Thỏa thuận hợp tác quân sự với Hoa Kỳ có thể giúp Nga khôi phục lại vị thế siêu cường đã mất sau khi Liên Xô tan rã, và việc hợp tác sẽ tạo ra một động lực mạnh mẽ hơn để tấn công một IS suy yếu nghiêm trọng.
Nga có thể đã sẵn sàng để trở lại vị thế siêu cường sau khi đồng ý với Mỹ để khởi động một chiến dịch hợp tác không quân nhằm chống hai nhóm Hồi giáo cực đoan chính ở Syria. Nếu thỏa thuận ngừng bắn bắt đầu vào chiều muộn ngày thứ hai có thể giữ được trong bảy ngày liên tiếp và Liên Hợp Quốc có thể cung cấp viện trợ cho người dân đang bị bao vây ở Aleppo, khi đó Mỹ và Nga sẽ thành lập "một trung tâm phối hợp tác chiến" nhằm tiêu diệt các mục tiêu quân sự chung giữa Mỹ và máy bay Nga là tổ chức Isis và Jabhat al-Nusra, nhóm này từng là chi nhánh của al-Qaeda ở Syria nhưng đã tách khỏi al-Queda hoạt động độc lập và đổi tên để tránh gây chú ý - như nhóm Jabhat al-Fateh Sham.
 |
Nga đang dần lấy lại ảnh hưởng quốc tế. Ảnh: Independent |
Việc Mỹ và Nga đã lên kế hoạch và có thể cùng tiến hành một chiến dịch không kích kéo dài ở Syria có lẽ là khía cạnh nổi bật nhất của thỏa thuận vừa công bố tại Geneva vào sáng sớm thứ Bảy. Nếu kế hoạch được đi vào thực hiện, nó sẽ giúp Nga đi một chặng đường dài trong mục tiêu hướng tới nâng cao hình ảnh của Nga trở lại vị thế của một siêu cường - ít nhất là ở Trung Đông - vị trí mà nước này đã bị mất với sụp đổ của Liên Xô vào năm 1991. Hợp tác quân sự với Mỹ, duy chỉ theo đuổi của mục tiêu duy nhất là tấn công Isis và al-Nusra, một mặt khác đó là một động lực mạnh mẽ cho Moscow để nhấn mạnh rằng lực lượng không quân của Nga nên dừng các nhiệm vụ nhắm vào có nhóm đối lập tại Syria, ngoài những tổ chức có liên quan tới Isis.
Mục tiêu của Mỹ và Nga đang chiến đấu chống lại bao gồm cả các phong trào "khủng bố", nhưng rất khó hình dung được chiến dịch sẽ làm việc như thế nào. Kế hoạch này là dành cho những nhóm vừa phải chống Assad, vừa phải tự vũ trang để tách mình khỏi al-Nusra, sau đó al-Nusra sẽ là mục tiêu của cuộc không kích. Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng các nhóm này có lực lượng rất mỏng ở Syria và những người quay sang chống lại các đồng minh cũ của họ ở al-Nusra một cách quá đột ngột như vậy có thể khiến họ không sống được đủ lâu để hưởng sự bảo hộ của chiếc ô không quân Mỹ-Nga. Nusra không chỉ có vũ trang, nhóm này có tổ chức và xuất hiện trong nhiều bộ phận của Syria, nó còn được được sự ủng hộ chính trị đáng kể từ những người Ả Rập Sunni. Tổ chức này sẽ không dễ dàng bị làm suy yếu hoặc loại bỏ.
Có một yếu tố bí ẩn trong các chiến dịch không kích của Mỹ - Nga. Các cuộc không kích của cả hai nước đã có hiệu quả trong việc chống lại Isis và al - Nusra , họ yêu cầu lực lượng mặt đất gọi cho họ để thực hiện các cuộc không kích vào các mục tiêu đã được xác định. Với tất cả sự cuồng tín, các chiến binh thánh chiến cực đoan cũng không thể chịu được chiến thuật này và đã phải chịu thương vong nặng nề mỗi khi họ cố gắng để phản công, chẳng hạn như trong các chiến dịch đẫ tiến hành tại thành phố Kobani trong năm 2014/15 và ở Ramadi hay Fallujah. Nhưng trong giai đoạn mới của cuộc chiến trên không ở Syria sẽ không xác định được rõ ràng lực lượng trên mặt đất nào sẽ phối hợp với không quân để tiến hành đánh chiếm lại các vùng lãnh thổ của Isis.
Isis đã trở nên suy yếu hơn trong năm qua. Chiến thắng lớn nhất của tổ chức này trong 2 năm qua là việc chiếm được thành phố Palmyra ở Syria và Ramadi ở Iraq tháng 5/2015, nhưng giờ đây tổ chức khủng bố này đã bị mất cả hai. Gần đây hơn, đó là việc tổ chức này phải tìm cách đào thoát khỏi Fallujah, nơi mà IS đã chiếm được trong hơn hai năm rưỡi, cuộc tấn công này được thực hiện bởi quân đội Iraq được hỗ trợ bởi các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu. Tháng trước , IS cũng đã bị mất khả năng liên hệ với thế giới bên ngoài khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phong tỏa những cửa ngõ cuối cùng của biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ vốn được mở trước đây. Nhưng, mặc dù Isis đã chịu nhiều tổn thất, nó vẫn chưa bị đánh bại dứt khoát. Tổ chức này có hàng ngàn chiến binh giàu kinh nghiệm và có thể gây ảnh hưởng lớn đến các chương trình nghị sự chính trị của thế giới bằng cách tấn công khủng bố ở nước ngoài.
Nên đọcIsis, bất chấp thiệt hại lãnh thổ ở Syria, vẫn giữ được Raqqa và một phần lớn khu vực thung lũng Euphrates. Trung tâm của phong trào này luôn ở Iraq. Isis đã chiếm được thành phố Mosul vào mùa hè năm 2014, sau đó đã tuyên bố thành lập một nhà nước Hồi Giáo và từ đó trở thành một nhân vật "xuất quỷ nhập thần" trên sân khấu thế giới. Lực lượng quân đội người Kurd và Iraq đang chuẩn bị cho một nỗ lực để lấy lại Mosul, bởi cho đến nay đây vẫn trung tâm có dân số lớn nhất của Isis. Nếu không thể giữ được Mosul, sức mạnh tổng thể và ảnh hưởng của Isis tại Syria và Iraq sẽ giảm đi rất nhiều.
Để đánh giá tình hình hiện tại ở Mosul và tìm hiểu cách thức mà Isis sẽ đối phó với các mối đe dọa tấn công, The Independent đã phỏng vấn qua email một quan sát viên địa phương ở thành phố Mosul, có bút danh là Hammad Abu Jasim. Cho biết Isis vừa thực hiện xử tử một người phụ nữ và con gái của cô ta vì đã sử dụng điện thoại di động từ một tòa nhà cao tầng ở Mosul để gọi cho người thân ở Erbil. Những thông tin của Abu Jasim có thể coi là báo hiệu những ngày cuối cùng của Isis ở Mosul.
Có những dấu hiệu cho thấy Isis bí mật di chuyển nhân sự trong Mosul và ra khỏi thành phố. Abu Jasim nói, "Tôi nhìn thấy một hàng dài các xe lớn chở đi những đồ đạc, trang thiết bị và cơ sở vật chất của trường Đại học Mosul đến các khu vực khác của thành phố và bên ngoài thành phố. Daesh [Isis] dự định để "quét sạch" các cơ sở công cộng ở Mosul. Ngoài ra, Isis đã tiến hành một chiến dịch chống lại các quán cà phê Internet trong hai ngày qua, và đóng cửa chúng nếu các chủ sở hữu có người thân bên ngoài Mosul ".
Đây là những dấu hiệu cho thấy sự lo lắng của Isis. Tổ chức này đã phải đóng nhiều căn cứ quân sự và an ninh của mình, có lẽ do nghi ngờ rằng những cơ sở này vốn quá nổi tiếng và sẽ thành mục tiêu của các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu. Nhưng quan trọng hơn, đây là những dấu hiệu cho thấy các nguồn lực tài chính của Isis đã bị suy giảm nhiều. Abu Jasim báo cáo rằng "cho đến tuần trước nữa, các gia đình của các chiến binh Isis bị giết trong cuộc chiến vẫn còn nhận được một mớ tiền lương, nhưng tuần trước họ đã không nhận được tiền nữa. Các gia đình nói rằng số gia đình chiến binh bị thiệt mạng đã tăng lên và nguồn lực của "Vua Hồi giáo" thì giảm, vì vậy họ đã phải hỗ trợ lại tổ chức ở thời điểm quan trọng này. "
Một số chiến binh Isis được bố trí tại các trạm kiểm soát đã bị giết bởi súng bắn tỉa, danh tính của người bắn tỉa chưa rõ ràng. Abu Jassim nói rằng ông biết một trong những người đã bị bắn vào buổi trưa ở khu vực gần nhà ông. Một chiến binh khác được tìm thấy đã chết trong phòng của mình, dẫn đến nhiều thường dân bị bắt giữ và các tay súng Isis chuyển đến các khu phố an toàn hơn được bảo vệ bởi hàng chục trạm kiểm soát và hàng rào bê tông. Một số người dân địa phương , đặc biệt là thương nhân người đã làm việc với Isis, đang được trao vũ khí, mặc dù Ahu Jasim nói rằng họ không trung thành với Isis, tổ chức mà họ thầm phản bội. Nhưng đến cuối cùng, Isis đang thực thi quy định của mình với những hình phạt man rợ. Ông nói rằng "cuối tuần tôi chứng kiến một trận đòn công xử phạt những người đã bị bắt gặp đang xem truyền hình vệ tinh" . Isis rõ ràng đang thực hiện các bước nhằm đối phó với các cuộc tấn công sắp tới trên Mosul nhưng có giới hạn về những gì nó có thể làm để chống lại đối thủ áp đảo nó về ưu thế quân sự.
Quý Vũ (Independent)
