Việc phô bày hệ thống chiến lược chưa từng có của Trung Quốc ở Biển Đông, trong đó có sự xuất hiện công khai của "Thần chiến" H-6K đã phản ánh nỗ lực báo hiệu quyết tâm của nước này sau thất bại ngoại giao.
Sau khi Tòa trọng tài Thường trực (PCA) đưa ra phán quyết ngày 12/7 trong đó phần thắng nghiêng về Philippines đã bác bỏ nhiều yêu sách lãnh thổ ủa Trung Quốc tại Biển Đông, Bắc Kinh đã tìm cách chứng tỏ sức mạnh quân sự của mình tại khu vực. Máy bay ném bom tầm xa của Lực lượng Không quân PLA (PLAAF), H-6K, đóng vai trò quan trọng trong việc tung ra sức mạnh quân sự của Trung Quốc thông qua những chuyến bay công khai tại Biển Đông. Kể từ đầu tháng 5, truyền thông Trung Quốc đã công bố những bức ảnh, video cho thấy H-6K bay tại đá Chữ Thập, bãi cạn Scarborough, đá Vành Khăn và đá Long Hải ở phía nam quần đảo Trường Sa, cũng như đảo Phú Lâm ở phía bắc quần đảo Hoàng Sa. Một phát ngôn viên PLAAF ngày 18/7 cho biết: "Các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu" do H-6K và các máy bay khác của PLAAF thực hiện "sẽ tiếp tục trên cơ sở đúng quy tắc".
 |
Máy bay ném bom H-6K của Trung Quốc tại Biển Đông. Ảnh: CCTV |
Việc tung H-6K diễn ra ngay sau khi Hải quân PLA tung ra hàng loạt máy bay và hệ thống tới những thực thể mà họ kiểm soát tại Biển Đông. Vào tháng 5/2015, tờ Wall Street Journal đưa tin Trung Quốc đã triển khai pháo tới một hòn đảo mà nước này khai hoang tại quần đảo Hoàng Sa. Tính đến tháng 2/2016, PLA đã triển khai những tên lửa đất đối không tới đảo Phú Lâm mặc dù một báo cáo gần đây cho biết các tên lửa này đã bị di rời chỉ ít ngày trước phán quyết 12/7. Vào tháng 3, PLA bắn tên lửa hành trình chống tàu từ một hệ thống được triển khai tới đảo Phú Lâm. Các chiến đấu cơ J-11 và JH-7 của Hải quân PLA cũng đã được điều tới đảo Phú Lâm vào tháng 10 năm ngoái và tháng 2, tháng 4 năm nay. Vào tháng 5 năm nay, các chiến đấu cơ J-11 đã đánh chặn máy bay Mỹ ngay tại Biển Đông. Bộ Quốc phòng Mỹ đã mô tả hành động này là "không an toàn".
Nên đọcMặc dù trong chuyến thăm Mỹ hồi tháng 9 năm ngoái, ông Tập Cận Bình cam kết Trung Quốc sẽ không "quân sự hóa" quần đảo Trường Sa ở phía nam Biển Đông nhưng tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTS) đã đưa ra báo cáo hồi tháng 2 rằng Trung Quốc có thể đã lắp đặt một hệ thống radar tần số cao tại quần đảo Trường Sa. Video hồi tháng 5 của H-6K đánh dấu sự xuất hiện công khai lần đầu tiên của PLAAF tại khu vực tranh chấp, tiết lộ những tài sản của PLAAF tại khu vực ngài các hệ thống và máy bay của Hải quân PLA.
Quyết định công khai các chuyến bay của PLAAF ở Biển Đông là quan trọng bởi những thông điệp này được truyền tải đến cả người dân trong nước lẫn nước ngoài. Với người dân Trung Quốc, những chuyến bay này cho thấy sức mạnh và nhấn mạnh tiến trình hiện đại hóa, cải tổ quân sự đang diễn ra - một lời nhắc nhở đặc biệt quan trọng tại thời điểm mà Bắc Kinh dường như đã suy yếu sau khi thất bại trong vụ kiện tại The Hague. Chuyến bay cũng truyền tải thông điệp răn đe thông thường tới các đối tượng bên ngoài. Xu hướng gần đây của các chuyến bay K-6K đã vượt ra khỏi biên giới Trung Quốc, làm tăng mối quan ngại đối với Mỹ và các nước khác tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương về khả năng của Trung Quốc trong việc triển khai những máy bay ném bom tầm xa tới tấn công các mục tiêu tại Tây Thái Bình Dương.
Cuối cùng, các chuyến bay H-6K tại khu vực tranh chấp trên Biển Đông rõ ràng là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc quyết định công khai vai trò ngày càng tăng cao của PLAAF và các máy bay ném bom của họ trong hoạt động bay trên biển. Điều này diễn ra sau chuyến bay tại Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở Hoa Đông và các hoạt động huấn luyện tại Chuỗi đảo thứ nhất tại Tây Thái Bình Dương.
Truyền thông đưa tin ồ ạt về H-6K
Sự hiện diện công khai của H-6K tại Biển Đông đã tăng lên nhanh chóng kể từ khi Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin về nó lần đầu hồi tháng 5. Video này nói về Trung tá Liu Rui, một trung đoàn trưởng máy bay ném bom. Với tựa đề "Câu chuyện của tôi với Thần chiến" ("Thần chiến" là biệt danh của H-6K), video có một đoạn clip ngắn được ghi từ cửa sổ của máy bay cho thấy một thực thể giữa vùng biển lớn. Cư dân mạng Trung Quốc nhanh chóng xác định đây là đá Chữ Thập tại quần đảo Trường Sa cùng với một trong 3 đường băng mà Trung Quốc xây trái phép tại đó. Trong video, ông Liu cho rằng H-6K là nhàm chán nhưng cuối cùng ông nhận ra chiếc máy bay ném bom này có tầm quan trọng chiến lược đối với Trung Quốc bởi nó có "tác động quyết định trong một cuộc xung đột chỉ với một cuộc tấn công".
Nên đọcVideo mô tả Liu Rui là một chuyên gia về H-6K và chỉ ra việc sử dụng chiếc máy bay này trên biển. Liu lần đầu bay qua Chuỗi đảo thứ nhất tại Thái Bình Dương vào tháng 3/2015 và từng tham gia vào cuộc diễu hành vào tháng 9/2015. Vào ngày 19/7, Tân Hoa xã và CCTV cùng đưa tin Phan Trường Long (Fan Changlong), Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc gần đây đã tới thăm các cơ sở quân sự tại khu vực tranh chấp trên Biển Đông trong đó có một căn cứ H-6K. Đây có thể là Sư đoàn máy bay ném bom thứ 8 mà trung đoàn của ông Liu Riu trực thuộc.
Truyền thông đưa tin lần xuất hiện công khai thứ hai của H-6K là vào ngày 14/7, 2 ngày sau phán quyết của tòa PCA. Khi ấy, PLAAF đã công bố một số bức ảnh không xác định ngày thông qua trang Weibo của họ. Đó là những ảnh chụp H-6K bay trên bãi cạn Scarborough. Tân Hoa xã sau đó đã công bố một bức ảnh tương tự và dường như là từ cùng chuyến bay.
Ngày 18/7, CCTV cũng công bố một video khác cho thấy một chiếc H-6K bay qua nhiều vùng đất rộng lớn. Một lần nữa, cư dân mạng lại xác định đó là đá Vành Khăn và đảo Phú Lâm. Ngoài ra còn một thực thể nữa được tờ War on the Rock xác định là đá Long Hải. Mặc dù vậy, báo Chí Trung Quốc chỉ đề video là chuyến bay bay qua bãi cạn Scarborough. Trong cuộc họp báo cùng ngày, phát ngôn viên PLAAF lần đầu thừa nhận sự hiện diện của H-6K tại Biển Đông. Người này nói Không quân Trung Quốc đã "tiến hành một cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu tại Biển Đông và các máy bay ném bom đã tuần tra trên không phận gần các đá, đảo của Trung Quốc trong đó có đảo Hoàng Nham (cách Trung Quốc gọi bãi cạn Scarborough). Ông này cũng tuyên bố các cuộc tuần tra sẽ còn tiếp tục.
Các chuyến bay vào năm 2016 đến khi hàng loạt nhiệm vụ hoạt động và huấn luyện của H-6K diễn ra tại vùng biển ở cách xa biên giới Trung Quốc trong những năm gần đây, theo các báo cáo nguồn mở trên truyền thông Trung Quốc. Năm ngoái, PLAAF đã công khai rằng họ đã thực hiện 4 chuyến bay huấn luyện tại Tây Thái Bình Dương, 2 lần bay qua eo Miyako (gần Nhật Bản) và 2 lần qua kênh Bashi (nằm giữa Đài Loan và Philippines). Mỗi lần bay này nằm cách Chuỗi đảo thứ nhất hơn 1.000 km.
Theo truyền thông Trung Quốc, năm 2015 đánh dấu lần đầu tiên PLAAF bay qua Chuỗi đảo thứ nhất. Đây là cột mốc có giá trị quân sự quan trọng đối với Trung Quốc, phá vỡ "cái thòng lọng" địa lý mà Chính sách ngăn chặn của Mỹ đặt ra. Một số máy bay ném bom H-6 của Không lực Hải quân Trung Quốc trước đó đã bay qua eo Miyako trên đường tới Thái Bình Dương trong giai đoạn căng thẳng với Nhật Bản vào tháng 9/2013. Ngoài ra, PLAAF đã từng thực hiện những chuyến bay riêng vào năm 2015 để thực hành các cuộc tấn công chính xác tầm xa vào tháng 9 và cho thấy sự hiện diện của mình tại ADIZ Hoa Đông vào tháng 11. Như ông Dean Cheng, một nhà nghiên cứu các vấn đề an ninh, chính trị Trung Quốc tại Heritage Foundation đã nói năm 2015, những chuyến bay tới Thái Bình Dương này là mình chứng rõ ràng nhất cho thấy Trung Quốc có ý định phát triển và chứng minh khả năng tấn công Guam cũng như các căn cứ quan trọng khác Mỹ cùng đối tác có thể sử dụng để hỗ trợ hoạt động chiến đấu tại châu Á - Thái Bình Dương.
Bảo Linh (War on the rocks)
