(Tinmoi.vn) Trong khi Ukraine, Nga và cả quân ly khai miền đông Ukraine đều đáng ngờ. Nếu việc máy bay bị bắn hạ có liên quan đến Nga và quân ly khai Ukraine, tình hình tại khu vực liệu có thay đổi?
Chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines bị rơi gần thị trấn Shakhtyorsk, trên địa bản tình Donetsk, Ukraine. Khi bị rơi, máy bay đang ở độ cao 10.000 mét trong hành trình từ Amsterdam đến Kuala Lumpur. Nó rơi cách biên giới Nga 32km.
Gần như chắc chắn chiếc máy bay bị bắn rơi chứ không phải do trục trặc kỹ thuật hay do lỗi phi công. Và có vẻ chắc chắn chiếc máy bay bị bắn là tai nạn chứ không phải thủ phạm cố tình bắn một máy bay dân sự.
Tuy nhiên, câu hỏi ai bắn rơi chiếc máy bay phản lực này đang hết sức quan trọng và cần phải xem xét lại các nghi phạm. Có 3 đối tượng rất có thể là thủ phạm:
Hệ thống tên lửa Buk
1. Lực lượng ly khai Ukraine
Một số thành viên trong chính phủ Ukraine (theo lẽ tự nhiên) đã cáo buộc phiến quân ly khai ở miền đông nước này bắn rơi MH17. Bằng nhiều cách, họ thực sự là phe có khả năng đứng đằng sau vụ việc này nhất. Quân nổi dậy có thói quen nhắm đến các máy bay quân sự của Ukraine trong khu vực họ kiểm soát hoặc đang tranh giành. Với khả năng tình báo bị hạn chế của mình, rất có thể phiến quân đã nhầm một máy bay dân sự thành máy bay quân sự. Và điều này cho thấy rất rõ ai là kẻ bắn hạ MH17.
Có một sự thật đặc biệt cần xem xét đó là máy bay đang bay từ tây sang đông, nói cách khác là bay từ Ukraine hướng sang Nga (hay miền đông Ukraine). Đó là bằng chứng ám chỉ phiến quân và những người hậu thuẫn họ. Đáng chú ý nhất là một đoạn video được post lên Youtube vào ngày 18/7 cho thấy khói bốc lên từ khu vực xảy ra vụ tai nạn. Theo Foreign Policy, người dân tại miền đông Ukraine, những người ủng hộ phiến quân đã ăn mừng sau khi tai nạn xảy ra. Trong video, một người dân nói rằng: “Cháy rất đẹp”. Tương tự, một vài phiến quân đã “khoe” việc bắn hạ một máy bay quân sự của Ukraine tại khu vực lên mạng xã hội. Nhưng các bài đăng này nhanh chóng bị xóa đi. Và điều này càng củng cố them giả thuyết chính các phiến quân Ukraine đã bắn hạ MH17 bởi họ nhầm đó là máy bay quân sự của Ukraine.
Dấu hỏi lớn nhất liên quan đến lực lượng ly khai Ukraine đó là làm thế nào mà họ có thể bắn được máy bay. Căn cứ vào độ cao của máy bay thì chỉ có tên lửa đất đối không tầm bắn trung đến dài mới có thể vươn tới được. Quân ly khai Ukraine đã bác bỏ cáo buộc bắn máy bay bởi họ chỉ có hệ thống phòng không di động, không thể bắn được mục tiêu bay ở độ cao 10.000 mét.
Tuy nhiên, chính phủ Ukraine cho biết một hệ thống tên lửa đất đối không di động Buk-M1 (hay còn gọi là SA-11) đã được sử dụng để bắn máy bay và Nga đã cung cấp hệ thống này cho phiến quân miền đông Ukraine. Một phóng viên AP có mặt tại miền đông Ukraine tuyên bố đã nhìn thấy các phiến quân tại khu vực này cùng với hệ thống Buk – tên lửa có thể bắn hạ máy bay ở độ cao 22.000 mét.
2. Nga
Ngay cả khi quân ly khai ở miền đông Ukraine không chịu trách nhiệm việc bắn hạ máy bay thì có thể lực lượng quân đội Nga đã làm việc này. Nga một lần nữa lại dồn quân đến biên giới Ukraine trong những ngày gần đây. Ukraine cho biết một tên lửa không đối không của Nga cũng đã bắn hạ một chiếc Sukhoi-25 của nước này vào thứ tư tuần trước, một tên lửa đất đối không cũng đã bắn rơi chiếc Suk-25 khác trên không phận Nga cùng ngày. Kiev tuyên bố máy bay đi từ Ukraine hướng tới Nga nghĩa là Moscow đã nhầm chiếc máy bay dân sự này là máy bay của kẻ địch. Tuy nhiên, Nga có khả năng giám sát tốt hơn so với lực lượng phiến quân và do đó, ít có khả năng bị nhầm lẫn MH17 với máy bay quân sự Ukraine. Hơn nữa, Moscow cũng đã phủ nhận tất cả những cáo buộc của Ukraine về việc bắn hạ 2 chiếc Su-25 và máy bay vận tải quân sự nước này. Trong thực tế, phiến quân Ukraine đã nhận trách nhiệm cho ả 3 vụ việc trên.
3. Ukraina
Cuối cùng, rất có thể Ukraine đã bắn rơi chiếc máy bay vì nhầm đó là máy bay quân sự Nga bay trong không phận Ukraine. Một số cho rằng chính phủ Ukraine đã tuyên bố có “hoạt động chống khủng bố” tại không phận thuộc miền đông nước này và yêu cầu các máy bay dân sự khi bay qua đây phải giữ độ cao trên 7.900m. Không rõ điều này có chính xác hay không nhưng trong trường hợp nào thì MH17 cũng đã bay trên độ cao đó khi nó bị bắn. Nhưng rất có thể các quan chức Ukraine đã nhận định sai độ cao của máy bay.
Tuy nhiên, điều này có vẻ không thể xảy ra. Hơn nữa, như đã lưu ý, máy bay đang hướng tới Nga, thì rất ít khả năng chính phủ hay quân đội Ukraine sẽ bắn hạ nó. Đây là trường hợp đặc biệt kể từ khi Ukraine không bắn hạ máy bay khi xung đột đang diễn ra. Ukraine đã kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế về vụ tai nạn để nhanh chóng làm rõ liệu họ có liên quan tới việc bắn hạ máy bay hay không.
Như vậy, kịch bản có thể là quân ly khai ở miền đông Ukraine đã bắn hạ máy bay nhờ vào vũ khí mà Nga cung cấp, hoặc chính Nga đã bắn rơi MH17. Trong cả 2 trường hợp, việc máy bay bị rơi đều là tín hiệu xấu cho Nga, và tệ hơn cho những người ủng hộ Nga tại miền đông Ukraine. Máy bay bị bắn sẽ khuyến khích cộng đồng quốc tế ủng hộ nỗ lực đánh bại quân nổi dậy của Ukraine cũng như gia tăng áp lực để Nga chấm dứt việc hỗ trợ quân nổi dậy ở miền đông Ukraine.
Bảo Linh (Theo tin tức từ thediplomat)
