Khi nói về người thông minh nhất trong thời kỳ Tam Quốc, người ta thường nghĩ đến Gia Cát Lượng. Ông được mệnh danh là "Ngọa Long" với tài năng "liệu sự như thần", túc trí đa mưu. Quả thật, Gia Cát Lượng có tài năng xuất chúng nên được người đời sau ca ngợi.
Tuy nhiên, cũng có một người khác trong thời kỳ này sở hữu trí tuệ đỉnh cao, đó chính là Tư Mã Ý, người sau này giành quyền lực trong chính quyền Tào Ngụy. Tư Mã Ý thông minh đến mức nào? Có người nói rằng ông còn thông minh hơn cả Gia Cát Lượng - người có chỉ số IQ cao nhất thời Tam Quốc. Nhưng liệu Tư Mã Ý có phải là người thông minh nhất thời kỳ đó hay không?
Tư Mã Ý là một người có năng lực, lịch sử ghi chép rằng ông "từ nhỏ đã có phẩm chất kỳ lạ, thông minh và có chiến lược lớn, học rộng biết nhiều, học thuyết Nho giáo sâu sắc" và xuất thân từ gia đình danh giá. Ông nội và cha ông đều là quan chức lớn thời bấy giờ. Tư Mã Ý am hiểu sâu rộng về lịch sử cổ đại và có kiến thức uyên bác.
Thôi Diễm - văn thần trong tập đoàn chính trị họ Tào - và anh trai Tư Mã Ý là Tư Mã Lương có mối quan hệ thân thiết. Thôi Diễm từng nói với Tư Mã Lương: "Em của ngài thông minh, sáng suốt và kiên quyết, không ai sánh kịp". Mọi người đều ca ngợi Tư Mã Ý nhưng ông lại không đến gần Tào Tháo, điều này khiến Tào Tháo không hài lòng. Tào Tháo sai người đến mời Tư Mã Ý tới làm việc trong phủ Tư Không để thăm dò ý định. Tuy nhiên, Tư Mã Ý lại cáo bệnh, nói rằng tay chân không thể di chuyển, giống như bị liệt. Ông hứa khi nào khỏi bệnh sẽ đến, điều này làm Tào Tháo nghi ngờ.
Tào Tháo điều một người tin cậy đến điều tra bí mật về Tư Mã Ý. Vào ngày 7/7, Tư Mã Ý ở nhà. Không biết làm thế nào mà ông biết Tào Tháo sẽ cử người theo dõi mình. Có thể ông cũng nghi ngờ và cảm thấy Tào Tháo sẽ không để yên cho mình.
Mặc dù lần đó Tư Mã Ý lừa được Tào Tháo nhưng cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra. Khi Tào Tháo vừa thống nhất miền Bắc, ông gọi Tư Mã Ý làm chức vụ văn học duyện. Lúc này Tào Tháo không còn kiên nhẫn như trước, trực tiếp ra lệnh cho người bắt Tư Mã Ý tới, nếu trái ý sẽ hạ thủ. Tư Mã Ý sợ hãi, đành phải nhận chức.
Với trí tuệ lớn, Tư Mã Ý đã cẩn trọng trước cha con Tào Tháo, biết khi nào nên nói ý kiến của mình. Khi Tào Tháo muốn trở thành Quốc công, hay thậm chí là vua nước Ngụy, Tư Mã Ý không phản đối như Tuân Úc mà ra mặt ủng hộ. Thậm chí, khi Tôn Quyền muốn Tào Tháo lên làm Hoàng đế, Tư Mã Ý vẫn hết lòng ủng hộ. Đối với Tư Mã Ý, việc làm hài lòng Tào Tháo đảm bảo cho sự nghiệp phát triển sau này của mình. Nhờ vậy, ông đã tích lũy được kinh nghiệm quý báu trong việc đối đầu với Gia Cát Lượng, giữ bình tĩnh trong mọi tình huống.
Nhìn nhận như vậy, Tư Mã Ý quả thực là người có trí thông minh tuyệt đỉnh. Việc giả bệnh để lừa Tào Tháo là minh chứng rõ ràng. Chẳng trách người ta nói ông là người có chỉ số IQ cao nhất thời Tam Quốc, điều này không phải không có lý.
