(Tinmoi.vn) LHQ yêu cầu điều tra đầy đủ về vụ việc nhưng lực lượng ly khai Ukraine đã cấm không cho ai tới khu vực xảy ra thảm kịch giữa lúc đang có sự nhầm lẫn về các hộp đen máy bay.
Theo tin tức từ theguardian, các chuyên gia tình báo và quốc phòng phương tây cho biết lực lượng ly khai Ukraine đang vội vàng che đậy toàn bộ những gì liên quan đến tên lửa Buk – hiện đang bị nghi ngờ là được sử dụng để bắn hạ máy bay chở khách của Malaysia.
Khi Hội đồng Bảo an LHQ kêu gọi một “cuộc điều tra quốc tế đầy đủ và độc lập triệt để” vụ máy bay bị bắn hạ thì lại có điều đáng lo ngại đó là: bế tắc giữa các quan sát viên đến từ Tổ chức An ninh và hợp tác Châu Âu (OSCE) và các tay súng nổi dậy tại nơi xảy ra tai nạn có thể khiến sự thật bị che đậy. Phe nổi dậy đã nổ súng cảnh cáo.
Sau khi máy bay bị rơi, trên trang web của quân nổi dậy đã cho đăng tải thông tin họ vừa bắn hạ một máy bay quân sự của Ukraine, nhưng tuyên bố này cũng đã bị xóa đi ngay sau đó.
Phiến quân Ukraine tìm cùng những hiện vật được tìm thấy tại hiện trường vụ máy bay MH17 rơi
Tại Washington, Tổng thống Obama kêu gọi một cuộc điều tra đầy đủ, khách quan và nói rằng thảm kịch này do con người trả đũa nhau và yêu cầu ngừng ngay những trò chơi đang diễn ra tại Ukraine. Gây áp lực lên Moscow và Ukraine, ông Obama nói: “Bạo lực đang diễn ra một cách dễ dàng tại một vùng rộng lớn là nhờ vào sự hỗ trợ của Nga”.
Đại sứ Mỹ tại LHQ, Samantha Power đã cáo buộc chính tên lửa đất đối không của quân nổi dậy ở miền đông Ukraine đã bắn hạ máy bay MH17 khiến 298 người thiệt mạng là do Nga cung cấp. Quân nổi dậy đã phủ nhận cáo buộc này.
Bà Power kêu gọi bảo vệ nguyên trạng khu vực xảy ra tai nạn. “Tất cả các bằng chứng phải được giữ cho không bị xáo trộn. Nga cần phải hỗ trợ làm việc này”.
Tuy nhiên, hy vọng này không cao. OSCE đã cố gắng tới khu vực xảy ra tai nạn nhưng chỉ huy quân nổi dậy, ông Glum đã chặn họ lại. Sau khi bắn cảnh cáo, đội hộ tống của OSCE đã rời khỏi đó.
Đã có sự nhầm lẫn về hộp đen và các thiết bị khác được tìm thấy từ chiếc máy bay bị nạn. Ban đầu, một chỉ huy quân nổi dậy cho biết ông đang cân nhắc xem sẽ làm gì với chúng. Trong khi đó, một thủ lĩnh khác của nhóm này, Aleksandr Borodai lại nói rằng quân nổi dậy không hề tìm thấy hộp đen hay bất kỳ thiết bị nào khác.
Bộ Nội vụ Ukraine sợ rằng đã có sự che đậy ở đây khi họ tung ra video do cảnh sát cung cấp cho thấy một chiếc xe tải chở 1 bệ phóng tên lửa Buk cùng với 1 trong 4 quả tên lửa của nó đã biến mất trên đường hướng về phía biên giới Nga vào lúc rạng sáng. Video chưa được xác minh.
Các tài liệu khác trên các trạng mạng xã hội của quân nổi dậy đều đã bị xóa, kể cả bức ảnh cho thấy những xe chở tên lửa Buk mà phiến quân chiếm được từ một căn cứ không quân của Ukraine hồi tháng trước cũng đã bị xóa sạch.
Thứ năm, ngày 17/7, các phiến quân đã “khoe” trên trang mạng xã hội về việc một máy bay đã bị người ủng hộ phe này bắn hạ. Người đó đã nhầm đấy là một máy bay quân sự của Ukraine và bắn rơi nó. Tuy nhiên, trong một bài viết trên trang cá nhân của mình, một lãnh đạo của phiến quân đã tuyên bố một chiếc máy bay đã bị bắn hạ. “Chúng tôi đã cảnh báo các người – không được bay vào vùng trời của chúng tôi”, ông này nói. Cả 2 bài đăng trên đều đã bị xóa.
Một chuyên gia tình báo NATO dẫn lời nhà phân tích quân sự Janes: các bản ghi âm “cho thấy phiến quân ủng hộ Nga đã nhận ra giờ đây, họ đã nhúng tay vào một vụ tai nạn quốc tế - và có lẽ họ đã ra lệnh để xóa sạch tất cả các bằng chứng – bao gồm những gì đăng tải trên mạng. Sẽ rất thú vị nếu chúng tôi lại tìm thấy tên lửa Buk hoặc ai đó đang cố để vứt nó xuống sông”.
Đoạn video được Ukraine công bố hôm thứ năm cho thấy một tên lửa Buk đang được chuyển đến khu vực của phiến quân, nằm giữa Snizhne và Torez, rất gần khu vực xảy ra tai nạn. Một bức ảnh khác cho thấy một bệ phóng thẳng đứng đang đặt cạnh một siêu thị ở Torez. Tuy nhiên, vị trí này vẫn đang trong quá trình xác định.
Tình báo Ukraine đã công bố một đoạn băng được cho là ghi âm cuộc nói chuyện giữa các phiến quân và tình báo Nga khi họ nhận ra mình đã mắc phải sai lầm nghiêm trọng. Trong đoạn ghi âm đầu tiên, chỉ huy của vụ nổi loạn, Igor Bezler nói với một sĩ quan tình báo Nga: “Chúng tôi vừa bắn rơi một máy bay”. Đoạn ghi âm thứ hai do một nguồn không xác định cung cấp đã đổ lỗi cho dân quân tại Cossack thực hiện.
Các nhà phân tích quốc phòng Nga chia sẻ sự hoài nghi của bà Power rằng Nga đứng đằng sau hậu thuẫn cho các nhóm phiến quân chuyên môn để bắn tên lửa và ám chỉ khả năng quân đội Nga trên mặt đất – những người đã được đào tạo về phòng không đã giúp quân nổi dậy thêm lần nữa.
Tại Lầu Năm Góc, các quan chức cho biết động cơ của việc này đã đượcxác định, như có một chuỗi mệnh lệnh. Một người nói rằng “thật đáng ngạc nhiên đối với chúng tôi” nếu quân ly khai có thể vận hành tên lửa Buk mà không cần sự hỗ trợ kỹ thuật từ Nga. Quân đội Ukraine cũng khẳng định họ có tên lửa Buk nhưng không có cái nào đang để tại khu vực xảy ra tai nạn.
NATO đã giám sát Awacs (hệ thống theo dõi và điều khiển trên không) và cho máy bay chỉ huy- kiểm soát bay quanh vùng Baltic trong suốt thời gian xảy ra vụ tai nạn nhưng các quan chức Lầu Năm Góc không nghĩ rằng chiếc máy bay này có dấu hiệu gặp tai họa.
Bob Latiff, cựu nhân viên phát triển vũ khí cho không quân và CIA của Mỹ, hiện là giáo sư tại ĐH Notre Dame cho biết ông tin rằng lỗi này một phần là của người bấm nút.
“Nhìn từ radar thì chiếc máy bay dân sự này trông rất giống máy bay chở hàng giống như lập luận ban đầu của phe ly khai. Nếu họ sử dụng radar thì thực sự đó là một sự xấu hổ. Tất cả các máy bay dân sự đều phát ra tín hiệu nhận dạng để nhận dạng và cung cấp thông tin khác như độ cao, tốc độ. Những thứ này hoạt động qua thông tin liên lạc tần số. Có lẽ không có âm thanh nào giống như phe ly khai đã sử dụng trong trường hợp này.
“Tôi đoán hệ thống radar đã nhìn thấy một chiếc “máy bay chở hàng” lớn đang bay ở độ cao 30.000 ft hoặc tương tự và dù thế nào cũng bị bắn tự động hoặc cho người bắn, không để lỡ mất cơ hội”.
Latiff nói rằng nếu họ chỉ có 1 radar, như các quan chức Ukraine đã chỉ ra thì nó chỉ nhắm được 1 mục tiêu. Thứ hai, việc xoay radar ngắm bắn của tên lửa thông thường sẽ để mất dấu của các máy bay khác trong vùng lân cận ngay lập tức. Nhưng ông nói rằng ngay cả khi không thể xác định đó là máy bay thương mại hay không thì các thiết bị thông tin liên lạc của máy bay cũng sẽ gửi tín hiệu cho biết nó là máy bay phi quân sự.
Igor Sutyagin, một chuyên gia quân sự của Nga tại Viện Royal United Services tại London nói rằng ông coi các cuộn băng ghi âm là bằng chứng xác thực nhất cũng như các bài đăng trên mạng xã hội của thủ lĩnh quân nổi dậy.
Nhưng để thu thập các bằng chứng sẽ rất khó khăn. Ông nói rằng: “Phía quân ly khai đã quyết định che giấu toàn bộ đường đi nước bước của họ. Sẽ rất khó để tìm ra các tên lửa”. Các vệ tinh có thể bắt được hình ảnh nào đó nhưng đường đi của tên lửa thường rất ngắn, ông Sutyagin nói.
Bảo Linh
