Nụ hoa tam thất được áp dụng nhiều trong đông y, từ lâu đã được sử dụng để hỗ trợ trị mất ngủ, huyết áp cao, mỡ máu... Nụ hoa tam thất dễ dùng, có vị ngọt tính mát, có tính chất tương đồng với nhân sâm.
Nụ hoa tam thất là bộ phận được lấy trên cây tam thất, loại cây này sống ở vùng núi cao lạnh. Thời điểm hái nụ hoa tam thất là vào tháng 6- 8 hàng năm, nụ hoa có màu lục nhạt, chỉ khoảng 3 -5 cm. Nụ hoa tam thất chứa nhiều hoạt chất nhân sâm rb1, rb2, chúng có tác dụng với người bị bệnh tim mạch, giúp an thần, chứa 16 axit amin như phenylalanin, valin, leucin, prolin,... cùng các chất vô cơ như Fe, Ca...
Nụ hoa tam thất có tên gọi khác là kim bất hoán, điền thất nhân sâm, sâm tam thất,… Tên gọi theo khoa học là Panax pseudoginseng. Đây là cây thuộc dòng thực vật có hoa thuộc họ Cuồng Cuồng Araliaceae
Hoa tam thất có những đặc biệt nổi bật như: Hoa mọc thành cụm nhỏ, có màu sắc bắt mắt. Hoa có màu xanh lục nhạt, xuất hiện chủ yếu vào tháng 7 hàng năm và tháng 8 hàng năm. Khi chưa ra hoa thì nụ hoa tam thất có kích thước khoảng từ 3cm đến 5cm. Phần cuống nụ hoa sẽ dày hơn phần cuống ở nhụy.
Nụ hoa tam thất chỉ phù hợp sinh trưởng tại những nơi có khí hậu mát mẻ, ôn hòa, ở Việt Nam thì chúng thường xuất hiện ở những tỉnh thành thuộc vùng núi phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai và Hà Giang… Ngoài ra nụ hoa tam thất còn có thể trồng tại một số tỉnh của Trung Quốc như, Giang Tây, Quảng Tây Hồ Bắc và Vân Nam.
Nụ hoa tam thất sau khi được thu hoạch thì sẽ trải qua các công đoạn như làm sạch với nước rồi phơi hoặc sấy khô. Nụ hoa tươi hoặc nụ hoa khô ngâm với rượu trắng 40 độ trong khoảng 3 tháng để các dưỡng chất ngấm ra rượu là có thể sử dụng.
Công dụng của nụ hoa tam thất
Hiện nay, khoa học đã chứng minh được rằng nụ hoa tam thất có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Cụ thể:
- Hỗ trợ giảm chứng mất ngủ: Trong nụ hoa tam thất có chứa 1 loại chất có tên Saponin ginsenoid. Loại chấy này thuộc nhóm Rb, giúp an thần, hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ, ức chế khu thần kinh trung ương, đồng thời làm tăng lưu thông tuần hoàn máu.
- Hỗ trợ cho người bị huyết áp cao, xơ vữa động mạch: Trong nụ hoa tam thất có chứa hoạt chất rutin (xuất hiện với nụ hoa ở cây tam thất 3 năm tuổi), có Công dụng hỗ trợ tăng sức chịu đựng của mạch máu, hỗ trợ những người có tiền sử bị bệnh huyết áp cao, phòng ngừa tai biến mạch máu não, xơ vữa động mạch.
- Hỗ trợ cho người mỡ máu và tiểu đường: Trong nụ hoa tam thất có chứa hoạt chất GS4. Loại hoạt chất này tác động và làm giảm quá trình hấp thu đường ở ruột, hỗ trợ giảm cholesterol, tăng men sử dụng đường ở mô cơ; tăng bài tiết cholesterol qua đường phân, giảm lipid trong máu và trong gan. Do vậy nụ hoa tam thất sẽ hỗ trợ ổn định đường huyết, ngăn ngừa biến chứng tiểu đường và mỡ máu.
- Hỗ trợ giải độc và bảo vệ gan: Nụ tam thất giúp giải nhiệt, giải độc gan, bảo vệ tế bào gan khỏi các tác nhân gây hại. Đặc biệt, nụ hoa tam thất còn hỗ trợ rất tốt cho những người mắc bệnh về gan như nóng trong, viêm gan, vàng da, xơ gan, gan nhiễm mỡ.
- Hỗ trợ phòng tránh các bệnh về tim mạch: Chất Noto ginsenosid trong nụ hoa tam thất có tác dụng hỗ trợ giãn mạch, từ đó phòng tránh được bệnh xơ vữa động mạch, làm giảm lượng homocysteine ở trong máu, giúp giảm những biến chứng nguy hiểm của các bệnh tim mạch gây ra.
- Hỗ trợ giảm cân: Nụ hoa tam thất giúp giảm lượng cholesterol trong máu, cân bằng lượng mỡ trong cơ thể, phòng tránh béo phì. Uống nụ tam thất đều đặn mỗi ngày sẽ giúp bạn thanh lọc cơ thể, hỗ trợ quá trình Giảm cân được tốt hơn.
Cách dùng nụ hoa tam thất
Bạn hãy cho 3g - 5g hoa tam thất hòa cùng khoảng 15 – 20 nụ vào ấm, tiếp đến dùng lấy 100ml nước sôi chế vào ấm, lắc nhẹ rồi đổ nước đó đi. Cho thêm 500ml nước sôi để ủ sau 5 – 10 phút cho nụ hoa ngấm là dùng được. Bạn có thể pha lại nước tới khi hết vị ngọt đắng thì thôi.
Ngoài ra, nụ hoa tam thất tươi có thế làm gia vị để chế biến món ăn như nấu canh thịt, xào thịt heo, thịt bò, hay hầm xương đều rất thơm ngon.
Lưu ý khi sử dụng nụ hoa tam thất
- Người có tiền sử huyết áp thấp
- Phụ nữ có thai và trẻ em dưới 2 tuổi
- Người có tiền sử bị dị ứng với nụ tam thất
Phân loại hoa tam thất
Hoa tam thất khô: Nụ hoa được thu hoạch, làm sạch, sơ chế rồi phơi hoặc sấy khô, có khả năng sử dụng lâu dài mà không bị hỏng.
Hoa tam thất tươi: Giá thành cao, khó bảo quản tuy nhiên loại này khó làm giả trên thị trường, tương đối khan hiếm.
Nụ hoa tam thất nam: Là một loại dược liệu hiếm có trong tự nhiên, có thể dùng điều trị bệnh xương khớp, đau vai gáy, gai cột sống hoặc cầm máu, chữa viêm sưng hiệu quả.
Nụ hoa tam thất bắc: Là một loại dược liệu quý hiếm được ví ngang với nhân sâm, có tác dụng phòng ngừa nguy cơ đột quỵ, chữa đau lưng và tim mạch rất tốt.
Ảnh minh họa
