Sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Bắc Kinh là mối quan ngại đối với Washington. Vậy thì Mỹ cần lo lắng điều gì về Trung Quốc?
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tới Washington vào ngày 24/9, bắt đầu chuyến thăm chính thức đầu tiên trên cương vị chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Vào ngày 25/9, ông sẽ được tiếp đón trọng thể theo nghi thức nhà nước với 21 phát đại bác chào đón và dùng quốc yến tại Nhà Trắng. Mặc dù Trung Quốc không phải là đồng minh của Mỹ nhưng Washington vẫn dùng nghi thức cao nhất để đón tiếp lãnh đạo Bắc Kinh bởi Trung Quốc là một cường quốc thế giới.
Nên đọcTheo Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm (SIPRI), chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc hiện đang lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ.
Dựa trên ước tính của SIPRI, trong năm 2014, Trung Quốc đã chi tiêu cho quốc phòng nhiều hơn Nga, Anh và Pháp cộng lại.
Cuộc diễu hành quân sự lớn tại Bắc Kinh hôm 3/9 đã cho thấy quân đội Trung Quốc - Quân giải phóng nhân dân PLA - đã được hiện đại hóa nhanh chóng qua 2 thập kỷ.
Một đội quân nông dân trong quá khứ nay đã được trang bị xe tăng, máy bay, tên lửa... Nhiều trang thiết bị có thể sánh với những cường quốc quân sự tiên tiến nhất thế giới.
Sức mạnh quân sự đang gia tăng tại Trung Quốc là mối quan ngại đối với Mỹ.
Mỹ hiện có cam kết an ninh với một số quốc gia có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Trong đó có Đài Loan, hòn đảo mà Bắc Kinh tuyên bố là một phần lãnh thổ của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ngoài ra còn có Nhật Bản, Philippines, cả 2 nước đều đang có tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh.
Chiến tranh thực sự tại các vùng lãnh thổ tranh chấp có lẽ sẽ không nổ ra nhưng những nhận thức về sức mạnh quân sự tương xứng sẽ ảnh hưởng tới hành vi của các nước trong hệ thống quốc tế.
Khi sức mạnh quân sự của Trung Quốc phát triển tương xứng với Mỹ, họ có thể sẽ trở nên quyết đoán hơn khi đứng trước các tranh chấp. Đặc biệt là Trung Quốc sẽ tận dụng "lợi thế sân nhà" khi xung đột nổ ra tại vùng lãnh thổ tranh chấp. Trung Quốc ở rất gần các khu vực này còn Mỹ phải triển khai sức mạnh quân sự từ khoảng cách hàng ngàn dặm đại dương. Chúng ta có thể nhìn thấy Trung Quốc đang quyết đoán hơn tại Biển Đông.
Khi mà ngân sách quốc phòng của Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng trong những năm tiếp theo trong khi chi tiêu cho quân đội của Mỹ đã thu hẹp từ năm 2010, Mỹ có thể làm gì để duy trì sức mạnh của mình tại châu Á và ngăn Trung Quốc xâm lược hay phiêu lưu?
 |
Chiến đấu cơ J-31. Ảnh: Danny Yu |
Một câu hỏi mà Bộ quốc phòng Mỹ đang tìm câu trả lời đó là việc đổi mới có đảm bảo quân đội Mỹ duy trì thế mạnh công nghệ vượt Trung Quốc?
Nên đọcNhưng đấu tranh quyền lực phụ thuộc vào nhiều thứ chứ không riêng vũ khí. Đây là sự tổng hợp của các yếu tố: học thuyết quân sự, tổ chức, trang thiết bị, con người, đào tạo, dịch vụ hậu cần và văn hóa tổ chức của một đội quân.
Quân đội Trung Quốc đang được cung cấp trang thiết bị ngày càng hiện đại. Các sĩ quan của họ được tuyển chọn nhiều từ sinh viên tốt nghiệp các trường đại học dân sự của Trung Quốc và chất lượng huấn luyện của PLA cũng được cải thiện dần nhưng những điểm yếu quan trọng vẫn tồn tại.
Đáng kể nhất, học thuyết chiến đấu "Chiến tranh thông tin hóa cục bộ" của PLA đòi hỏi một tổ chức linh hoạt, phân cấp, nhanh nhẹn và một nền văn hóa tổ chức khuyến khích sáng kiến, chấp nhận rủi ro.
Tuy nhiên, PLA lại ngược lại. Họ tập trung cao độ, rất cứng nhắc, văn hóa tổ chức lại không khuyến khích sáng kiến và chấp nhận rủi ro.
Những điểm yếu của PLA cung cấp một đầu mối dẫn tới bí quyết duy trì thế mạnh quân sự của Mỹ trước Trung Quốc.
Khi Trung Quốc trở nên giàu có và nhiều công nghệ tiên tiến hơn, lợi thế công nghệ của quân đội Mỹ chắc chắn sẽ giảm bớt. Do đó, ưu tiên quan trọng nhất đối với lực lượng vũ trang Mỹ là đảm bảo tiếp tục có cấu trúc phân cấp tổ chức linh hoạt, phân cấp và nền văn hóa khuyến khích sự chủ động, sáng tạo và chấp nhận rủi ro ở tất cả các cấp. Đây là những phẩm chất mà PLA khó lòng khó được.
Trung Quốc không phải là kẻ thù của Mỹ nhưng cũng không phải là bạn. Hai cường quốc trên thế giới có những lợi ích đôi khi hòa hợp. Nhưng khi xung đột nổ ra tại những khu vực quan trọng, sẽ không nước nào chịu nhường nước nào.
Chiến tranh với Trung Quốc là không tránh được nhưng giải quyết vấn đề ở vị thế mạnh hơn thì sẽ tốt hơn là ở thế ngang bằng hoặc yếu. Duy trì lợi thế quân sự so với Trung Quốc là chìa khóa để bảo vệ những lợi ích của Mỹ trong cả thời bình lẫn thời chiến.
Bảo Linh (theo National Interest)
