Tên khoa học cây rau dệu
Rau dệu còn có những tên gọi khác như diếp không cuống, rệu hoặc diếp bò, Poòng peo (Thái), rau dền nước... Cây rau dệu có tên khoa học là Alternanthera sessilis, thuộc họ Amaranthaceae. Về mặt phân bố, cây rau dệu phổ biến khắp thế giới, trong đó tập trung nhiều ở các quốc gia Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Việt Nam, Indonesia cũng như các tỉnh miền nam Trung Quốc. Ở Việt Nam, rau dệu mọc phổ biến ở các vùng đất hoang, ẩm ướt và khu vực có nhiều ao hồ.
Thành phân hóa học cây rau dệu
Theo Y học cổ truyền, rau dệu bao gồm các thành phần hóa học như sau: Nước: 80.3%; Glucid 1.9%; Phosphor 22 mg/dL; Cellulose 2.1%; Calcium 98 mg/dL; Caroten 5.1 mg/dL; Sắt 12 mg/dL; Vitamin C 77.7%; Protid 4.5%.
Tác dụng cây rau dệu
- Lợi tiểu: Nghiên cứu thử nghiệm cho chuột cống trắng uống nước ép từ cây rau dệu cho thấy loại dược liệu này có tác dụng lợi tiểu tốt;
- Hạ thân nhiệt: Cao khô chiết xuất từ rau dệu khi thử nghiệm trên chuột nhắt trắng cho thấy với liều 125 mg/kg sẽ có tác dụng làm hạ thân nhiệt một cách rõ rệt;
- Kháng khuẩn, chống viêm: Các hoạt chất trong cây rau dệu có tác dụng ngăn chặn và ức chế sự phát triển của Salmonella typhimurium. Đồng thời, rau dệu còn giúp kiềm chế quá trình hình thành các chất gây ung thư từ môi trường Nitrosodiethanolamine;
- Chống ung bướu: Nghiên cứu về thành phần ether chiết xuất từ rễ cây rau dệu cho thấy chúng có tác dụng phòng chống hình thành các khối u và giúp ngăn chặn ung thư phát triển theo chiều hướng xấu;
- Cải thiện bệnh đái tháo đường: Chất xơ có trong cây rau dệu nếu sử dụng đều đặn mỗi ngày với liều lượng nhất định sẽ hỗ trợ giảm đường huyết, qua đó hỗ trợ điều trị triệu bệnh đái tháo đường.
Bên cạnh những tác dụng kế trên, rau dệu còn giúp điều trị các bệnh sau đây: Một số bệnh da liễu như viêm da mủ, chàm da...; Ăn khó tiêu hoặc tiêu chảy; Trĩ; Lợi sữa, lợi mật; Cải thiện tình trạng dị ứng; Chữa bệnh lỵ; Hỗ trợ điều trị các vết thương ngoài da; Điều trị bệnh đường niệu.
Một số bài thuốc từ cây rau dệu
- Điều trị chứng tiểu không thông, tiểu buốt: Chuẩn bị 80g rau dệu tươi, bao gồm cả lá, thân và rễ. Sau khi rửa sạch thì cho các nguyên liệu vào ấm và sắc lấy nước uống. Mỗi ngày uống 2 lần, uống liên tục 5-7 ngày sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng khó tiểu
- Trị đau răng: rau dệu sắc chung với địa cốt bì và ngọn cỏ bồ sẽ giúp giảm đau răng hiệu quả
- Trị mụn nhọt như tổ ong: Dùng một nắm lá rau dệu tươi, đem đi rửa sạch, sau đó giã nát và trộn với lòng trắng trứng gà. Sau khi vệ sinh vùng da bị mụn thì tiến hành đắp hỗn hợp này lên và nằm thư giãn. Bước cuối cùng là rửa lại bằng nước ấm sau 20-30 phút
- Điều trị lỵ phân nhầy trắng lẫn máu đỏ: Chuẩn bị 20-30g rau dệu khô, sau đó đem sắc với 1 chén nước và chờ đến khi thuốc cạn còn 7 phân thì hòa thêm đường đỏ hoặc mật ong rồi uống nếu là lỵ phân màu trắng. Riêng đối với bệnh lỵ phân có màu thì nên hòa thêm đường trắng
- Trị nhọt độc: Giã nát lá rau dệu, trộn chung với mật ong rồi đắp lên nốt mụn nhọt 2-3 lần trong ngày. Người bệnh có thể đắp liên tục cho đến khi nốt mụn vỡ hoặc xẹp
- Trị sốt do siêu vi gây cảm cúm: Chuẩn bị 100g lá rau dệu tươi và 100g lá tre. Người bệnh đem tất cả nguyên liệu đã được làm sạch cho vào ấm, thêm 1 lít nước và đun sôi, sau đó dùng nước này thay nước lọc uống trong ngày
- Chữa bệnh viêm gan, vàng da: Sử dụng 100g rau dệu, 10g củ nghệ, 50g cỏ mực và 50g cây chó đẻ, sau đó đem tất cả sắc lấy nước thuốc uống.
Món ngon từ rau dệu
Ngoài làm vị thuốc trong đông y, rau dệu còn là món ăn ngon không thể thiếu trong mâm cơm mỗi gia đình. Rau dệu có thể chế biến thành nhiều món như nấu tép hoặc nấu với thịt bằm. Bên cạnh đó, rau dệu có thể luộc hoặc xào tỏi cũng rất ngon.
