Ngày 23 tháng Chạp hàng năm vốn được xem là ngày tiễn Ông Công ông Táo về trời.
Vào ngày này, các gia đình sẽ thường chuẩn bị mâm cỗ cúng tiễn ông Công ông Táo lên bẩm báo những sự việc đã xảy ra trong suốt cả năm vừa qua.
Do đó, đây cũng là dịp mà người dân tiến hành dọn dẹp bàn thờ trong nhà để đón chào năm mới.
Nhiều người quan niệm rằng cần chờ sau 23 tháng Chạp thì mới được dọn dẹp bàn thờ vì nếu không sẽ gây kinh động đến thần linh.
Các chuyên gia văn hóa hiện không có một tài liệu ghi chép gì về điều này và trong năm người dân có thể chọn một ngày lành bất kỳ để dọn dẹp bàn thờ. Thời gian được nhiều người chọn nhất là vào dịp cuối năm.
Theo các chuyên gia Phong thủy, việc dọn dẹp bàn thờ thường được tiến hành vào sáng 23 tháng Chạp hàng năm. Trước khi tiến hành, các gia chủ cần thắp hương, đọc văn khấn để xin phép. Tất cả chân hương cả một năm nên được rút bớt sau đó hóa cùng tiền vàng.
Chuyên gia phong thủy cũng khuyên rằng không nên để bát hương từ năm nay qua năm khác. Sau khi lau dọn bát hương chỉ nên để lại 3 chân hương, với những bát hương của người đã mất nhưng chưa qua 3 năm, nếu là đàn ông thì để lại 7, còn đàn bà thì để lại 9 chân hương.
Người dân cũng cùng phân biệt hai khái niệm hay thay bát hương hoặc tỉa bát hương.
Để chuẩn bị cho lễ ông Công ông Táo về trời, ta chỉ tiến hành tỉa bớt chân hương mà không nên làm xê dịch hay xoay chuyển vị trí của bát hương, việc tỉa chân hương vào thời điểm này nên được tiến hành ở cả bàn thờ tổ tiên lẫn bàn thờ ông Công ông Táo.
Trong quá trình lau dọn bàn thờ, cũng có một số ý kiến cho rằng bài vị và bát hương gia tiên không được xê dịch vì sợ 'động', sẽ ảnh hưởng đến con cháu. Chính vì thế chỉ nên lấy tay giữ và dùng khăn sạch nhúng vào rượu pha với gừng giã nhỏ lau cho sạch.
Lưu ý quan trọng khi lau dọn bàn thờ
- Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, và rất hạn chế sự chung đụng.
- Nước lau bàn thờ trước tiên là nước sạch. Sau đó dùng rượu trắng với gừng (hoặc nước vang – nước ngũ vị hương) để lau sạch bàn thờ.
- Khi lau bát hương, bài vị phải lấy tay giữ không cho xoay rồi lấy khăn sạch, ẩm, phun rượu pha gừng giã nhỏ, nước hoa, ngũ vị hương... lau cho sạch.
- Điều quan trọng cuối cùng là chúng ta phải làm việc này một cách thành tâm, nghiêm túc để thể hiện lòng thành kính với người trên.
