Gắn liền với kiểu tóc đã trở thành thương hiệu của đàn ông thời nhà Thanh lại là những số liệu khiến người hiện đại không khỏi "lắc đầu lè lưỡi".
Kiểu tóc cạo nửa đầu, tết đuôi sam được nhắc tới như một trong những đặc trưng chỉ có ở đàn ông thời nhà Thanh.
Nhưng điều khiến hậu thế không khỏi thắc mắc nằm ở chỗ, vì sao giai cấp thống trị nhà Thanh lại lựa chọn kiểu tóc này? Với kiểu đầu được cho là "cầu kỳ" (vừa cần cạo, vừa cần tết) như vậy, nam tử thời xưa chăm sóc, vệ sinh mái tóc của mình như thế nào?
Để giúp quý độc giả trả lời cho những câu hỏi ấy, Soha.vn xin công bố những sự thật về kiểu tóc "cộp mác" Thanh triều qua bài viết dưới đây!
"Luật rừng" thời nhà Thanh: Để tóc thì mất đầu, để đầu thì mất tóc
Người Trung Quốc thời xưa có quan niệm "thân thể là do cha mẹ sinh ra", vì vậy không thể tùy tiện thay đổi dù chỉ là kiểu tóc. Trước kia, việc cắt tóc ở thời cổ chẳng khác nào "chặt đầu", thậm chí hành động này từng bị coi là một loại hình phạt.
Ví dụ tiêu biểu là vào thời Tam Quốc, ngựa của Tào Tháo từng làm hỏng ruộng lúa. Điều này vi phạm quân lệnh do chính ông đặt ra. Theo đúng luật, lẽ ra Tào Tháo phải rút kiếm tự vẫn tại chỗ, nhưng trước sự can ngăn của binh lính, ông mới đành phải cắt tóc và coi đó như hình phạt thay thế.
Vì vậy, trừ phi muốn xuất gia nương nhờ của Phật, những người bình thường đều tuyệt đối không tự tiện cắt tóc.
Tuy nhiên, "luật bất thành văn" này chỉ đúng cho đến thời kỳ trước khi nhà Thanh thống trị Trung Hoa.
Một số kiểu tóc phổ biến của đàn ông Trung Quốc qua các triều đại. (Hình minh họa).
Hậu thế đều biết, Thanh triều là do người Mãn thiết lập. Trước đó, nam giới Trung Quốc vốn thịnh hành để tóc dài, búi gọi lên đỉnh đầu rồi dùng trâm cố định lại.
Nhưng đến thời nhà Thanh, kiểu tóc cạo nửa đầu và tết đuôi sam đã trở thành luật lệ bắt buộc với đàn ông. Vậy vì sao người Mãn lại ưa chuộng kiểu tóc khác biệt này?
Nguyên nhân là bởi tổ tiên của họ là người Nữ Chân. Tộc người này vốn sinh sống theo lối du mục, thường xuyên cưỡi ngựa săn thú.
Vì thế, những kiểu tóc quá dài mà không được buộc gọn, hoặc tóc búi trên đỉnh đầu sẽ gây khó khăn trong quá trình săn bắt của họ. Trong khi đó, cắt hết tóc thì lại dễ bị nhiễm lạnh vào mùa đông.
Xuất phát từ điều này, đàn ông Nữ Chân từ xa xưa đã sáng tạo ra kiểu tóc cạo nửa đầu, nửa sau thắt đuôi sam. Khi Thanh triều được thành lập, để thể hiện sự cao quý và quyền lực của mình, giai cấp thống trị đã ép buộc các tộc người khác phải ăn vận giống người Mãn, bao gồm cả việc cạo đầu, tết tóc.
Lúc đầu, luật lệ này gặp phải không ít sự phản đối của người Hán, nhưng cũng bị chính quyền nhà Thanh nhanh chóng đàn áp. Câu nói "để đầu thì cắt tóc, để tóc thì mất đầu" cũng ra đời từ đó.
"Luật rừng" quy định về kiểu tóc kỳ lạ này của Thanh triều đã trở thành nguyên nhân của nhiều vụ thảm sát. (Tranh minh họa).
Sự thật khó tin về tần suất chăm sóc tóc của đàn ông Thanh triều
Hậu thế ngày nay không khỏi thắc mắc rằng, với kiểu tóc dài và khó chăm chút như vậy, thời xưa lại không phổ biến tiệm làm tóc, vậy cổ nhân bao lâu mới có thể gội đầu một lần?
Đặc điểm nổi bật của kiểu tóc đuôi sam này là thường xuyên phải cạo tóc ở nửa đầu đằng trước. Tần suất để đàn ông nhà Thanh chăm chút cho bộ tóc của mình thường là "5 ngày tết tóc 1 lần, 10 ngày cạo tóc 1 bận".
Thế nhưng lịch gội đầu của họ lại có tần suất không thường xuyên như lịch tết tóc, cạo đầu.
Nếu là thường dân bách tính, việc gội đầu thường chỉ được thực hiện trong khoảng thời gian mùa xuân và mùa hè. Bởi mùa đông quá lạnh, việc tắm gội của họ trong điều kiện thiếu thốn như vậy đương nhiên sẽ bị hạn chế.
Tuy nhiên, mùa xuân, hè lại là khoảng thời gian bách tính bận rộn cấy cày, làm lụng. Cho nên theo phỏng đoán của các nhà sử học, tần suất gội đầu của họ thường sẽ là 1 tháng 1 lần.
Với những người hành khất, tha hương nói riêng, tắm rửa hay gội đầu có lẽ là ước mơ xa xỉ cả đời. Bởi ngay tới miếng cơm manh áo còn chưa lo xong thì nào ai đâu có thời gian tính đến chuyện tắm gội?
Dù là quý tộc hay thường dân, thì tần suất gội đầu của đàn ông thời nhà Thanh thua xa so với người hiện đại. (Ảnh minh họa),
Ngoài tần suất 1 tháng gội đầu 1 lần kể trên, người cổ đại còn có thể "phá lệ" gội đầu vào những dịp đặc biệt, ví dụ như trước ngày thành thân hoặc khi đón bằng hữu, thân nhân ở xa tới nhà.
Nhưng những dịp "phá lệ" này vô cùng hiếm hoi, bởi Thanh triều đánh thuế tương đối nặng, dân chúng đều đầu tắp mặt tối lo làm ăn chứ chẳng mấy ai có tâm trí nghĩ tới việc đi xa du ngoạn, thăm thú.
Với quan lại, quý tộc, số lần gội đầu của họ có thể nhiều hơn thường dân một chút, dù vậy cũng không thường xuyên như người hiện đại.
Thậm chí, tầng lớp này còn bị "cấm" gội đầu trong một số dịp đặc biệt. Ví dụ như khi hoàng thất có người qua đời (Hoàng đế, hoàng hậu, phi tử... qua đời), cả nước sẽ cử hành quốc tang, quan viên và quý tộc không được phép gội đầu trong khoảng thời gian này mà phải đợi tới hơn 100 ngày sau.
Mỗi tháng chỉ gội đầu một lần đã có thể xếp vào "thiếu vệ sinh". Vậy nếu hơn 3 tháng không được gội đầu, liệu bộ dạng sẽ khó coi tới mức nào?
Dù vậy, phải nói rằng vào thời cổ đại, việc ít gội đầu được coi là một chuyện rất bình thường. Nhưng đối với người hiện đại mà nói, đây quả thực là một thói quen khó tiếp nhận.
Tuy nhiên, đó đều là những sự thật đã tồn tại trong lịch sử Trung Quốc nói riêng. Mà sự thật ấy khiến cho những người sinh ra ở thời đại này không khỏi cảm thấy bản thân mình may mắn…
