", Hannes Schroeder, tác giả nghiên cứu và là phó giáo sư tại Globe Institute thuộc ĐH Copenhagen cho biết. "Hơn nữa, chúng tôi đã tìm được DNA từ hệ sinh thái vi khuẩn trong miệng và một vài mầm bệnh ở người quan trọng. Đây là nguồn DNA cổ xưa rất có giá trị, đặc biệt là trong những khoảng thời gian mà chúng ta không có hài cốt con người".
DNA của động và thực vật mắc kẹt trong miếng kẹo cao su cũng tiết lộ cô gái đã ăn hạt phỉ và vịt, có khả năng đây là nguyên liệu chính trong chế độ ăn của cô.
Kẹo cao su cổ đại giống như một viên nang thời gian, lưu trữ thông tin về hệ sinh thái vi khuẩn trong miệng. Các nhà khoa học có thể phát hiện dấu vết DNA tiết lộ các mầm bệnh, bao gồm virus Epstein-Barr tiềm ẩn. Đây là một trong những virus ở người phổ biến nhất, có thể gây bệnh mononucleosis, hay còn gọi là bệnh sốt tuyến. Họ cũng tìm thấy dấu hiệu của bệnh viêm phổi.
Lola không dung nạp đường sữa, điều này phù hợp với ý kiến cho rằng người trưởng thành đã tiến khóa khả năng chịu đựng sau khi chăn nuôi bò sữa lan rộng suốt cách mạng Đá mới.
"Tổ tiên của chúng ta sống trong môi trường khác nhau và có lối sống, chế độ ăn khác nhau. Và thật thú vị khi tìm hiểu làm thế nào điều này lại được phản ánh trong hệ sinh thái vi khuẩn của họ", Schroeder nói. "Nó có thể giúp chúng tôi hiểu cách mà mầm bệnh phát triển lây lan theo thời gian và những gì khiến chúng đặc biệt độc hại trong một môi trường nhất định. Đồng thời, nó có thể giúp dự đoán một mầm bệnh sẽ hoạt động như thế nào trong tương lai và cách nó có thể được ngăn chặn hoặc xóa sổ".
Birch pitch, hay còn gọi là "kẹo cao su" thời cổ đại. Ảnh: CNN
Birch pitch được dùng để gắn các công cụ bằng đá vào tay cầm và dây đai. Mặc dù chất này dễ uốn nắn khi bị nung nóng nhưng nó cũng nhanh chóng đông cứng khi gặp lạnh. Một số nhà nghiên cứu tin rằng người cổ đại đã nhai birch pitch để giữ cho nó mềm khi họ thao tác trên các công cụ.
Họ cũng đặt ra giả thuyết là người ta nhai birch pitch để giúp giảm đau răng. Nó hoạt động như một bàn chải đánh răng, ngăn chặn cơn đói hoặc giống như chúng ta sử dụng kẹo cao su thời hiện đại, đơn giản chỉ là có cái gì đó để nhai.
Birch pitch cũng chứa betulin, hoạt động như một chất khử trùng. Có một số vi khuẩn được tìm thấy trên miếng kẹo cao su trong nghiên cứu, cho thấy dấu hiệu của bệnh viêm nướu. Đó có lẽ là lý do Lola (được đặt theo tên nơi đã tìm thấy mẫu vật là Lolland) đã nhai nó.
