Nhận định về hành vi lao máy bay xuống núi của cơ phó chuyến bay 4U9525, các nhà điều tra cho rằng đây là hành động đặc biệt hiếm, có thể liên quan tới một sự bất mãn sâu sắc hoặc mong muốn trả thù mãnh liệt.
Thông tin cơ phó Andreas Lubitz điều khiển chiếc phi cơ lao xuống dãy Alps hôm 24/3 đã khiến cả thế giới bàng hoàng. Không chỉ các nhà điều tra, chuyên gia mà rất nhiều người đều đi tìm lý do vì sao một người có ý định tự sát lại mong muốn kéo theo hàng trăm người vô tội khác chết theo mình.
Trả lời cho câu hỏi trên, giáo sư tâm lý Rudolf Egg, cựu giám đốc trung tâm nghiên cứu Tội phạm ở Wiesbaden, Đức, đánh giá không thể có một lời giải đáp chính xác hoàn toàn cho vấn đề này bởi những gì các chuyên gia nắm trong tay đa phần là các manh mối và giả thiết.
Có thể so sánh việc làm của Lubits với một số hành động tương tự nhưng dẫn đến ít thương vong hơn. Ví dụ như việc những người điều khiển xe máy cố tình đi vào đường một chiều. Hội chứng trầm cảm khiến họ phớt lờ mọi thứ xảy ra quanh mình. Đối với họ, sự tồn tại của thế giới không còn quan trọng.
Phi công Lubitz thực tập ở Lufthansa hồi năm 2008
Một số nhà tâm lý thì cho biết hành vi tự tử - sát nhân rất khác so với tự tử thông thường và nhiều khi liên quan tới một sự bất mãn sâu sắc hoặc mong muốn trả thù mãnh liệt.
"Thay vì thể hiện một thái độ hung dữ và thù địch ra ngoài mặt, những người muốn tự sát - giết người thường tỏ ra khá chán nản và có những vấn đề tâm lý ám ảnh riêng", Sydney Morning Herald dẫn lời giáo sư James Ogloff, nhà tâm thần học, giám đốc Trung tâm Công nghệ Pháp y Khoa học Hành vi thuộc Đại học Swinburne, nhận định.
Tuy nhiên, giáo sư Egg cho rằng thái độ bất mãn với cuộc sống và mong muốn trả thù không phải là nguyên nhân dẫn đến hành động của Lubitz.
Theo ông, những người như vậy thường mang trong mình cảm giác thù hận đối với các nạn nhân bị sát hại và ở những giây phút cận kề cái chết họ còn cảm thấy phấn chấn. Tuy nhiên, trong trường hợp này, hầu hết những người trên khoang hoàn toàn xa lạ đối với Lubitz.
Egg cũng nhấn mạnh chưa thể xác định liệu hành động của Lubitz là tự phát hay được lên kế hoạch dù việc anh này khóa trái cửa ngăn cơ trưởng trở lại buồng lái khiến nhiều người suy đoán anh có mưu đồ từ trước.
Cảnh sát mang đi nhiều tài liệu từ căn hộ của Lubitz (sống chung với bạn gái)
Nhưng giữa việc toan tính và hiện thực hóa chúng là một khoảng cách khá xa. Hành động cuối cùng lại có thể phát sinh từ một tình huống cơ hội rõ ràng mà trong trường hợp này xuất phát từ thực tế Lubitz có những giây phút một mình làm chủ buồng lái, nắm sinh mạng của hàng trăm con người trong tay và không có ai ở bên cạnh để ngăn cản anh ta.
Trong quá trình lục soát căn hộ của Lubitz ở Dusseldorf và ngôi nhà anh sống cùng bố mẹ ở Montabaur, cảnh sát Đức thu được các tài liệu y tế trong đó có ghi "tình trạng bệnh lý đang tiếp diễn và việc điều trị y tế thích hợp".
Công tố viên Ralf Herrenbrueck hôm qua cho biết trong những văn bản được tìm thấy, có cả giấy chứng nhận của bệnh viện về tình trạng bệnh lý bị xé nát, hiệu lực đến ngày máy bay rơi. Điều này dẫn đến đánh giá sơ bộ rằng Lubitz đã giấu bệnh với hãng hàng không.
Dù các công tố viên vẫn chưa thể xác định rõ bản chất tình trạng bệnh của Lubitz, nhưng dư luận vẫn tồn tại những mối nghi ngờ cho rằng bất ổn về tinh thần đã ảnh hưởng đến khả năng làm việc của anh ta đồng thời là tác nhân chính khiến anh quyết định tự sát, kéo theo sinh mạng của 149 người khác.
Hôm 26/3, Brice Robin, công tố viên người Pháp cho biết, toàn bộ 150 người trên máy bay chỉ biết thảm kịch đang diễn ra ở những phút cuối cùng. Kết luận này dựa vào việc xử lý dữ liệu hộp đen ghi âm buồng lái và được ông Robin công bố trong một cuộc họp báo.
"Chúng tôi nghe thấy cơ trưởng yêu cầu cơ phó điều khiển máy bay, rồi tiếng đẩy ghế ra phía sau và cửa mở. Chúng tôi đoán rằng, cơ trưởng đi vệ sinh", ông Robin nói về đoạn ghi âm.
Nhân viên cứu hộ tại hiện trường vụ tai nạn
Theo Robin, trong 20 phút đầu của đoạn băng ghi âm, các cuộc hội thoại cho thấy mọi việc diễn ra bình thường. 10 phút sau, đoạn ghi âm chứa đựng những thông tin gây sốc. Những dữ liệu từ hộp đen cho thấy cơ phó Lubitz ở trong buồng lái một mình và đã điều khiển máy bay đi xuống. Hành động của viên phi công là cố ý.
"Chúng tôi nghe thấy cơ trưởng nói qua bộ đàm với cơ phó nhưng không nhận được câu trả lời. Sau đó cơ trưởng gõ cửa nhưng anh ta vẫn không đáp lại", công tố viên người Pháp cho biết.
Trạm kiểm soát không lưu đã cố gắng liên lạc với chiếc Airbus A320 nhưng bất thành. "Chúng tôi chỉ nghe thấy tiếng la hét trong những giây cuối cùng. Cái chết đã đến ngay tức thì", ông Robin nói trong buổi họp báo.
Chuyên gia y tế hàng không David Powell của New Zealand cho biết, theo nghiên cứu của ICAO trong 20 năm qua, có 10 trường hợp máy bay rơi có liên quan đến các vấn đề y tế. Ông Powell cho rằng không hãng hàng không nào có thể đảm bảo rằng phi công của họ sẽ không bao giờ tự sát.
Chuyên gia tâm lý Tony Catanese của Trung tâm Tâm lý học Glen Iris ở Melbourne (Úc) cho rằng cách tốt nhất để ngăn chặn các vụ phi công đâm máy bay tự sát là luôn đảm bảo trong buồng lái có ít nhất hai nhân viên phi hành đoàn. Đây là quy định đã trở thành luật tại Mỹ.
Yên Yên (tổng hợp)
