Sự thực về khả năng se duyên siêu phàm của “cô Chín” Hồ Gươm và ghế vua trăm tuổi

Đối với những người yêu và gắn bó với Hồ Gươm, chắc chắn sẽ biết đến “cô Chín” (thực chất là cây lộc vừng trăm tuổi có chín gốc) duyên dáng nằm bên Bờ Hồ. 

Hồ Gươm cảnh trí nên thơ, từ lâu đã trở thành địa chỉ lý tưởng để các nam thanh nữ tú hẹn hò. Ít ai biết được, có hai nơi mà các đôi trai gái thường tìm đến để trao duyên là dưới cây lộc vừng chín gốc mà người yêu Hà Nội thường gọi là “cô Chín” Hồ Gươm và chiếc ghế đá cung đình trăm tuổi ngự trước cổng nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam (16 Lê Thái Tổ). Chính vì sự đặc biệt này mà từ lâu giới trẻ vẫn truyền tụng nhau câu chuyện trai gái muốn được bên nhau suốt đời thì nên một lần đến đây để tâm sự.

Ghế vua cổ nhất Việt Nam?

Sở dĩ gọi chiếc ghế đá cổ (trước đây nằm ở số 16 Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm) là ghế vua chính bởi xuất xứ danh giá của nó. Nhiều tư liệu cho biết, chiếc ghế này có từ thời nhà Lê, là cổ vật quý hiếm. Trong cuốn tiểu thuyết “Me Tư Hồng” của nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến có nói, bà Tư Hồng là người có công xây dựng những công trình có tính lịch sử ở Hà Nội. Những công trình này hiện vẫn tồn tại quanh hồ Hoàn Kiếm (tên gọi khác của Hồ Gươm) hay khu “phố Tây”.

Bà Tư Hồng, người có công đặt ghế vua cạnh Bờ Hồ.

Khi bà Tư Hồng phá tường thành Hà Nội năm 1897 đã đem chiếc ghế từ điện Kính Thiên (nằm trong Hoàng thành) ra Bờ Hồ. Đó là hai chiếc ghế đá công cộng đầu tiên của Hà thành và đặt ở 16 Lê Thái Tổ ngày nay. Trải qua bao biến thiên lịch sử, chiếc ghế đã trở thành một phần lịch sử của Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Chiếc ghế đá này có từ thời Lê hay không vẫn chưa thể khẳng định, tuy nhiên, PGS Hà Đình Đức – người nhiều năm nghiên cứu về Hồ Gươm đã nhấn mạnh: “Chiếc ghế đá đó không phải thời Lê. Vì thời Lê, Hồ Gươm bao trùm ra đến bệnh viện Việt Đức ngày nay. Về chiếc ghế, tôi nhận định, nó có từ cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Do đó, nói ghế đó từ thời Lê là chưa có căn cứ xác đáng nhưng có thể nói, nó là chiếc ghế “độc nhất vô nhị” ở Hà Nội và có tuổi đời lâu nhất”.

Trong quá trình giải mã nguồn gốc chiếc ghế đá “độc nhất vô nhị” này chúng tôi đã tiếp cận rất nhiều tư liệu viết về Hà Nội xưa. Theo đó, thời điểm tháng 2/1894, theo lệnh của toàn quyền Đông Dương Richaud, thành Hà Nội được phá để xây dựng với quy mô mới. Bà Tư Hồng đứng ra nhận thầu việc phá thành từ năm 1894 – 1897.

Bà Tư Hồng vốn tên thật là Trần Thị Lan, quê ở Bình Lục, Hà Nam. Trước làm vợ một khách buôn người Hoa, sau đó, bà lấy một tên quan Tây người Pháp. Nhờ biết “nhìn trước ngó sau”, bà trúng thầu việc phá thành Hà Nội. Nhờ trúng thầu nên bà nhanh chóng trở nên giàu có và nổi danh khắp xứ An Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.

Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, hiện ở Hà Nội vẫn còn những công trình liên quan đến nhân vật bà Tư Hồng như trường Puginier (nay là trường THPT Việt Đức); dãy nhà xây ở phố Quán Sứ; ghế đá trước số nhà 16 phố Lê Thái Tổ. Chính những tư liệu trên đã cho thấy, chiếc ghế đá cổ nằm ở số 16 phố Lê Thái Tổ rất có thể xuất xứ từ trong thành Hà Nội và nó có nguồn gốc từ thời Lê.

Cũng trong quá trình tìm hiểu tư liệu liên quan đến Hồ Gươm, chúng tôi đã gặp họa sỹ Hoàng Minh Đức (hiện đang sống ở phố Thuốc Bắc, quận Hoàn Kiếm) và được ông cho biết, chiếc ghế vua đã có từ lâu. Ngay cả những người dân gốc phố cổ cũng không ai có thể khẳng định chính xác nó xuất hiện từ bao giờ. Chỉ biết rằng, trong ký ức của người họa sỹ đã bước qua tuổi 70 này, thời nhỏ mỗi lần ra Hồ Gươm dạo chơi, ông và các bạn đã thấy sự hiện diện của chiếc ghế cổ này.

“Cô Chín” Hồ Gươm và người nghệ sỹ tài danh

Đối với những người yêu và gắn bó với Hồ Gươm, chắc chắn sẽ biết đến “cô Chín” (thực chất là cây lộc vừng trăm tuổi có chín gốc) duyên dáng nằm bên Bờ Hồ. Từ thời kỳ chiến tranh cho đến tận ngày nay, một năm được đếm bằng hai mùa hoa lộc vừng nở rồi tàn, lá lộc vừng nở rồi đâm chồi.

“Cô Chín”, nơi lưu giữ tình yêu của nhiều cặp bạn trẻ.

Mỗi lần như vậy, “cô Chín” đều mang đến cho người dân Thủ đô cảm xúc hết sức khó tả. Vốn được xem là loài cây mang đến tài lộc cho chủ, lộc vừng Hồ Gươm có chín gốc, con số phát lộc. Vì vậy, đối với nhiều người, “cô Chín” là biểu tượng của sự may mắn.