Có một mối lo ngại ngày càng tăng, đặc biệt là ở Ấn Độ, đó là Trung Quốc có thể sẽ sớm khởi động dự án khai hoang tại Ấn Độ Dương.
Mối lo ngại này bắt nguồn từ việc hiến pháp sửa đổi được quốc đảo Maldives thông qua thuần trước, trong đó lần đầu cho phép tàu nước ngoài sử dụng lãnh thổ của nước này. Cụ thể, hiến pháp sửa đổi cho phép nước ngoài đầu tư hơn 1 tỷ USD để sở hữu đất đai với điều kiện là ít nhất 70% đất được khai hoang từ biển.
Nên đọcKể từ tháng 7/2013, Trung Quốc đã thực hiện dự án cải tạo tại Biển Đông, tạo ra 2.000 mẫu đảo nhân tạo tại 5 tiền đồn thuộc quần đảo Trường Sa. Khoảng 75% diện tích này được nạo vét chỉ trong năm nay.
Một số quan chức giấu tên của Ấn Độ nói với truyền thông địa phương rằng họ đang "quan ngại" rằng Trung Quốc đang lên kế hoạch để làm vậy tại 1.200 hòn đảo thuộc quần đảo Maldives, khu vực chiến lược tại Ấn Độ Dương.
Không chỉ Ấn Độ lo lắng, những người phản đối hiến pháp mới trong nội bộ Maldives cũng đã bày tỏ mối quan ngại tương tự. Bà Eva Abdullah, một trong 14 nghị sĩ bỏ phiếu chống lại việc sửa đổi nói với tờ The Diplomat rằng "điều này sẽ biến đất nước trở thành thuộc địa của Trung Quốc".
Bà nói thêm rằng: "những gì tôi lo sợ đó là chúng ta đang mở đường cho việc thành lập các căn cứ của Trung Quốc tại Maldives và tạo ra một đất nước tiền tuyến giữa Ấn Độ và Trung Quốc, từ đó làm xáo trộn cán cân quyền lực hiện nay tại Ấn Độ Dương. Chúng ta không thể bỏ qua sự cạnh tranh ngày một tăng giữa Ấn Độ và Trung Quốc".
 |
Tàu của hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ |
Tuy nhiên, các quan chức Maldives và Trung Quốc đã tìm cách xoa dịu nỗi sợ này. Trả lời phỏng vấn Reuters, Bộ ngoại giao Trung Quốc cho biết Bắc Kinh "luôn tôn trọng và hỗ trợ những nỗ lực của Maldives nhằm duy trì chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của mình".
Tuyên bố nó thêm rằng "những gì người dân liên quan nói về những căn cứ đang được xây dựng của Trung Quốc tại Maldives là hoàn toàn vô căn cứ". Trung Quốc tuyên bố sẽ không bao giờ xây căn cứ quân sự ở nước ngoài.
Tổng thống Maldives Abdulla Yameen cũng đã bác bỏ lo ngại rằng Trung Quốc sẽ đòi chủ quyền tại các đảo và sử dụng chúng cho mục đích quân sự. Trong một tuyên bố công khai, ông Yameen cho biết: "Chính phủ Maldives đảm bảo với chính phủ Ấn Độ và các nước láng giềng của mình rằng chúng tôi sẽ để Ấn Độ Dương là một khu vực phi quân sự".
Nên đọcTrong một cuộc trả lời phỏng vấn với tờ The Hindu trong tuần này, Phó Tổng thống Ahmed Adeeb cũng ủng hộ ông Yameen: "Lãnh thổ của chúng tôi không phải để cung tiến... Chúng tôi không muốn để cho bất cứ láng giềng nào, kể cả Ấn Độ... hay bất cứ ai phải quan ngại. Chúng tôi không muốn ở vào vị trí trở thành mối đe dọa của láng giềng".
Trong khi chính phủ Ấn Độ dường như chính thức chấp nhận lời đảm bảo của Maldives thì những người khác vẫn còn hoài nghi.
Anand Kumar, một nhà phân tích đến từ Viện Phân tích và Nghiên cứu Quốc phòng (IDSA) có trụ sở tại New Delhi, lưu ý rằng: "Hiến pháp đã được sửa đổi vì lợi ích của Trung Quốc. Chỉ có Trung Quốc mới có khả năng giành được 70% đất đai".
Những người khác đã được báo động về việc hiến pháp sửa đội đã đươc phê duyệt nhanh như thế nào. Các nguồn tin Ấn Độ đã nói với truyền thông địa phương rằng quá trình lập pháp tại Maldives thường mất nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Ngược lại, một nguồn tin Ấn Độ lại nói với tờ Indian Express rằng "ban hội thẩm quốc hội đã xem và thông qua dự luật này chỉ trong vòng 1 giờ... điều đó đáng báo động".
Ngay cả trước khi hiến pháp sửa đổi được thông qua, Ấn Độ ngày càng quan ngại về Maldives, một đất nước mà họ luôn coi nằm trong phạm vi ảnh hưởng của mình. Đầu năm nay, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã hủy chuyến công du tới Maldives sau khi các thành viên nổi bật của phe đối lập, trong đó có cựu tổng thống Mohamed Nasheed, bị chính quyền Yameen bỏ tù.
Tương tự, ngay cả trước khi việc sửa đổi được đề xuất, các quan chức Ấn Độ đã được cảnh báo về mối quan hệ đang phát triển giữa Maldives với Trung Quốc kể từ sau khi Tổng thống Yameen lên nắm quyền vào tháng 11/2013. Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào Maldives trong những năm gần đây như là một phần trong sáng kiến Con đường Tơ lụa trên biển của mình.
Đáng lưu ý, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm đến Maldives hồi năm ngoái. Ông Tập đã hứa tiếp tục đầu tư, trong đó có dự án Sân bay Quốc tế Male. Du lịch Trung Quốc tới Maldives cũng đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, tạo ra khoản kinh tế khổng lồ cho quốc gia nhỏ bé này.
Trung Quốc cũng đã cố gắng để xâm nhập vào các quốc gia ven biển Nam Á khác (chẳng hạn Sri Lanka) như một phần trong chiến lược "Chuỗi ngọc trai" của nước này tại Ấn Độ Dương khiến nhiều người lo sợ.
Bảo Linh (theo National Interest)
