(Tinmoi.vn) Lầu Năm Góc đang lên kế hoạch tăng cường các chuyến bay trinh sát và các hoạt động hải quân tích cực hơn tại vùng biển tranh chấp bị Trung Quốc xâm lấn ở Biển Đông nhằm hạn chế sự bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc.
Báo Financial Times của Anh ngày 10/7 đưa tin, Lầu Năm Góc sẽ cường các chuyến bay trinh sát, cử tàu tuần duyên giám sát tàu dân sự Trung Quốc và hộ tống ngư dân các nước tại vùng biển tranh chấp bị Trung Quốc xâm lấn. Những hành động này của Mỹ nhằm hạn chế việc Trung Quốc thay đổi hiện trạng trên Biển Đông, vốn là tuyến hàng hải quan trọng của kinh tế toàn cầu, ước 5.300 tỉ USD hàng hoá lưu thông/năm.
Thách thức của Bộ Quốc phòng Mỹ là tìm ra chiến thuật ngăn chặn những động thái quy mô nhỏ của Trung Quốc mà không làm leo thang những tranh chấp cụ thể vào một cuộc xung đột quân sự rộng lớn hơn, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ Trung Quốc với Việt Nam và Philippines đang căng thẳng.
Trả lời Financial Times, một quan chức Bộ Quốc phòn Mỹ cho biết: “Những nỗ lực của chúng tôi để ngăn chặn Trung Quốc (trên Biển Đông) rõ ràng là chưa làm được”.
Tàu tuần duyên Mỹ có thể triển khai ở Biển Đông để hộ tống ngư dân Philippines và của các quốc gia khác tại các khu vực biển bị Trung Quốc lấn chiếm và xua đuổi
Căng thẳng gia tăng ở Biển Đông, bao gồm căng thẳng giữa Trung Quốc với Việt Nam và Philippines đang phủ bóng đen lên Đối thoại thường niên Mỹ - Trung Quốc tại Bắc Kinh. Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Tài chính Jack Lew dẫn đầu phái đoàn Mỹ trong cuộc họp và được giao nhiệm vụ đưa ta mối quan tâm của Mỹ về chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc và các hoạt động gián điệp không gian mạng. Họ cũng sẽ cố gắng tăng cường các mối quan hệ đang xấu dân đi với Bắc Kinh.
Một yếu tố của chiến lược đang nổi lên này của Mỹ đã thể hiện khi trong tháng 3.2014 một máy bay trinh sát và săn ngầm P-8A của Mỹ bay ngang bãi cạn Second Thomas trên Biển Đông, nơi các tàu Trung Quốc đang cố ngăn chặn việc tiếp tế cho thủy quân lục chiến Philippines đóng trên một xác tàu ở đó từ năm 1999. Các máy bay Mỹ đã bay ở độ cao thấp để đảm bảo người Trung Quốc có thể nhìn thấy được.
"Đây là một động thái mới, với thông điệp là chúng tôi biết những gì các vị đang làm, hành động của các vị sẽ có những hậu quả. Ý chí, khả năng của chúng tôi luôn hiện hữu trong khu vực này", một cựu quan chức Lầu Năm Góc có liên quan đến kế hoạch nói trên, nói với Financial Times.
Ngoài ra, một phát ngôn viên của Bộ Chỉ huy quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương cũng nói rằng “Chúng tôi tiến hành các hoạt động thường nhật trong những vùng nước và vùng trời này dựa trên các quy tắc cơ bản”.
Máy bay trinh sát và chống ngầm hiện đại nhất của Hải quân Mỹ: P-8 Poseidon
Việc sử dụng rộng rãi các chuyến bay do thám trong khu vực Biển Đông có thể kết hợp với mong muốn công bố công khai hình ảnh hoặc các đoạn video về hoạt động trên biển của Trung Quốc. Một số quan chức Mỹ tin rằng Trung Quốc có thể phải suy nghĩ lại nếu hình ảnh các tàu Trung Quốc quấy rối ngư dân Việt Nam hay Philippines được đưa ra công khai.
Bộ Chỉ huy quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương cũng được yêu cầu hợp tác phát triển một hệ thống thông tin hàng hải khu vực, cho phép chính phủ các nước ở Tây Thái Bình Dương có các thông tin chi tiết về vị trí các tàu thuyền trong khu vực. Một số chính phủ nói rằng họ đã bị bất ngờ bởi sự xuất hiện đáng ngạc nhiên của các tàu Trung Quốc.
Mỹ đã cung cấp cho Philippines, Nhật Bản và các nước khác trong khu vực các thiết bị radar cải tiến và hệ thống giám sát khác, và đang tìm cách đưa các thông tin này vào một mạng lưới rộng lớn hơn trong khu vực nhằm chia sẻ dữ liệu.
Lầu Năm Góc cũng đã lên kế hoạch cho các cuộc biểu dương lực lượng, chẳng hạn các chuyến bay của B-52 trên biển Hoa Đông năm ngoái sau khi Trung Quốc đơn phương lập vùng nhận dạng phòng không ở đây. Các tùy chọn tiềm năng khác gồm cả việc đưa tàu chiến Mỹ đến gần các khu vực tranh chấp.
Các quan chức Mỹ cũng nói rằng chính quyền Mỹ cũng chưa mặn mà với một số ý tưởng đối đầu đã được đề xuất như là phương tiện để ngăn chặn Trung Quốc. Những ý tưởng này bao gồm việc triển khai tàu của lực lượng Tuần duyên Mỹ tại Biển Đông để đối kháng các hoạt động của tàu dân sự Trung Quốc, và sử dụng các tàu hộ tống của Mỹ để hộ tống ngư dân Philippines và của các quốc gia khác ở các khu vực biển bị Trung Quốc lấn chiếm.
Tàu tuần duyên Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu hải cảnh Việt Nam
Chính quyền Obama từ năm 2010 đã tuyên bố Mỹ có lợi ích quốc gia ở Biển Đông. Từ lúc đó, Mỹ chứng kiến Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough (Philippines tuyên bố chủ quyền) năm 2012, ngăn cản Philippines tiếp tế cho binh lính ở bãi Second Thomas năm 2014, xây đường băng ở đá Gạc Ma và hạ đặt giàn khoan trên vùng biển Việt Nam.
Mặc Trung Quốc phản đối, Mỹ vẫn tiến hành giám sát trên không lâu dài trong khu vực, mà việc sử dụng máy bay P-8A thế hệ mới trong khu vực tranh chấp là đại diện cho sự gia tăng hoạt động này.
Bà Bonnie Glaser, chuyên gia Châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS, Mỹ) nói rằng các chuyến bay trinh sát cho thấy Mỹ "quan tâm giải pháp hòa bình cho các tranh chấp và phản đối sự cưỡng ép của Trung Quốc".
"Tôi nghĩ rằng các chuyến bay như vậy sẽ ngăn chặn hành vi của Trung Quốc", bà nói thêm.
Yên Yên (Lược dịch theo Financial Times)
