Nhà bảo vệ môi trường Rachel Carson đã viết: “Tại mỗi bãi biển uốn lượn, trong mỗi hạt cát đều ẩn chứa một câu chuyện về Trái đất”.
Cát có nguồn gốc từ nhiều địa điểm, môi trường khác nhau. Cát hình thành khi đá bị vỡ do phong hóa và xói mòn qua hàng nghìn, thậm chí hàng triệu năm. Đá cần có thời gian để phân hủy, đặc biệt là thạch anh (silica) và fenspat.
Bắt đầu từ hàng ngàn dặm từ đại dương, đá di chuyển từ từ xuống sông suối, liên tục bị vỡ trên đường đi. Một khi đến được đại dương, chúng sẽ bị xói mòn thêm do tác động liên tục của sóng và thủy triều.
Màu rám nắng của hầu hết các bãi biển cát là kết quả của oxit sắt, làm cho thạch anh có màu nâu nhạt và fenspat, có màu từ nâu đến rám nắng ở dạng ban đầu.
Cát đen có nguồn gốc từ vật liệu núi lửa bị xói mòn như dung nham, đá bazan, các loại đá và khoáng chất có màu sẫm khác và thường được tìm thấy trên các bãi biển gần hoạt động của núi lửa. Những bãi biển cát đen phổ biến ở Hawaii, quần đảo Canary và quần đảo Aleutian.
Các sản phẩm phụ của sinh vật sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên những bãi cát. Sự vượt trội của Bermuda về những bãi biển màu hồng là kết quả của sự phân hủy vĩnh viễn của các sinh vật có vỏ, đơn bào được gọi là foraminifera.
Một số bãi biển khác không có nguồn cát thạch anh, lại dựa vào một quá trình sinh thái hoàn toàn khác. Ví dụ, những bãi biển cát trắng nổi tiếng ở Hawaii thực sự đến từ... phân của cá vẹt.
Cá vẹt cắn và cạo tảo khỏi đá và san hô chết bằng chiếc mỏ giống như con vẹt của chúng, nghiền nát vật liệu rạn san hô canxi-cacbonat không ăn được (chủ yếu được làm từ xương san hô) trong ruột của chúng, sau đó bài tiết nó thành cát. Đồng thời, giúp duy trì hệ sinh thái rạn san hô đa dạng, cá vẹt có thể tạo ra hàng trăm pound cát trắng mỗi năm!
Vì vậy, lần tới khi bạn trải chiếc khăn tắm biển của mình xuống bờ biển, hãy suy ngẫm về bãi cát bên dưới bạn, như Rachel Carson đã nói, cát đang kể cho bạn một câu chuyện về Trái đất. Bạn có thể sắp được thoải mái nép mình trong tàn tích của những tảng đá hàng triệu năm tuổi. Hoặc là, bạn có thể đang nghỉ ngơi trên... một đống phân cá vẹt.
