Cây mã đề giúp giảm viêm
Cây mã đề hay còn gọi là Bông mã đề hay Xa tiền thảo,... Mã đề có tên khoa học là Plantago asiatica L, thuộc họ Mã đề (Plantaginaceae). Loại cây này vô cùng thông dụng nhưng lại có rất nhiều công dụng, có thể kể đến như: giảm viêm, giúp vết thương nhanh lành, cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa,... Cùng tìm hiểu kỹ đặc điểm hệ sinh thái, Công dụng cũng như cách dùng vị thuốc này sao cho thực sự hiệu quả dưới bài viết dưới đây.
Đặc điểm sinh thái của cây mã đề
Mã đề là loại cây không khó tìm, mọc hoang khắp nơi và là một trong những loại cỏ sống lâu năm, thân ngắn mọc thành cụm ở gốc, cuống dài, phiến lá hình thìa hay hình trứng. Kích thước là dài 5-12cm, rộng 3,5 -8cm. Lá có gân dọc theo sống là và đồng quy ở ngọn và gốc lá.
Hoa mọc thành bông, có cán dài, xuất phát từ kẽ lá. Hoa đều, lưỡng tính với 4 đài, xếp chéo và đính nhau ở gốc, màu trắng nâu tồn tại gồm 4 thùy nằm xen kẽ giữa các lá đài. Nhị 4 chỉ nhị mảnh, dài, 2 lá noãn chứa nhiều tiểu noãn. Quả chứa nhiều hạt màu nâu đen bóng. Trên hạt có các chấm nhỏ màu trắng.
Công dụng của cây mã đề
Đây là loại cỏ giàu dược chính. Tác dụng chính của cây mã đề là để lợi tiểu, làm kháng sinh, chữa ho. Theo các chuyên gia về Đông y, tất cả các bộ phận của cây đều có những tác dụng nhất định. Điển hình như y học cổ truyền Nhật Bản: nước của cây này dùng để trị ho hen, tiêu viêm,... Tại Ấn Độ họ dùng để cầm máu, trị bỏng. Lá thì để làm mát, lợi tiểu, hàn gắn lại các vết thương, nước hãm ra để trị tiêu chảy và trĩ. Rễ có nhiều tác dụng chữa ho sốt cũng như làm dịu viêm,... Hay tại một số quốc gia ở châu Âu, loại cây này dùng để loại bỏ cơn đau và nọc độc của các loại cây độc,...
Tại Việt Nam, mã đề được dân gian biết đến và dùng để làm thuốc vì giàu dược tính. Lá mã đề có vị nhạt, tính mát, hạt có vị ngọt, nhớt,... Bởi vậy có tác dụng với 4 kinh: can, phế, thận, tiểu tràng và có tác dụng thanh nhiệt, lợi phế, thông tiểu tiện và tiêu thũng. Ngoài ra, theo Đông y, cây này có vị ngọt, tính lạnh nên có tác dụng làm mát máu, khử nhiệt, ngưng chảy máu cam, tiểu tắc nghẽn, làm sáng mắt, thông mồ hôi và làm sạch phong nhiệt tại gan, phổi, chữa chứng thấp nhiệt ở bàng quang, lợi tiểu tiện mà không chạy khí khiến cường âm tích tinh.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây mã đề
- Chữa viêm cầu thận mãn tính:
16g mã đề, 12g hoàng bá, 12g hoàng liên, 12g phục linh, 12g rễ cỏ tranh, 8g trư linh, 8g mộc thông, 8g hoạt thạch, 8g bán hạ chế. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Chữa đi tiểu ra máu:
12g lá mã đề, 12g ích mẫu, giã nát, vắt nước cốt uống.
- Chữa sỏi đường tiết niệu:
20g mã đề, 30g kim tiền thảo, 20g rễ có tranh. Sắc uống ngày 1 thang hoặc hãm uống như chè nhiều lần trong ngày.
- Làm lợi tiểu:
10g hạt mã đề, 2g cam thảo, 600ml nước, sắc còn 200ml chia 3 lần uống trong ngày.
- Chữa viêm cầu thận cấp tính:
16g mã đề, 20g thạch cao làm thuốc, 12g ma hoàng, 12g bạch truật, 12g đại táo, 8g mộc thông, 6g gừng, 6g cam thảo, 6g quế chi. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng cây mã đề để chế biến các món ăn ngon cho gia đình mình thưởng thức để chữa bách bệnh như: canh mã đề, cháo mã đề,...
* Dẫu nhiều công dụng nhưng khi sử dụng cây mã đề một số đối tượng như phụ nữ có thai, người già thận kém, đái đêm,... không nên dùng. Những người không phải thấp nhiệt nên dùng hạt mã đề thận trọng. Khi sử dụng chú ý kiêng các chất kích thích, gây nóng, ví dụ như: rượu, cafe, bia cũng như các gia vị nóng.
Ảnh: Internet
