Phát biểu từ thủ đô Yemen, Sana'a, Jean-Nicolas Beuze, người đứng đầu Cơ quan tị nạn LHQ tại nước này cho biết số ca nghi nhiễm Covid-19 tại Yemen như được nhân lên nhanh chóng. Đồng thời, các cơ quan viện trợ quốc tế buộc phải từ bỏ những chương trình quan trọng. "Covid-19 có thể là giọt nước làm tràn ly tại Yemen", ông Beuze nói. "Các cơ quan y tế công cộng đang gặp khó khăn mặc dù họ đã nỗ lực để theo dõi sự lây lan của virus. Chúng tôi không có đủ xét nghiệm. Một nửa số cơ sở y tế đã bị phá hủy trong suốt 5 năm xung đột. Mọi người chết vì nhiều nguyên nhân khác như sốt xuất huyết, sốt rét, dịch tả".
Cảnh báo của LHQ được đưa ra khi Sky News ghi lại được những hình ảnh tại thành phố Aden, phía nam Yemen cho thấy những hàng mộ mà chính quyền dùng để chôn chất số người chết ngày một tăng.
Số người chết vì những triệu chứng giống Covid-19 tại Yemen ngày một tăng. Ảnh: Sky News
Có rất nhiều bệnh là đặc hữu ở Yemen và nhiều năm nội chiến cũng cướp đi sinh mạng hàng triệu người. Hơn 24 triệu người Yemen, 80% dân số đang cần viện trợ nhân đạo. Một nửa số cơ sở y tế tại nước này bị rối loạn chứng năng và gần 1/4 các huyện trên toàn quốc không có bác sĩ. "Chúng tôi biết khả năng miễn dịch trong dân số rất thấp. Chúng tôi đang nói về những người có khi chỉ được ăn một bữa một ngày, những đứa trẻ không được tiêm phòng", ông Bouze nói. "Những người phải rời bỏ nhà vì pháo kích hoặc bị đánh bom, do đó, không có bất cứ sinh kế nào'.
Dù tình hình nghiêm trọng như vậy nhưng tại thời điểm này, những nước viện trợ đang cắt giảm nguồn. "Tất cả các đối tác nhân đạo ở đây đang thiếu kinh phí nghiêm trọng. Trong một vài ngày, UNHCR sẽ dừng một số chương trình cứu trợ. Vì vậy, chúng ta sẽ khiến 3,6 triệu người lang thang trong nước và 280.000 người tị nạn mà không có bất cứ hình thức hỗ trợ nào. Đó là tình thế một mất một còn đối với họ".
Nhiều tổ chức viện trợ sắp phải cắt giảm hỗ trợ cho Yemen. Ảnh: Sky News
Các hạn chế do dịch Covid-19 toàn cầu đã ngăn chúng ta đến Yemen để chứng kiến tình hình tận mắt. Nhưng dựa vào mạng lưới những cameramen địa phương và lời khai từ các cơ quan viện trợ, Sky News đã vẽ lên bức tranh về tình hình hiện tại. Ở Aden, cuộc khủng hoảng rõ ràng tại nghĩa trang Radhwan. Chỉ riêng trong tuần qua, tại thành phố này đã có khoảng 500 người chết với các triệu chứng như nhiễm Covid-19. Đó là con số đại diện cho mốc tăng vọt đáng kể. Số lượng và nguyên nhân tử vong không thể chính xác tại nơi hỗn loạn này. Nhưng rõ ràng, chỉ trong hơn 2 tuần, Yemen đã đi từ 0 ca nhiễm lên hàng trăm ca. "Không ai biết chính xác căn bệnh này là gì", Fadhl Qaed Ahmed, người quản lý nghĩa trang nói với phóng viên Fox News. "Đôi khi họ nói đó là bệnh dịch hạch, có lúc thì là chikungunya hoặc rốt rét. Chúng tôi không biết thực tế là gì và không có chuyên gia nào xác định đó là bệnh gì". Theo dự đoán thì những ngày tới, các chỗ trống tại nghĩa trang sẽ được lấp đầy.
Yemen đã trải qua 5 năm nội chiến. Giờ đây, họ không còn sức để chống lại Covid-19. Ảnh: Sky News
Tất cả mọi thứ đều vô vọng. Trong số những người vận chuyển thi thể đến nghĩa trang và chôn cất họ, không ai được mặc đồ bảo hộ hay đeo khẩu trang.
Aden đang được chính quyền do Saudi hậu thuẫn tiếp quản. Chính quyền này bị nhóm phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn loại khỏi thủ đô Sana'a vào năm 2014. Hiện nhóm Houthi đang kiểm soát miền bắc. Tuần trước, ủy ban virus corona của chính phủ tuyên bố Aden là thành phố nhiễm bệnh vì virus đã phổ biến hơn so với các bệnh hiện có.
Những con đường ra khỏi Aden kể câu chuyện của đất nước này. Mỗi ngôi nhà bị phá hủy đại diện cho một gia đình đã chết hoặc di dời. LHQ ước tính cuộc xung đột đã khiến hơn 100.000 người thiệt mạng. Hàng triệu người sống sót hiện đang sống trong các trại tị nạn nhưng họ sẽ sớm bị mất viện trợ.
Sự hiện diện của virus corona ở Yemen và tác động của nó đối với nền kinh tế các nước tài trợ giàu có là đòn kép tàn khốc.
Cách Aden khoảng 120 dặm về phía tây bắt là thành phố Taiz. Thành phố lớn thứ 3 của Yemen, từng là thủ đô văn hóa đất nước. Giờ đây, Taiz là chiến tuyến trong cuộc chiến kéo dài này. Thành phố bị phân chia giữa các phe phái chiến tranh. Vào tháng 4, một lệnh ngừng bắn không chính thức được thực thi do virus corona. Tại trung tâm cách ly của bệnh viện, camera ghi lại cảnh xét xét nghiệm máu được thực hiện với những bệnh nhân rất yếu. Họ kiểm tra dịch tả, sốt xuất huyết, chikungunya và sốt rét. Bây giờ là mùa mưa, tại Yemen, tất cả những bệnh này càng phát triển mạnh.
Ảnh: Sky News
Xa hơn về phía bắc là Sana'a, thành trì của phiến quân Houthi. Để có cái nhìn sâu sắc về tình hình tại Yemen, phóng viên Sky News đã trò chuyện với bác sĩ Hamdan Bajary, người đứng đầu Đơn vị chăm sóc tích cực (ICU) tại Bệnh viện Đa khoa Al-Thawrah ở Sana'a. Cuộc trò chuyện diễn ra từ vài tuần trước, khi chưa có ca Covid-19 nào được ghi nhận. Tuy nhiên, bác sĩ đã cảnh báo về những nguy hiểm phía trước. Bajary nói rằng họ không biết sẽ đối mặt với khủng hoảng như thế nào bởi ở đây không có bất cứ cơ sở y tế hay tài liệu nào. "Tất cả các ICU đều quá đông bệnh nhân và chúng tôi không đủ máy thở. Ngay cả người Italy còn không thể đối mặt với cuộc chiến. Đó là một thảm họa lớn".
Hiện tại, Sky News không thể tiếp cận với bệnh viện. Tuy nhiên, một số nguồn thạo tin cho biết chính quyền Houthi không tiết lộ số ca nhiễm Covid-19 thực sự. Các đơn vị chăm sóc đặc biệt đã bị quá tải và tỷ lệ tử vong trong ICU là gần 100%. Rất nhiều người thậm chí còn chưa đến bệnh viện mà đã chết ở nhà hoặc gục chết trước khi được giúp đỡ.
Thế nhưng, ngay cả trong sự vô vọng, người ta đã thấy cái khó ló cái khôn. Về phía tây Sana'a, bệnh viện tại thành phố Hajjah đang hỗ trợ cho toàn bộ thành phố có diện tích 4 ngàn dặm vuông. Đây là khu vực mà nghèo đói và suy dinh dưỡng ở mức nghiêm trọng nhất.
Trong căn phòng bụi bặm ở phía sau bệnh viện, anh Luai Taha al Mahbashi, một kỹ thuật viên y tế đang tái chế thiết bị để cứu sống người bệnh. Thế nhưng, anh nói rằng: "Đây sẽ là một thảm họa thực sự lớn với đất nước chúng tôi. Yemen sẽ bị xóa khỏi bản đồ thế giới. Tình hình thực sự nguy hiểm".
