Các bị cáo khai biết Hợp đồng EPC số 33 mà PVN ký với PVC có vấn đề nhưng vì sức ép của lãnh đạo cấp trên nên vẫn phải tạm ứng cho PVC.
Theo tin tức từ Vnexpress, Pháp luật TP.HCM, Tuổi Trẻ, chiều 8/1, khác với các phiên xét xử đại án, mở đầu phần thẩm vấn vụ án Cố ý làm trái và Tham ô tài sản xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC), HĐXX không xét hỏi các bị cáo có vai trò chính trước.Trong lúc này, hai bị cáo Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh bị áp giải rời phòng xử sang khu vực cách ly. Suốt buổi chiều làm việc, hai ông không được đưa trở lại.
 |
| Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh Tuổi Trẻ |
Tại phòng xử, HĐXX hỏi các bị cáo còn lại về hành vi của hai ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh trong việc chỉ đạo ký hợp đồng EPC số 33 thực hiện Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 trái quy định; sai phạm trong việc PVN cho PVC tạm ứng hơn 6,6 triệu USD cùng 1.300 tỷ đồng dẫn đến số tiền này bị sử dụng sai mục đích.
Theo cáo trạng, quá trình thực hiện dự án Nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) Thái Bình 2, nguyên Chủ tịch HĐTV PVN Đinh La Thăng có vai trò chính trong việc đề ra chủ trương và chỉ định PVC thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PVPower) ký Hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định. Sau đó ông Thăng còn chỉ đạo cấp dưới tại PVN và Ban Quản lý dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2 (BQLDA) cấp tạm ứng trái quy định cho PVC.
Cả chục bị cáo liên quan việc này có nhiều câu trả lời trái ngược khiến HĐXX phải cho đối chất. Trong hai cuộc đối chất, thẩm phán Trương Việt Toàn hỏi ít nhất 10 lần câu hỏi: “Vì sao bị cáo biết sai mà vẫn ký duyệt tạm ứng?” cùng nhiều câu hỏi dồn dập đi thẳng vào bản chất khiến nhiều bị cáo lúng túng.
Ai cũng biết sai những vẫn ký
HĐXX hỏi nguyên phó tổng giám đốc PVN Nguyễn Xuân Sơn rằng ai là người chỉ đạo tạm ứng cho dự án NMNĐ Thái Bình 2 và PVC? “Anh Đinh La Thăng” - ông Sơn đáp.
“Bị cáo có khai ý rằng đây là mệnh lệnh bị cáo phải thực hiện. Như vậy bị cáo đã nhận thức được mệnh lệnh của bị cáo Đinh La Thăng có vấn đề?” - HĐXX truy tiếp.
Ông Sơn đáp: "Bị cáo nói các chỉ đạo này là "mệnh lệnh" vì tính cách của anh Đinh La Thăng rất mạnh mẽ. Đó là tính cách của anh Thăng trong quá trình triển khai công việc thôi chứ không phải có gì sai anh ấy yêu cầu mình làm. Nếu bị cáo biết hợp đồng có sự trục trặc, có điều gì không ổn về pháp lý thì bị cáo không bao giờ thực hiện".
Kế đó HĐXX hỏi nguyên trưởng BQLDA Vũ Hồng Chương. Bị cáo này khai không tham gia vào quá trình đàm phán, thực hiện Hợp đồng số 33. Sau khi tiếp nhận công việc Trưởng ban quản lý dự án, ông đã rà soát lại việc thực hiện hợp đồng.Thời điểm nhận được công văn của PVC đề nghị tạm ứng cho nhà thầu, ông Chương nghe phong thanh hợp đồng đó chưa đủ điều kiện thực hiện.
Ông Chương khai biết hợp đồng có vấn đề lớn nên để tránh rủi ro cho chủ đầu tư đã ba lần gửi công văn báo cáo rõ về tình trạng hợp đồng 33, đề nghị Tập đoàn xem xét có ý kiến chỉ đạo nhưng không ai trả lời.
Cũng theo ông Chương, sau khi phát hiện ra hợp đồng 33 sai và báo cáo ông Phùng Đình Thực - nguyên tổng giám đốc PVN nhưng bị cáo Thực phủ nhận.
Khi trả lời HĐXX, bị cáo Phùng Đình Thực khẳng định chính bị cáo này đã cảnh cáo và gửi báo cáo về việc vi phạm pháp luật của hợp đồng 33. Cụ thể, trong việc chuyển tiền lần đầu tiên, chuyển vốn cho BQL dự án có công văn đề nghị chuyển tiền cho PV Power ngay trong ngày.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn ngay lập tức được tòa cho đối chất về việc ký công văn này. Theo đó, Sơn nói nếu hợp đồng đã triển khai, tập đoàn đã có nghị quyết chuyển tiền theo hợp đồng và gửi kèm công văn để công ty giám sát về tiền.
Ngay lúc ấy bị cáo Chương khẳng định hợp đồng không có điều khoản quy định về việc này. Bị cáo Sơn phản đối 2 ý kiến của bị cáo Chương, vì đã có hợp đồng thống nhất thực hiện theo hợp đồng.
Sơn nói rằng đã đàm phán và thống nhất rồi sẽ thực hiện. Bị cáo Chương phản bác lại bị cáo Sơn, Chương cho rằng công văn do Sơn ký không phù hợp với nghị định của Chính phủ.
Bởi trước đó PVC có công văn đề nghị PVN có ý kiến. Chương nói sau khi tiếp nhận công việc, Chương có ý kiến rằng phải kiểm tra rà soát lại và Chương phát hiện ra vi phạm trong hợp đồng 33, kể cả điều khoản tạm ứng tiền và báo cáo trực tiếp với bị cáo Phùng Đình Thực.
 |
| Bị cáo Phùng Đình Thực. Ảnh TTXVN |
Ông Thực lên đối chất và khẳng định không có một lần nào bị cáo Chương báo cáo với Thực về sai phạm của hợp đồng 33.
Ngay lúc đó Thẩm phán Toàn hỏi: “Vì sao biết hợp đồng chưa đầy đủ mà vẫn ký công văn đề nghị tạm ứng?”. Ông Chương nói chịu sức ép từ lãnh đạo Tập đoàn, cụ thể là các công văn của ông Nguyễn Xuân Sơn yêu cầu phải chuyển tiền ngay trong ngày.
“Với trách nhiệm của mình, tôi đã làm tất cả mọi việc có thể làm nhưng không thể làm thay đổi quyết định của lãnh đạo Tập đoàn”, ông Chương nói.
“Cụ thể là ai?”, Thẩm phán Trương Việt Toàn truy hỏi. Ông Chương trả lời ngay: “Là anh Đinh La Thăng và tất cả các ban nội dung của Tập đoàn cứ yêu cầu phải làm ngay. Tôi phải chịu sức ép ghê gớm quá, ai đời lại yêu cầu chuyển số tiền vậy ngay trong ngày. Tôi là đơn vị cấp dưới, hạch toán phụ thuộc nên phải nghe lệnh của cấp trên”, ông Chương trình bày.
Ký hợp đồng kiểu "thả gà ra đuổi"
Tại tòa, nguyên tổng giám đốc PVC Vũ Đức Thuận thừa nhận ký Hợp đồng số 33 khi chưa có hồ sơ đề xuất, chưa được phê duyệt phương án. Ông Thuận giải thích: “Vì chủ tịch (bị cáo Trịnh Xuân Thanh) đã đồng ý, ngoài ra còn ký để có tiền trả nợ ngân hàng và các mục đích khác”. “Tại thời điểm đó, PVC có đủ năng lực chuyên môn, kinh nghiệm sản xuất để thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2 không?” - HĐXX hỏi. “Kinh nghiệm thì chưa đủ” - ông Thuận đáp.
Cũng theo lời ông Thuận, mỗi lần nhận được tiền tạm ứng chuyển về, PVC dùng để trả nợ gốc và lãi ngân hàng, góp vốn vào một số đơn vị khác, chỉ chuyển khoảng 200 tỉ đồng cho các đơn vị thi công dự án NMNĐ Thái Bình 2.
Nguyên phó tổng giám đốc PVC Trương Quốc Dũng thì khai tại tòa: “Bị cáo vì nhiệt tình của tuổi trẻ, con tàu đang đắm, cố vớt được gì thì vớt. Tất cả mọi thứ khi đó nháo nhào hết cả lên. Khi giữ chức phó tổng giám đốc, lúc đó nhiều người đến đòi nợ nên có chỉ đạo là bị cáo làm”.
Khi được xét hỏi, nguyên phó tổng giám đốc PVN Nguyễn Quốc Khánh cũng thừa nhận Hợp đồng 33 do PVPower trực tiếp ký không có đầy đủ cơ sở pháp lý, không có Điều 14 về giá trị hợp đồng và thanh toán, không có phụ lục 2 quy định về điều khoản tạm ứng, không có thỏa thuận hợp đồng... nên việc dùng hợp đồng này làm cơ sở để tạm ứng là hoàn toàn không đúng. Hợp đồng 4194 ký sau đó thực chất cũng chỉ thay đổi chủ thể (thay đổi chủ đầu tư từ PVPower sang PVN), còn những nội dung khác vẫn thiếu.
Chi tiền tỷ dù biết là sai
Theo cáo buộc, trong quá trình thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, ông Ninh Văn Quỳnh với vai trò Kế toán trưởng - Trưởng ban Tài chính Kế toán PVN biết Hợp đồng EPC số 33 được ký và thực hiện trái quy định nhưng vẫn đề xuất với ông Sơn trong việc chuyển tiền cho ban quản dự án để chi tạm ứng 6,6 triệu USD và 1.300 tỷ đồng cho PVC.
 |
| Ninh Văn Quỳnh tại tòa. Ảnh VNE |
Đứng trước bục khai báo chiều 8/1, nguyên kế toán trưởng PVN Ninh Văn Quỳnh nói việc ký kết Hợp đồng 33 là sai nhưng căn cứ vào kế hoạch của BQLDA nên mới ký cấp tiền. Những lần sau xuất tiền theo chỉ đạo của ông Nguyễn Xuân Sơn. Ông Sơn nói dù Hợp đồng số 33 còn nhiều thiếu sót nhưng chủ tịch Thăng hiện đang rất nóng giận nên cứ chuyển tiền trước rồi sẽ hoàn thiện sau những khiếm khuyết. Vì vậy ông Quỳnh đã duyệt tạm ứng cho nhà thầu hơn 7 triệu USD (tương đương với 6% giá trị hợp đồng).
“Bây giờ bị cáo đã nhận thức được sai. Tất cả mọi người ở PVN như bị cáo không ai là không nhận thức được hợp đồng 33 còn nhiều thiếu sót. Nhưng vẫn phải duyệt đề xuất chuyển tiền tạm ứng cho PVC”, bị cáo Quỳnh giải thích.
Ngay khi đó, thẩm phán Toàn hỏi dồn dập: “Theo bị cáo một hợp đồng còn đang tranh cãi, tiếp tục phải hiệu chỉnh thì đã bỏ tiền ra tạm ứng được chưa? Hợp đồng đó đã có hiệu lực chưa?". Ông Quỳnh ấp úng thừa nhận "chưa".
Thẩm phán Toàn chất vấn: "Chưa có hiệu lực thì có đủ điều kiện tạm ứng không? Ai chỉ đạo bị cáo thực hiện một hợp đồng chưa có hiệu lực để bị cáo đề xuất, đôn đốc, tham mưu cho lãnh đạo?”.
Trước tràng câu hỏi của thẩm phán Toàn, ông Quỳnh khai mình chịu sự chỉ đạo trực tiếp của ông Sơn chứ không có ai khác. Ngay sau đó, thẩm phán Toàn gọi bị cáo Sơn lên đối chất, yêu cầu ông Sơn giải thích việc ông Quỳnh vừa khai đã báo cáo những sai sót của hợp đồng 33. Ông Sơn giải thích vòng vo, vẫn cho rằng chỉ biết hợp đồng đang hoàn thiện nên không biết sai sót. Khi ông Sơn khai, ông Quỳnh lúc quay mặt, lúc ngửa mặt lên nghe. Cuộc đối chất này dừng lúc 18h, toà thông báo khép lại ngày làm việc đầu tiên.
Cuối ngày các bị cáo rời phòng xử về nơi tạm giam.
Hà Trang (tổng hợp)
