Kể từ sau chuyến thăm của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đến Bắc Kinh, nhiều nhà phân tích và quan sát đã kết luận rằng Manila đã quay lưng với đồng minh chiến lược lâu đời Mỹ và hoàn toàn bắt tay với Trung Quốc. Thế nhưng, thực tế là, Duterte vẫn không quên sẵn sàng đối phó với những mối đe dọa từ Bắc Kinh.
Trong chuyến thăm Trung Quốc, Duterte tuyên bố cắt đứt quan hệ với Washington, khẳng định rằng đã thống nhất với Bắc Kinh sẽ giải quyết tranh chấp Biển Đông thông qua đàm phán song phương. Ngay lập tức, sự kiện này được xem là một chiến thắng lớn cho Trung Quốc và sẽ tạo điều kiện để Bắc Kinh củng cố sức mạnh chính trị ngày càng tăng ở Đông Á.
Tuy nhiên, những hành động gần đây của chính quyền Duterte đã chỉ ra rằng, mặc dù có sự liên kết chính trị với Trung Quốc, Philippines vẫn tăng cường khả năng phòng thủ bờ biển và hải quân với sự giúp đỡ từ các quốc gia khác.
 |
| Dù quan hệ có nhiều khởi sắc, Duterte vẫn không quên đề phòng Trung Quốc. |
Trong chuyến thăm Nhật Bản, Tổng thống Duterte đã thảo luận về hợp tác an ninh hàng hải với Thủ tướng Shinzo Abe. Ông cũng tìm kiếm sự hỗ trợ của Nhật Bản đối với việc xây dựng năng lực và tăng cường các tàu tuần tra cho Lực lượng Bảo vệ bờ biển Philippines (PCG). Cùng thời điểm đó, chính phủ Philippines cũng ký một thỏa thuận với công ty đóng tàu Hàn Quốc Hyundai Heavy Industries để mua hai tàu khu trục được trang bị tên lửa cho Hải quân Philippines (PN). Những hành động này cho thấy mặc dù quan hệ Philippines - Trung Quốc đã được xoa dịu về mặt chính trị - ngoại giao và thiết lập một số "liên minh kinh tế", song rõ ràng Manila không quên đề phòng.
Xây dựng Lực lượng Bảo vệ bờ biển
Trong chuyến thăm chính thức 3 ngày đến Nhật Bản, Tổng thống Duterte đã tìm kiếm sự hỗ trợ của Nhật Bản đối với việc phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu. Quan trọng hơn, ông cũng tham gia vào buổi thảo luận với thủ tướng Nhật về tăng cường hợp tác chính trị xã hội và quốc phòng, đặc biệt trong lĩnh vực hàng hải và an ninh hàng hải.
Trong chuyến thăm, ông đã ký bản ghi nhớ về Trao đổi Hỗ trợ phát triển chính thức của Nhật Bản đối với việc cung cấp 2 tàu tuần tra cỡ lớn (dài 90 m). Trước đó, Nhật cũng đã quyết định cung cấp 10 tàu tuần tra dài 40 m cho Philippines và đã bắt đầu chuyển giao một số tàu.
 |
| Tổng thống Duterte khẳng định Nhật Bản là đồng minh lâu năm và là người bạn đáng tin cậy. Ảnh: Reuters |
Nên đọcHôm 12/10, PCG đã được trang bị tàu tuần duyên MRRV BRP Tubbataha dài 44 m, được sử dụng để tuần tra, tìm kiếm, cứu hộ và các hoạt động thực thi pháp luật trên lãnh hải Philippines. 9 tàu còn lại sẽ được bàn giao dần cho đến năm 2018. Vài năm qua, Nhật Bản đã cung cấp thiết bị cứu hộ, cơ sở đào tạo, hệ thống thông tin, thiết bị an toàn hàng hải, hệ thống thông tin vệ tinh và Hệ thống quản lý giao thông cho PCG.
Đáng chú ý, Nhật Bản cũng đã bắt đầu cung cấp cho Philippines các trang thiết bị về quân sự và đào tạo. Cũng trong chuyến thăm của ông Duterte, Lực lượng Phòng vệ biển Nhật Bản cũng đã quyết định cung cấp các máy bay trinh sát hàng hải TC-90 cho Hải quân Philippines. Nhật Bản cũng sẽ đào tạo phi công cho Hải quân Philippines và phát triển cơ sở hạ tầng cho các máy bay do thám tuần tra ở Biển Đông.
Điều thú vị là, tổng thống Philippines gợi ý có thể tiến hành tập trận hải quân chung với Nhật Bản, nhưng nhắc lại rằng sẽ không có nhiều cuộc tập trận chung với Mỹ.
 |
| Tàu tuần duyên MRRV BRP Tubbataha mà Nhật cung cấp cho Philippines. Ảnh: Sina |
Hai tàu khu trục cho Hải quân Philippines
Trong khi Tổng thống Duterte đến Nhật Bản tìm kiếm sự hỗ trợ cho PCG, thì Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana cũng đã ký hợp đồng trị giá 311 triệu USD với Đại sứ Hàn Quốc Kim Jai-Shin để mua lại những tàu khu trục tên lửa đầu tiên cho hải quân.
Đây là lần đầu tiên Philippines mua tàu hiện đại được trang bị tên lửa đất đối đất. Hai tàu khu trục có chiều dài 107 m, tương tự với tàu khu trục lớp Incheon của Hàn Quốc và sẽ được trang bị tên lửa chống máy bay, ngư lôi, súng và cảm biến chiến tranh điện tử.
Theo tuyên bố chính thức, các tàu khu trục này sẽ cho phép Hải quân Philippines tăng cường khả năng bảo vệ các đảo trong điều kiện xảy ra xung đột. Hyundai Heavy Industries cho biết các tàu này sẽ được lắp động cơ diesel, tốc độ lên tới 25 hải lý và có thể vượt qua những con sóng cao tới 4 m.
 |
| Philippines mạnh tay chi 311 triệu USD để mua 2 tàu khu trục Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap |
Việc mua hai tàu khu trục này là một trong những hạng mục ngân sách lớn nhất của chính quyền Duterte. Điều này giải thích cho việc Philippines gia tăng 15% ngân sách quốc phòng nhằm nâng cao nỗ lực chống khủng bố và tăng cường khả năng bảo vệ lãnh thổ.
Sẵn sàng đối phó?
Nỗ lực xây dựng năng lực cho Lực lượng Bảo vệ bờ biển và mua 2 tàu khu trục mới cho thấy rõ ràng ý định tăng cường khả năng hàng hải trong khi cùng lúc thiết lập quan hệ hòa dịu với Trung Quốc trong tranh chấp Biển Đông.
Trong chuyến thăm Trung Quốc, ông Duterte đã cố gắng thuyết phục giới lãnh đạo Bắc Kinh cho phép chính thức cho phép ngư dân Philippines quay lại đánh bắt ở bãi cạn Scarborough. Tuy nhiên, một thỏa thuận đánh bắt giữa Trung Quốc và Philippines đã không xảy ra do bất đồng về thuật ngữ giữa hai bên. Cho đến bây giờ, ngư dân Philippines đã có thể quay lại bãi cạn Scarborough, song điều này chưa thể chắc chắn về lâu dài.
 |
| Việc Philippines tăng cường năng lực hải quân cho thấy nước này sẵn sàng đối phó với các mối đe dọa đến từ Trung Quốc. Ảnh: Inquirer |
Mặc dù Tổng thống Duterte và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố rằng không gì có thể phá vỡ tình hữu nghị lâu đời của hai nước, song thực tế là hai bên vẫn chưa đạt được thống nhất trong các vấn đề như quyền đánh bắt cá và phán quyết của tòa án. Nỗ lực của Philippines nhằm sẵn sàng đối phó là một điều đáng chú ý, bất chấp những lời hoa mỹ mà Duterte dành cho Trung Quốc trong thời gian qua.
Xem thêm video:
[mecloud]G3Vc7MtFzN[/mecloud]
Lê Huyền (The Diplomat)
