Đó là nhận định của học giả quốc tế tham dự hội thảo “Những diễn biến gần đây tại Biển Đông” diễn ra trong hai ngày 11-12/7 tại thủ đô Washington. Hội thảo do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức và đã thu hút sự tham gia của hàng chục diễn giả Mỹ và quốc tế.
Hội thảo nóng lên ngay từ thời điểm khai mạc qua bài phát biểu với những ngôn từ mạnh mẽ của Chủ tịch Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ, Mike Rogers. Trong bài phát biểu kéo dài tới 15 phút, ông Rogers chỉ rõ Trung Quốc đang cố tình thay đổi hiện trạng, thay đổi các mối quan hệ trong khu vực, từ việc đơn phương tuyên bố Vùng nhận dạng phòng không tại biển Hoa Đông cho đến hạ đặt giàn khoan tại Biển Đông trong vùng biển Việt Nam. Hạ nghị sĩ Mỹ kêu gọi: Đây là cơ hội để chúng ta thay đổi cục diện, để Trung Quốc hiểu rằng họ không nên nghi ngờ quyết tâm của Mỹ trong việc bảo vệ tự do hàng hải, tự do thương mại tại Biển Đông.
Chia sẻ quan điểm của Hạ nghị sỹ Rogers, Giám đốc Chương trình an ninh châu Á-Thái Bình Dương thuộc Trung tâm Vì một nền an ninh mới của Mỹ, Patrick Cronin nhấn mạnh Trung Quốc phải trả giá cho những hành động hung hăng cũng như phớt lờ luật pháp quốc tế nhằm thay đổi hiện trạng trên Biển Đông và Hoa Đông. Ông nói “Chúng ta tiếp tục tìm kiếm giải pháp hòa bình đối với các tranh chấp nhưng đồng thời cũng cần cứng rắn để Trung Quốc thấy rằng hành vi đơn phương thay đổi hiện trạng bằng cưỡng ép vũ lực là không thể chấp nhận được”.
Giám đốc chương trình nghiên cứu Trung Quốc thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Mỹ), Christopher Johnson cho rằng, hành động của Trung Quốc tại Biển Đông là một chiến lược đã định sẵn chứ không phải là những chiến thuật hoặc phản ứng nhất thời đối với các nước láng giềng hay Mỹ. Theo ông, một trong những yếu tố chủ yếu khiến Trung Quốc ngày càng cứng rắn trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ là ưu thế về kinh tế trong khu vực.
Trong khi đó, ông Alan Dupont, Giáo sư an ninh quốc tế thuộc trường Đại học New South Wales (Australia) nhìn nhận trong năm 5 qua, Trung Quốc đã khá thành công trong việc gây sức ép để buộc các nước ASEAN nhượng bộ đối với các đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh nhưng tình hình sẽ thay đổi trong thời gian tới khi các nước ASEAN đều lo ngại về chủ nghĩa đơn phương dựa trên sức mạnh vũ lực của Trung Quốc.
Chuyên gia cao cấp về luật Đông Á, Giáo sư Jerome Cohen cho biết những gì mà Trung Quốc đang làm khiến người ta hoài nghi về tuyên bố “cường quốc trỗi dậy hòa bình” của Bắc Kinh. Giáo sư Cohen, một người từng ủng hộ mạnh mẽ Trung Quốc trước đây, tỏ ý thất vọng với cách hành xử của Bắc Kinh: “Tôi rất buồn với quan điểm hiện nay của Trung Quốc. Tôi đã dành hết cả sự nghiệp của mình để thuyết trình quan điểm của Trung Quốc về luật pháp trong nước và quốc tế. Vào những năm 1960, một số nhà ngoại gia Mỹ thường trêu đùa, gọi tôi là luật sư của Trung Quốc. Nhưng bây giờ thì tôi thực sự thất vọng”.
Theo Chinhphu.vn
