Nếu Hoa Kỳ thoát khỏi một "thảm họa 08/11', đó sẽ là cú thoát hiểm trong gang tấc. Donald Trump, một nhà độc tài đang háo hức chờ đợi với tâm trạng của một thằng nhóc và vẻ mặt cau có của một người tự phụ,với tâm thế của một người đã giành được sự ủng hộ của hàng chục triệu người Mỹ.
Một điều "may mắn" là còn đến một tháng nữa mới diễn ra cuộc bầu cử và những người chỉ trích Trump đang cố nghĩ ra một loạt từ ngữ để mô tả ông: kẻ xảo trá, kẻ dối trá, kẻ huênh hoang khoác lác, kẻ lừa đảo, kẻ bắt nạt, kẻ ghét đàn bà, kẻ mị dân, một động vật ăn thịt, một kẻ mù quáng, một kẻ phiền nhiễu, một kẻ ích kỷ, một kẻ phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính, một kẻ lai căn. Nhưng không cần phải đi sâu vào những điều đó, vì những điều đó là vô nghĩa. Mọi người đều biết đến những điều đó, nhưng rất nhiều người vẫn ủng hộ ông.
 |
Trump được coi là một sự giải thoát cho nước Mỹ hiện tại. Ảnh: NYT |
Tỉ lệ ủng hộ Trump đã suy giảm sau cuộc tranh luận thứ hai, không tạo ra được cú hích nào, dường như ông còn bị mất đi "con chó săn" trong cuộc chiến, ông vật vờ quanh bà Hillary Clinton giống như một ông chủ Mafia đang mắc chứng khó tiêu, và đe dọa sẽ đưa bà vào tù nếu ông trở thành tổng thống.
Đôi khi, nhìn ông giống như một kẻ tò mò trong một tai nạn khủng khiếp. Trump đã có một màn trình diễn tốt, ngôn ngữ cơ thể của ông đầy hiệ quả. Những điều đó đã giúp Trump che giấu đi những sai lầm và kém hiểu biết. Trump viện chứng hiến pháp nhưng không hiểu Hiến pháp; ông hiểu một doanh nghiệp và một chương trình truyền hình, nơi ông có thể công kích bất cứ ai, bất cứ lúc nào. Ông biết đó là những việc mà bản thân ông có thể làm tốt nhất, đó là lý do tại sao trong cuộc tranh luận ông thực sự đã gọi sai tên cho bất cứ điều gì mà ông viện chứng.
"Bạn đã bị bỏ tù!" Có lẽ đó sẽ là câu thoại trong một chương trình truyền hình tiếp theo của Trump, chương trình "The Warden" (Người cai ngục). Ông đã chứng minh điều nghi ngờ bấy lâu nay: con người sẽ cúi đầu trước một kẻ quyền lực duy trì sức mạnh trong một thời gian dài.
Nên đọcĐó là một thời gian dài, một chuyến đi kỳ lạ đối với ứng cử viên đảng Cộng hòa. Có lẽ Trump không hoàn toàn lừa dối người dân Mỹ. Tuy nhiên ông ta đã đi được một chặng đường rất dài với một ý tưởng duy nhất: tôi, và chỉ mình tôi, có thể sử dụng sự tức giận của người dân để phục vụ cho một thời kỳ phục hưng của Hoa Kỳ. Các chính sách chưa bao giờ thực sự trở thành điều thu hút của hiện tượng Trump. Vị cứu tinh không có Chính sách. Ông chỉ có năng lượng.
Nhiệm vụ của Hoa Kỳ giờ đây, bất kể kết quả cuộc bầu cử vào tháng tới, đó là sẽ phải làm thế nào để giải quyết cơn giận dữ lẫn với nỗi sợ hãi. Đây là hai cảm giác phổ biến hiện tại của Hoa Kỳ. Trump hiểu được điều này và đã vận dụng chúng. Ông nắm được một thực tế rằng có rất nhiều người trong một nước Mỹ phân cực, những người đã được dẫn vào một thế giới hậu thực tế bởi những trò hề của đảng Cộng hòa, đã sẵn sàng cho một "phi chính trị gia" cung cấp những con dê tế thần cho mọi sự thất vọng. Trump đã có một chiến dịch đơn thân; tận dụng cơn thịnh nộ của người Mỹ. Tuy nhiên, những điều này có thể sẽ mang lại hiệu quả cho chính đối thủ của ông trong cuộc đua cuối cùng, bà Clinton.
Mới đây, một nhà đầu tư mạo hiểm ở thung lũng Silicon đã chia sẻ một cách hết sức thản nhiên: "Chúng tôi đang thiết kế một thế giới mà con người ở đó sẽ không còn phù hợp nữa". Đây là một điều lo lắng và sợ hãi mà Trump đã khơi gợi, cùng với những kẻ mị dân khắp châu Âu khác.
Có một cái gì đó đang thối nát trong trạng thái của phương Tây. Đó không phải là điều duy nhất; đó là một cảm giác đi xuống trong các xã hội bất công sai lệch.
Trump thích công kích Trung Quốc và giao dịch thương mại không công bằng, nếu đẩy Trung Quốc ra xa, thứ mà Mỹ mất đi sẽ là một nguồn lao động giá rẻ. Tuy nhiên, đó cũng là lúc mà mọi người nhận ra rằng các Robot có thể làm được những công việc đó, trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế, và công nghệ đang tiến với tốc độ chưa từng có theo chiều hướng làm cho con người trở nên dư thừa.
Mọi người biết điều này. Họ cảm thấy những mảng kiến tạo dịch chuyển,đây không đơn thuần là một hiện tượng địa chất mà còn là hoạt động sản xuất, việc làm, sinh kế của họ. Bấp bênh là một điều bình thường mới. Mọi thứ đều có thể nhìn thấy, bao gồm cả sự giàu có bất tận của người giàu. Ngần đó là đủ để lờ mờ nhận ra thế giới đang trở lại với chủ nghĩa bài nhập cư, dân tộc và chủ nghĩa vị chủng. Tất cả những từ đó có thể gói gọn trong một từ: Trumpism (Chủ nghĩa Trump).
Hãy tưởng tượng một ngày khi Uber hoạt động với xe ô tô không người lái; điều này sẽ đến, tạo ra một thời điểm thay đổi lớn của nền kinh tế. Tại Silicon Valley, người ta gọi đó là sự ngắt đoạn (Disruption). Sự ngắt đoạn chuyển giao tất cả các loại tự do mới và tùy chọn mới cho người dân. Nhưng sự ngắt đoạn này cũng sẽ đẩy hàng triệu người vào cảnh không có việc làm. Ý nghĩa thực sự của từ này là đôi khi chỉ đơn giản rằng: Chúng tôi tìm thấy một cách để kiếm ra nhiều tiền một cách nhanh chóng.
Một phản ngắt đoạn chính trị hiện nay là điều mà những kẻ thất bại trong việc kêu gọi ngăn chặn sự phát triển của chủ nghĩa tư bản hay đề cập. Thông điệp phổ biến của hoạt động này là: Chúng tôi sẽ không còn nghe giới tinh hoa. Minh chứng rõ nhất cho điều này là Brexit, một cuộc nổi dậy được nuôi dưỡng bằng những lời dối trá tai hại.
Nền kinh tế tri thức là một cụm từ dễ nhớ nhưng trong nhiều trường hợp, đối với những người lao động không có trình độ, những gì họ nhận được sẽ là sự đau khổ. Công nghệ là tuyệt vời khi nó trở nên hữu ích, nhưng khi đó chính nó cũng sẽ đặt dấu chấm hết cho sự hiệu quả của bạn. Cơn lốc của công nghệ đã in hằn lên nhân loại với cái đầu cúi đầu nhìn chằm chằm vào màn hình nhỏ hoang vắng.
Những người "cúi đầu đó" đang khao khát một người hứa hẹn sự giải thoát. Trump đã được coi là người đó.
Quý Vũ (New York Times)
