Hôm qua 3/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã lên tiếng khẳng định, Mỹ sẽ duy trì cam kết về trách nhiệm bảo vệ Đài Loan.
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng SCMP, tuyên bố trên được Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đưa ra tại Đối thoại Shangri-la. Đây là lần đầu tiên vấn đê Đài Loan được đoàn đại biểu Mỹ đưa ra kể từ sau diễn đàn này khởi động vào năm 2002.
 |
Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull (trái) ngồi cạnh Trưởng đoàn đại biểu Trung Quốc, ông Hà Lôi tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La (Ảnh: Reuters) |
Ông Mattis khẳng định, “bộ Quốc phòng Mỹ sẽ kiên định với cam kết hợp tác với Đài Loan vfa chính quyền của họ, cung cấp cho họ những biện pháp phòng vệ cần thiết, phù hợp với những nghĩa vụ được nêu trong Đạo luật quan hệ với Đài Loan”. Theo Bộ trưởng, những hành động này của Mỹ được dựa trên nguyên tắc ủng hộ hòa bình cho mọi vấn đề, bằng thái độ mà mọi người ở hai bờ eo biển Đài Loan có thể chấp nhận.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Mỹ cũng tái khẳng định Mỹ sẽ giữ vững lập trường đối với Chính sách “Một Trung Quốc” của đại lục.
Đáp lại lời cam kết đối với Đài Loan của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Trung tướng Hà Lôi-trưởng đoàn đại biểu Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích Mỹ và cảnh báo, Mỹ không nên đem Đạo luật quan hệ với Đài Loan vào chương trình nghị sự ở Shangri-la, mà nên nhắc đến 3 thông cáo chung của hai nước.
Ông Hà nhấn mạnh, Bắc Kinh kiên quyết phản đối việc Washington có bất cứ liên hệ chính thức nào đối với Đài Bắc, đặc biệt là việc bán vũ khí cho phần lãnh thổ này của mình.
Đạo luật quan hệ với Đài Loan được thông qua thành luật vào năm 1979, quy định Washington cần bảo vệ Đài Loan nếu hòn đảo này chịu bất cứ mối đe dọa nào từ phía đại lục. Trung Quốc đại lục và Mỹ cũng đã ra 3 thông cáo chung, theo đó Washington công nhận chính sách “Một Trung Quốc” ở hai bờ eo biển Đài Loan.
Một thành viên khác trong đoàn đại biểu Trung Quốc cũng cho rằng, “bài phát biểu của ông Mattis sẽ cổ vũ các phong trào nghiêng về độc lập ở Đài Loan, gây tổn hại cho việc phát triển hòa bình quan hệ giữa hai bờ eo biển”.
SCMP nhận định, quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan đã lao dốc kể từ sau khi người có tư tưởng Đài Loan độc lập-bà Thái Anh Văn và đảng Dân chủ tiến bộ của bà lên nắm quyền hồi năm ngoái. Đến nay, chính quyền của bà Thái vẫn chưa công nhận “Nhận thức chung 1992”, trong đó xác nhận chỉ có “một Trung Quốc”.
Đại biểu của Đài Loan dự Đối thoại Shangri-La, cựu lãnh đạo cơ quan quốc phòng Đài Loan, ông Dương Niệm Tổ nhận định, phát ngôn của tướng Mattis đã gửi một thông điệp mạnh đến cả Bắc Kinh và Đài Bắc. Theo ông Dương, “Mỹ muốn làm rõ rằng, cam kết duy trì ổn định khu vực sẽ không loại trừ Đài Loan”. Tuy nhiên, ông Dương cũng nhấn mạnh, “chính quyền Thái Anh Văn cần tránh suy diễn quá mức về tuyên bố này để tránh gây ra hiểu lầm rằng Washington và Đài Bắc đã thông đồng để đưa Bắc Kinh vào thế khó xử".
Ông Mattis cùng các đồng cấp Nhật Bản, bà Tomomi Inada và Australia, bà Marise Payne, cũng lên tiếng phản đối Trung Quốc thay đổi hiện trạng biển Đông.
Nghiêm Thu (SCMP)
