Điều này có những tác động quan trọng đến giờ làm việc của chúng ta và ảnh hưởng đến những thứ như GPS, các công nghệ chính xác khác chi phối cuộc sống hiện đại.
Vòng quay quanh trục của Trái đất đã tăng tốc trong vài thập kỷ qua. Vì điều này xác định thời gian của một ngày nên nó khiến ngày của chúng ta ngắn hơn. Trên thực tế, vào tháng 6/2022, chúng ta đã lập kỷ lục về ngày ngắn nhất trong hơn nửa thế kỷ qua.
Tuy nhiên, bất chấp kỷ lục này, kể từ năm 2020, tốc độ ổn định đó đã chuyển sang giảm tốc một cách kỳ lạ. Giờ đây, ngày lại dài ra và cho đến nay lý do vẫn là một bí ẩn.
Mặc dù đồng hồ trong điện thoại của chúng ta cho biết có chính xác 24 giờ trong một ngày, nhưng thời gian thực tế để Trái đất hoàn thành một vòng quay có thể thay đổi đôi chút. Những thay đổi này đôi khi xảy ra trong khoảng thời gian hàng triệu năm và có những thời điểm gần như ngay lập tức.
Hành tinh đang thay đổi
Vòng quay của Trái đất đã chậm lại trong hàng triệu năm do tác động của ma sát liên quan đến thủy triều do Mặt trăng thúc đẩy. Cứ sau 100 năm, quá trình đó cộng thêm khoảng 2,3 mili giây vào độ dài của mỗi ngày. Cách đây vài tỷ năm, một ngày Trái đất chỉ dài khoảng 19 giờ .
Trong 20.000 năm qua, một quá trình khác đang hoạt động theo hướng ngược lại, làm tăng tốc độ quay của Trái đất. Khi kỷ băng hà cuối cùng kết thúc, các tảng băng ở hai cực tan chảy làm giảm áp suất bề mặt. Lớp phủ của Trái đất bắt đầu di chuyển đều đặn về các cực.
Giống như một vũ công ba lê quay nhanh hơn khi họ đưa cánh tay về phía cơ thể, tốc độ quay của hành tinh này tăng lên khi khối lượng lớp áo này di chuyển gần hơn về phía trục của Trái đất. Mỗi thế kỷ, quá trình này đã rút ngắn mỗi ngày khoảng 0,6 mili giây.
Trong nhiều thập kỷ và lâu hơn nữa, mối liên hệ giữa nội địa và bề mặt Trái đất cũng phát huy tác dụng. Các trận động đất lớn có thể thay đổi độ dài của ngày. Ví dụ, trận động đất Tōhoku năm 2011 ở Nhật Bản, với cường độ 8,9 độ richter, được cho là làm tăng tốc độ quay của Trái đất thêm 1,8 micro giây.
Ngoài những thay đổi quy mô lớn này, thời tiết và khí hậu trong thời gian ngắn hơn cũng có những tác động quan trọng đến sự quay của Trái đất, gây ra những biến đổi theo cả hai hướng.
Các chu kỳ thủy triều cũng gây ra những thay đổi về độ dài của ngày lên đến một phần nghìn giây theo một trong hai hướng. Sự chuyển động của bầu khí quyển có một tác động đặc biệt mạnh mẽ. Các dòng hải lưu cũng đóng một vai trò nào đó. Tuyết phủ theo mùa và lượng mưa hoặc khai thác nước ngầm cũng làm thay đổi mọi thứ.
Tại sao Trái đất đột ngột quay chậm lại?
Kể từ những năm 1960, khi những người điều khiển kính viễn vọng radio khắp hành tinh bắt đầu phát minh ra các kỹ thuật quan sát đồng thời các vật thể vũ trụ như chuẩn tinh, chúng ta đã có những ước tính rất chính xác về tốc độ quay của Trái đất.
Việc so sánh các phép đo này với đồng hồ nguyên tử cho thấy độ dài ngày dường như chưa từng ngắn lại trong vài năm qua.
Nhưng khi loại bỏ các dao động tốc độ quay xảy ra do thủy triều và các hiệu ứng theo mùa, các nhà khoa học đã có phát hiện thú vị. Mặc dù Trái đất đạt đến ngày ngắn nhất vào ngày 29/6/2022, ngày đã chuyển từ ngắn sang dài kể từ năm 2020. Sự thay đổi này là chưa từng có trong 50 năm qua.
Lý do cho sự thay đổi này không rõ ràng. Đó có thể là do những thay đổi trong hệ thống thời tiết, do La Niña liên tiếp, băng tan chảy, hoặc liên quan đến vụ nổ núi lửa khổng lồ ở Tonga.
Các nhà khoa học suy đoán việc Trái đất thay đổi tốc độ quay bí ẩn có liên quan đến một hiện tượng được gọi là “dao động Chandler” - một độ lệch nhỏ trong trục quay của Trái đất với chu kỳ khoảng 430 ngày. Các quan sát từ kính thiên văn radio cũng cho thấy sự dao động đã giảm dần trong những năm gần đây. Có lẽ cả hai được liên kết với nhau.
Khả năng cuối cùng và cũng là khả năng cao nhất đó là không có gì cụ thể thay đổi bên trong hoặc quanh Trái đất. Tốc độ quay của hành tinh chỉ thay đổi tạm thời do các hiệu ứng thủy triều lâu dài hoạt động song song với những quá trình tuần hoàn khác.
Việc hiểu chính xác tốc độ quay của Trái đất là rất quan trọng đối với một loạt các ứng dụng, các hệ thống định vị như GPS sẽ không hoạt động nếu không có nó. Ngoài ra, cứ sau vài năm, máy chấm công lại chèn giây nhuận vào thang thời gian chính thức của chúng ta để đảm bảo chúng không lạc nhịp với hành tinh này.
Nếu Trái đất chuyển sang những ngày dài hơn, chúng ta có thể cần phải kết hợp “giây nhuận âm”, điều này chưa từng xảy ra và có thể phá vỡ internet . Nhu cầu về giây nhuận âm được coi là không thể xảy ra ngay bây giờ. Hiện tại, mỗi ngày chúng ta sẽ có thêm vài mili giây.
(Theo scitechdaily)
>> Xem thêm: Tiểu hành tinh lớn bằng 2 sân bóng đang lao về phía Trái đất, sức công phá cực khủng
