Theo dự báo từ Trung tâm Khí tượng thủy văn, hiện nay miền Bắc đang chuẩn bị đón một đợt Không khí lạnh mạnh di chuyển xuống phía Nam. Đây là đợt lạnh được dự báo là rét đậm, rét hại cho khu vực miền núi, trong khi đó đồng bằng Bắc Bộ nhiệt độ giảm đáng kể. Đợt lạnh này đánh dấu cái lạnh dễ dàng cảm nhận được của mùa Đông.
Cụ thể vào đêm 29/11, bộ phận không khí lạnh này sẽ ảnh hưởng đến khu vực vùng núi phía Bắc của Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng đến các nơi khác ở Bắc Bộ, khu vực Bắc Trung Bộ và một số nơi ở Trung Trung Bộ. Gió trong đất liền chuyển hướng Đông Bắc mạnh dần lên cấp 3, vùng ven biển cấp 4-5.
Từ ngày 30/11, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời chuyển rét. Trong đợt không khí lạnh này nhiệt độ thấp nhất ở vùng núi và trung du Bắc Bộ phổ biến từ 9-12 độ, vùng núi cao có nơi dưới 5 độ; vùng đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ từ 12-15 độ.
Cảnh báo từ chiều tối và đêm 29-30/11 ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông, cục bộ có mưa to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Từ ngày 01-03/12 khả năng vùng núi và trung du Bắc Bộ trời rét đậm, rét hại.
Đây là đợt rét đậm rét hại đầu tiên kể từ đầu mùa, tuy nhiên so với dự báo từ hồi đầu năm, mùa đông năm nay đến muộn và không lạnh như dự báo. Điều này theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia) cho biết nó được thể hiện rõ qua cảm nhận của người dân. Dù đã bước sang tháng thứ 2 của thời kỳ chính đông, miền Bắc vẫn ghi nhận nhiều ngày có nhiệt độ cao, một số thời điểm oi nóng như mùa hè.
Một số dữ liệu thống kê cho thấy nhiệt độ từ giữa tháng 10 đến hết tháng 11, Hà Nội chỉ ghi nhận hai ngày có nhiệt độ xuống thấp dưới 20 độ C là các ngày 20/10 và 25/11. Những ngày còn lại thời tiết duy trì nền nhiệt cao ngay cả về đêm và sáng sớm khi nhiệt độ thường xuyên trong ngưỡng 25-30 độ C. Riêng ngày 23/10, nhiệt độ cao nhất lên tới 34 độ C, gần chạm ngưỡng nắng nóng.
Các đợt lạnh tác động đến miền Bắc cũng ít hơn, trong khi đó chỉ có hai đợt lạnh rõ ràng nhất được cảnh báo còn lại chủ yếu thời tiết bị ảnh hưởng do hoạt động của áp cao cận nhiệt đới. Nhìn lại số liệu trong quá khứ, chuyên gia cho rằng xu hướng mùa đông ấm lên ở miền Bắc được nhìn thấy rõ nhất trong giai đoạn 2018-2020.
Đây là thời kỳ được nhận định có mùa đông ấm nhất trong vòng 44 năm trở lại đây. Trước đó, năm 2016 được xem là năm ấm nhất khi nền nhiệt mùa đông cao hơn 2,5 độ C so với trung bình. Thống kê từ cơ quan khí tượng cho thấy số đợt không khí lạnh tràn xuống cũng ngày càng giảm trong vòng 60 năm qua. Trong 10 năm (2012-2022), hình thái này giảm từ 29-30 đợt xuống còn khoảng 25 đợt tác động đến thời tiết miền Bắc.
Nguyên nhân của hiện tượng này được cho là tác động của biến đổi khí hậu làm thay đổi hoạt động của khối không khí lạnh đến từ Siberia.
Theo kịch bản biến đổi khí hậu được Bộ Tài nguyên và Môi trường tính toán, đến khoảng giữa thế kỷ này (năm 2050), nhiệt độ trung bình mùa đông có xu hướng tăng 1,2-1,6 độ C. Đến cuối thế kỷ, mức tăng này sẽ đạt 1,6-2,2 độ C.
Đi cùng nguy cơ nền nhiệt tăng nhanh, số ngày rét đậm, rét hại sẽ giảm 5-15 ngày tại Đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, trong khi miền núi phía Bắc có thể giảm 25-30 ngày. Thời gian có nắng nóng và nắng nóng gay gắt tăng 10-30 ngày ở các khu vực trên.
Như vậy, miền Bắc có thể trải qua những mùa đông có rất ít ngày rét đậm sau năm 2050. Trong khi đó, chuyên gia cảnh báo nguy cơ gia tăng những hiện tượng cực đoan như rét hại diện rộng hay Mưa tuyết kỷ lục.
