Đối với fan của các bộ phim kinh dị phương Tây, xác ướp Ai Cập dường như đã trở thành biểu tượng của một nền văn hóa lâu đời. Đã bao giờ bạn thắc mắc người cổ đại đã ướp xác như thế nào không? Không đơn giản là bọc lấy thi thể bằng vải trắng, việc ướp xác có liên quan đến sự hiểu biết khoa học tiên tiến về sinh học con người, đông thời mang yếu tố tâm linh phức tạp xung quanh thực tại và thế giới bên kia. Ngoài Ai Cập, nhiều nền văn hóa trên khắp thế giới đã áp dụng phương pháp ướp xác, Đến ngày nay, phần lớn những phương pháp này đã bị thất truyền.
Phương pháp ướp xác nỏi tiếng nhất là từ Ai Cập cổ đại, có niên đại từ năm 3500 trước Công nguyên. Người Ai Cập cổ đại dùng một thanh kim loại được đẩy qua khoang mũi tới hộp sọ. Từ đó, cây gậy được điều khiển theo cách hóa lỏng mô não, sau đó chảy ra qua mũi. Phần nội tạng còn lại sau đó được loại bỏ và phần thân rỗng được làm sạch bằng hỗn hợp gia vị và rượu cọ.
Xác ướp mới ra đời được đặt trong natron (muối tự nhiên) và để khô trong 40 ngày. Sau khi xác thịt bị mất nước, thi thể được bọc thành từng lớp vải lanh, giữa đó các linh mục đặt bùa hộ mệnh để hỗ trợ người mới qua đời ở thế giới bên kia.
Để bảo vệ cơ thể không tiếp xúc với độ ẩm, nhựa thông sẽ được phủ ở bước cuối cùng, sau đó xác ướp được đặt trong quan tài và niêm phong trong một ngôi mộ. Mức độ trang trí, kiểu dáng của lăng mộ và cách chăm sóc trong quá trình ướp xác khác nhau tùy theo tầng lớp xã hội của người vừa qua đời.
Nhiều người cho rằng Ai Cập là nơi khởi nguồn của kỹ thuật ướp xác, nhưng các nhà khoa học phát hiện bằng chứng sớm nhất về kỹ thuật này thực ra được tìm thấy ở hài cốt của người Chinchorro, cư trú ở vùng mà ngày nay là Chile. Không giống như người Ai Cập vốn ướp xác dựa trên giai cấp, người Chinchorro thể hiện một phương pháp bảo quản người chết theo chủ nghĩa bình đẳng. Điều thú vị hơn nữa là mặc dù họ đã ướp xác trước người Ai Cập 2.000 năm nhưng phương pháp của họ còn tiên tiến hơn.
Phương pháp ướp xác của Chinchorro rất dài. Đầu tiên, cơ thể sẽ được loại bỏ da, thịt, nội tạng và não. Khi chỉ còn xương, chúng được tách ra và đốt bằng tro nóng để loại bỏ bất kỳ chất lỏng nào có thể gây phân hủy. Sau đó chúng được ghép lại bằng cành cây. Bộ xương mới hình thành được buộc chặt bằng sậy, sau đó da được đắp lại vào cơ thể (có thể bổ sung bằng da sư tử biển hoặc da bồ nông). Sau đó, một lớp bột tro được sơn lên cơ thể để đảm bảo sự ổn định và khuôn mặt được che bằng mặt nạ đất sét. Công đoạn hoàn thiện bao gồm sơn màu đen hoặc màu đất son, được áp dụng cho toàn bộ cơ thể mới được ướp xác, rất có thể là vì lý do phù hợp và bình đẳng.
Một điều đáng ngạc nhiên, không phải cứ chết thì mới được bắt đầu ướp xác. Giữa thế kỷ 11 và thế kỷ 19, một trường phái Phật giáo ở Yamagata, Nhật Bản, được gọi là Shingon, bao gồm các thành viên thực hành một phương pháp giác ngộ gọi là sokushinbutsu. Sokushinbutsu, nói một cách đơn giản nhất, là tự ướp xác.
Trong chế độ ăn kiêng hàng nghìn ngày này, các nhà sư chỉ ăn lá thông, quả hạch, rễ và chồi từ cây để loại bỏ mỡ và cơ bắp trong cơ thể và trì hoãn quá trình phân hủy sau khi chết. Sau mokujikigyō, các nhà sư loại bỏ hoàn toàn thực phẩm khỏi chế độ ăn uống của họ và chỉ uống nước muối trong 100 ngày, khiến các cơ quan của họ co lại và tiếp tục ướp xác họ còn sống. Khi một nhà sư cảm thấy cái chết đang đến gần, các nhà sư khác sẽ đặt ông ta vào một hộp thông dưới đáy hố. Chiếc hộp sẽ được phủ một lớp than củi, phía trên có một cây tre nhỏ xuyên qua để lấy không khí. Sau khi nhà sư qua đời, đường thở của ngôi mộ được tháo ra và chiếc hộp được niêm phong. Một nghìn ngày sau, nó được mở lại và kiểm tra để tìm bằng chứng về sự phân hủy của cơ thể; nếu tìm thấy, một lễ trừ tà sẽ được thực hiện và thi thể sẽ được chôn cất lại. Nếu không, xác ướp sẽ được cất giữ.
Có nhiều nền văn hóa khác đã thực hiện ướp xác ngoài ba nền văn hóa được nêu chi tiết ở đây, bao gồm cả người dân ở Châu Phi, Hungary và Úc, và thậm chí có những nền văn hóa và cá nhân còn thực hiện phương pháp này ngày nay.
Mặc dù nhiều người trong chúng ta có thể coi việc ướp xác chỉ là nội dung của các bộ phim kinh dị, nhưng việc hiểu cách thức và lý do mọi người thực hiện ướp xác có thể giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tục lệ chôn cất của chính chúng ta cũng như của các nền văn hóa đã sử dụng và vẫn sử dụng ướp xác ngày nay.
