Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Diabetologia (tạp chí của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh tiểu đường Châu Âu) cho thấy những người có nồng độ protein prostasin cao có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn. Quang trọng hơn, nghiên cứu cũng chỉ ra những người có nồng độ đường huyết và prostasin cao thì có nguy cơ tử vong vì ung thư tăng đáng kể.
Kết quả trên vẫn đúng ngay cả khi điều chỉnh hàng loạt các yếu tố ảnh hưởng khác như tuổi tác, giới tính, vòng eo, thói quen hút thuốc và uống rượu, cholesterol LDL, huyết áp tâm thu và thuốc chống tăng huyết áp.
Đây là nghiên cứu đầu tiên về mối liên quan giữa nồng độ prostasin trong máu và tỷ lệ tử vong do ung thư trong dân số nói chung. "Đây là phân tích toàn diện nhất về loại hình này cho đến nay, đồng thời làm sáng tỏ mối liên hệ sinh học giữa bệnh tiểu đường và ung thư", đồng tác giả, Giáo sư Gunnar Engström từ Đại học Lund ở Malmö, Thụy Điển cho biết. “Prostasin có thể chỉ là một dấu hiệu cho thấy nguy cơ bị bệnh hoặc có thể liên quan đến nhân quả. Điều này rất thú vị vì nó làm tăng khả năng nhắm mục tiêu loại protein này vào các phương pháp điều trị trong tương lai cho cả tiểu đường và ung thư".
Bằng chứng rộng rãi chỉ ra rằng bệnh tiểu đường có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển một số loại ung thư và tử vong do ung thư. Các loại thuốc dùng để điều trị lượng đường trong máu cao có thể làm thay đổi mối liên quan này. Những người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ bị ung thư tuyến tụy, nội mạc tử cung và ung thư gan cao gấp đôi, ung thư ruột cao hơn 30% và nguy cơ ung thư vú tăng 20%. Tuy nhiên, các cơ chế dẫn đến khuynh hướng này vẫn chưa được hiểu rõ.
Prostasin là một chất kích thích các kênh natri biểu mô điều chỉnh sự cân bằng natri, lượng máu và huyết áp. Hơn nữa, prostasin đã được tìm thấy để ngăn chặn sự phát triển khối u do tăng đường huyết (lượng đường trong máu cao) và có liên quan đến chuyển hóa glucose. Tuy nhiên, ít người biết về mối liên hệ giữa prostasin, bệnh tiểu đường và tỷ lệ tử vong do ung thư.
Để tìm hiểu thêm, một nhóm các nhà nghiên cứu Trung Quốc và Thụy Điển đã tiến hành phân tích cắt ngang về mối liên quan giữa nồng độ prostasin trong máu và bệnh tiểu đường ở 4.658 người trưởng thành (trung bình 58 tuổi; 40% nam giới). Những người này tham gia Chế độ ăn kiêng Malmö và Nhóm thuần tập về tim mạch trong nghiên cứu ung thư từ năm 1991 đến 1994, trong đó 361 (8%) đã mắc bệnh tiểu đường.
Sau khi điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu tiềm ẩn bao gồm tuổi tác, giới tính và vòng eo, thói quen hút thuốc và uống rượu, LDL-cholesterol, huyết áp tâm thu và thuốc chống tăng huyết áp, người ta phát hiện nồng độ prostasin tăng cao có liên quan tích cực đến sự hiện diện của bệnh tiểu đường.
Sau đó, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra dữ liệu lâm sàng từ cùng một nhóm thuần tập (không bao gồm 361 người tham gia mắc bệnh tiểu đường hiện tại) cho đến cuối năm 2019 để điều tra mối liên quan với các trường hợp mắc bệnh tiểu đường mới. Trong 22 năm theo dõi, 702 người tham gia đã phát triển bệnh tiểu đường. Các phân tích theo chiều dọc đã xác định được mối quan hệ tuyến tính giữa prostasin và bệnh tiểu đường do sự cố. Những người sử dụng prostasin ở tứ phân vị cao nhất có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn 76% so với những người ở tứ phân vị thấp nhất.
Thật thú vị, nồng độ prostasin được phát hiện là một yếu tố dự báo tốt hơn về bệnh tiểu đường ở người trẻ và người có mức đường huyết thấp, chứng năng thận tốt. Các tác giả suy đoán rằng nồng độ prostasin tăng cao có thể là một phản ứng bù đắp đối với lượng đường trong máu quá cao nhưng có thể không đủ để ngăn chặn hoặc đảo ngược tình trạng kiểm soát đường huyết tồi tệ hơn. Và bởi vì prostasin có thể được tiết vào nước tiểu, chức năng thận bình thường có thể giúp duy trì nồng độ prostasin trong máu tối ưu.
Trong các phân tích sâu hơn để kiểm tra xem liệu prostasin có ảnh hưởng đến tỷ lệ tử vong hay không, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng prostasin có liên quan đáng kể đến tỷ lệ tử vong do ung thư và tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân. Trong thời gian theo dõi trung bình 24 năm, 651 người tham gia đã chết vì ung thư. Những người tham gia có nồng độ prostasin trong máu ở tứ phân vị cao nhất có nguy cơ chết vì ung thư cao hơn 43% so với những người ở tứ phân vị thấp nhất. Mỗi lần tăng gấp đôi nồng độ prostasin, nguy cơ tử vong do ung thư tăng lần lượt là 139% và 24% ở những người tham gia có và không có mức đường huyết tăng cao. Không tìm thấy mối liên quan nào đối với tỷ lệ tử vong do tim mạch.
“Prostasin là một dấu hiệu nguy cơ tiềm ẩn mới đối với sự phát triển của bệnh tiểu đường và tỷ lệ tử vong do ung thư, đặc biệt là ở những người có mức đường huyết cao”, Tiến sĩ Xue Bao từ Bệnh viện trực thuộc Trường Y Đại học Nam Kinh ở Nam Kinh, Trung Quốc cho biết.
(Theo Tạp chí Diabetologia)
