Đập hông vào góc bàn hoặc đập đầu vào trần nhà thấp có thể khiến bạn bị bầm tím, nhưng nguyên nhân gây bầm tím đôi khi ít rõ ràng hơn. Trên thực tế, một số người dễ bị bầm tím hơn những người khác, thậm chí có những người vết bầm tím của họ dường như xuất hiện không có lý do gì cả.
Vậy chính xác thì điều gì gây ra vết bầm tím?
Vết bầm tím, là phản ứng của cơ thể đối với các vết thương ở mạch máu. Terry Foster, chuyên gia y tá lâm sàng chăm sóc tích cực và chủ tịch năm 2023 của Hiệp hội Y tá Cấp cứu, cho biết những vết bầm tím không phải do lực tác động hoặc chấn thương trên cơ thể có thể là dấu hiệu của tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như rối loạn máu. Vì lý do này, những người đột nhiên xuất hiện vết bầm tím mà không có nguyên nhân nên được chuyên gia chăm sóc sức khỏe đánh giá, ông nói.
Theo nguồn y tế MedlinePlus của Thư viện Y khoa Quốc gia, vết bầm tím xuất hiện khi một vết thương để lại làn da nguyên vẹn nhưng lại làm tổn thương các mạch máu nhỏ nằm bên dưới, khiến các mạch máu này rò rỉ máu vào các mô xung quanh. Ngay cả khi máu đã ngừng chảy, máu đã chảy ra ngoài vẫn bị mắc kẹt dưới da. Những mảng máu tụ này ban đầu có vẻ hơi đỏ, sau đó chúng chuyển sang màu tím xanh và vàng lục, mặc dù bề ngoài của vết bầm tím có thể khác nhau tùy theo tông màu da của mỗi người.
Foster cho biết vết bầm tím đổi màu do các thành phần trong máu gộp lại bị phá vỡ.
Máu có màu sắc từ huyết sắc tố, protein mang oxy trong tế bào hồng cầu trong máu. Bản thân huyết sắc tố có màu đỏ sẫm, nhưng màu sắc của nó thay đổi khi liên kết với một số phân tử nhất định. Ví dụ, huyết sắc tố có màu đỏ tươi khi vận chuyển oxy nhưng chuyển sang màu đỏ anh đào khi vận chuyển khí thải carbon dioxide.
Khi vết bầm hình thành và máu từ các mạch máu bị tổn thương chảy vào các mô gần đó, huyết sắc tố trong máu bắt đầu giảm oxy và thay vào đó thu giữ carbon dioxide. Theo một đánh giá năm 2021 được công bố trên tạp chí Heliyon, bản thân huyết sắc tố sau đó bắt đầu phân hủy, đầu tiên chuyển thành dạng protein màu nâu sẫm gọi là methemoglobin, sau đó thành sắc tố màu vàng gọi là biliverdin và bilirubin.
Theo MedlinePlus, các vết bầm tím thường mờ đi trong vòng hai tuần, nhưng đôi khi chúng có thể kéo dài hơn một tháng.
Ngoài thương tích hoặc chấn thương về thể chất, vết bầm tím có thể xảy ra vì một số lý do khác. Theo MedlinePlus, chúng bao gồm các phản ứng dị ứng hoặc tình trạng đông máu. Những tình trạng này bao gồm giảm tiểu cầu, trong đó một người có lượng tiểu cầu thấp, các tế bào hình thành cục máu đông; tình trạng này có thể được di truyền hoặc mắc phải do tiếp xúc với hóa chất, sử dụng rượu, một số loại thuốc hoặc do ảnh hưởng của các tình trạng sức khỏe khác.
Foster lưu ý: “Những người sử dụng một số loại thuốc nhất định cũng có thể dễ bị bầm tím hơn không phải do chấn thương trực tiếp gây ra”. Một số loại thuốc - chẳng hạn như thuốc giảm đau không kê đơn, như aspirin và ibuprofen, và thuốc làm loãng máu, bao gồm warfarin - làm tăng nguy cơ bầm tím bằng cách giảm khả năng đông máu. Theo Mayo Clinic, một số loại thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm và thực phẩm bổ sung, chẳng hạn như bạch quả, cũng có thể góp phần gây ra các vấn đề về đông máu.
Rất may, hầu hết các vết bầm tím nhỏ đều tự khỏi và không gây nguy hiểm đáng kể cho sức khỏe.
