Vào thời gian điễn ra Olympic 2008 tại Bắc Kinh, Nga đã tấn công Georgia. Và tại thời điểm này, khi Olympic Rio 2016 đang diễn ra, nhiều đối thủ của ông Putin đang đặt ra câu hỏi liệu tiền lệ đó có lặp lại một lần nữa với đối tượng là Ukraine?
Tổng thống Vladimir Putin đã cáo buộc Ukraine giết các quân Nga trong các cuộc tấn công khủng bố vừa qua ở Crimea và cảnh báo rằng sẽ "không thể bỏ qua" những cái chết này. Tổng thống Ukraine, Petro Poroshenko, ra lệnh cho quân đội nước này ở trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Đó là những điều đang diễn ra khi mà các bên đã thống nhất về thỏa thuận Minsk, trong đó có việc các bên chấp nhận thực thi một lệnh ngừng bắn nhằm chấm dứt các "cuộc xung đột luẩn quẩn". Đã bắt đầu xuất hiện các dự báo thảm khốc rằng Ukraine đang bị kéo trở lại vào một chiến tranh.
 |
Putin đang đầy toan tính với Ukraine. Ảnh: Independent |
"Nỗi đau" của Nga lần này giống như một tập phim đầy bạo lực, và địa điểm xảy ra, đã đến như là một bất ngờ: Crimea. Các cuộc giao tranh đã có cường độ thấp, nhưng tăng về số lượng, tại các tỉnh Donetsk và Luhansk nằm ở phía đông trong vài tháng qua trong những cuộc xung đột đòi ly khai. Nhưng bán đảo Crimea, vốn đã không có kinh nghiệm về những hành động quân sự nghiêm trọng vì nó được sáp nhập từ Ukraine bởi điện Kremlin trong cảnh hỗn loạn của các cuộc biểu tình Maidan, là nơi được cho ra sẽ khó có thể xảy ra các mối đe dọa với Nga.
Nhưng cũng là không có cơ sở để nói rằng Crimea hoàn toàn tĩnh mịch. Tartar và một số nhà hoạt động người Ukraine đã tuyên bố bị đàn áp có hệ thống bởi chính phủ chịu sự thống trị của Nga tại Simferopol. Một số những người trong số đó kể từ khi đưa ra tuyên bố đã bỏ chạy, một số đang ở tù. Về phía Ukraine các đường ống dẫn dọc biên giới nơi chứa các đường điện đã bị phá hủy, tạo ra tình trạng thiếu điện trầm trọng trên bán đảo Crimea: nhóm Tartar đã chặn một số tuyến đường ở biên giới, ngăn các hoạt động viện trợ.
Lý do vì sao diễn biến sự việc lại nóng lên vào thời gian này vẫn chưa rõ ràng. Một số người, bao gồm cả các lực lượng chiến đấu ở miền đông Ukraine đã rất ngạc nhiên khi người Nga đồng ý với thỏa thuận Minsk , trước khi chiếm được thành phố Mariupol để từ đó sẽ giúp mở một hành lang viện trợ từ Donbas đến Crimea, các cảng biển Azov (biển tiếp giáp giữa Ukraine và Crimea) là dễ bị tổn thương tại thời điểm: hầu hết các lực lượng Ukraine đã bị thu hồi, lực lượng bảo vệ đã bị giảm xuống còn chỉ vài trăm máy bay chiến đấu, cũng như vỡ mộng trong việc trông đợi sức mạnh từ lực lượng dân quân dân tộc.
Tại miền Đông Ukraine, mặc dù tình trạng bạo lực vẫn đôi lúc bùng phát định kỳ, nhưng đã xuất hiện một cuộc "xung đột lạnh" kể từ đó; một tình trạng mà Moscow xem là phù hợp.
Có thể nói nghiêm túc rằng sẽ không có chuyện Crimea, nơi từng là một phần của Liên Xô cho đến năm 1954, trở lại Ukraine. Kiev, dù được hỗ trợ bởi phương Tây, tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình với bán đảo này, nhưng chính phủ Ukraine cũng thừa nhận rằng không thể làm cho điều đó xảy ra bằng các phương tiện quân sự.
Các đối thủ của Nga cho rằng điện Kremlin đã luôn luôn muốn kích hoạt lại hành động quân sự và còn thời gian nào tốt hơn để làm điều đó khi cả Thế giới đang bị chú ý/phân tâm bởi Olympic Rio? Ông Putin được cho rằng đã có tiền lệ làm việc này: cuộc chiến giữa Nga và Georgia đã diễn ra trong năm 2008 tại thời điểm Thế vận hội Bắc Kinh đang diễn ra.
Có bằng chứng và một số ý kiến nghi ngờ vào dịp đó, Mikheil Saakashvili người đã khơi mào cuộc chiến bằng cách gửi quân vào vùng đất nổi loạn của Nam Ossetia, có thể đã rơi vào một cái bẫy do Nga đã chuẩn bị sẵn. Tổng thống Gruzia khi ấy đã tin rằng Hoa Kỳ sẽ đến cứu mình nếu cần thiết, dù trước đó một nhà ngoại giao cao cấp của Mỹ cảnh báo ông rằng chuyện đó sẽ không xảy ra.
Trong sự kiện Ukraine giờ đây, các lực lượng Mỹ được cử đến đào tạo binh lính Ukraine được trông thất đang bắt đầu di chuyển nhanh chóng đến sân bay Tbilisi dọc theo đại lộ George W Bush khi những xung đột bắt đầu. Nên nhiều khả năng Ukraine sẽ không hoàn toàn bị "bỏ rơi" như Gruzia.
 |
Putin hoàn toàn làm chủ tình thế ở Ukraine. Ảnh: RT |
Nên đọcMoscow đã tuyên bố rằng một sĩ quan trong đơn vụ tác chiến thông minh, FSB, và một người lính Nga khác đã thiệt mạng trong hai cuộc bạo loạn riêng biệt vào cuối tuần. Cũng theo các báo cáo, vũ khí, bao gồm thuốc nổ cho 20 quả bom và lựu đạn, dự định để sử dụng trong một chiến dịch nổi dậy đã được phát hiện.
"Một chiếc nhẫn khủng bố" đã bị phá vỡ, và một trong những người bị bắt là Evgeny Panov, một nhân viên 39 tuổi của tình báo quân đội Ukraine (Gur), FSB thông báo. Các nhà chức trách tại Kiev xác nhận rằng ông là một công dân Ukraine nhưng từ chối thực hiện đưa thêm bất kỳ ý kiến nào với lý do "bảo vệ dữ liệu". Tổng thống Poroshenko mô tả những tình tiết đó là một sự "hoài nghi vô lý" và đó là "một cái cớ cho những mối đe dọa quân sự mới nhất chống lại Ukraine".
Liệu người Nga đã thực sự chuẩn bị cho các hoạt động quân sự chống lại Ukraine từ Crimea? Rất nhiều người tại thời điểm Nga tiếp quản Crimea vào năm 2014 đã bị thuyết phục rằng đó là một kế hoạch được dàn dựng sẵn trong một vở kịch.
Một cuộc biểu tình ở thủ đô, Simferopol, được hỗ trợ bởi các binh sĩ mặc đồng phục không rõ ràng, một số "người đàn ông màu xanh lá cây", thu giữ vị trí chiến lược; thủy quân lục chiến từ các hạm đội Biển Đen của Nga nhanh chóng bao vây các căn cứ Ukraine trong khi chính phủ ở Kiev run rẩy đứng nhìn.
Lần này các lực lượng Ukraine, một số được đào tạo bởi phương Tây, đã được chuẩn bị. Và, quan trọng hơn, đó là việc người Nga được cho là chưa chuẩn bị tốt các công tác hậu cần để thực hiện một cuộc xâm lược, cần xe thiết giáp, một cây cầu để có thể tiến vào lãnh thổ của Ukraine nếu họ muốn tấn công từ Crimea. Một cuộc tấn công đổ bộ sẽ là một chủ trương lớn và nguy hiểm. Thành phố Donbas tại miền Đông vẫn là điểm hợp lý nhất của bất kỳ sự can thiệp quân sự nào. Và liệu điện Kremlin sẽ tiến hành một nhiệm vụ quân sự khi mà không có được lợi thế địa chính trị rõ rệt, trong khi họ vẫn đang thực hiện nhiệm vụ tại Syria?
Giới chức Ukraine cũng bị chia rẽ về những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Với việc Nga đang xây dựng một lực lượng quân sự trong Crimea, Col Andriy Lysenko , phát ngôn viên của chính quyền tổng thống Ukraine , cho rằng một cuộc tấn công mới có thể diễn ra tiếp theo. Nhưng Anton Gerashchenko , một nghị sĩ và cố vấn cho Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov , người từng được chú ý là hiếu chiến đối với Moscow , tuyên bố : "Tôi có thể nói một cách công khai rằng chúng ta sẽ không chứng kiến cuộc chiến tranh của Liên bang Nga và Ukraine trong tương lai gần ... chiến lược của Putin dựa vào thương lượng với Ukraine, thông qua sự trở lại của Donbas (ý muốn nói đến các tỉnh miền Đông) để đảm bảo rằng chúng ta sẽ từ bỏ mọi nỗ lực để lấy lại Crimea. "
Thậm chí tình báo quân đội Ukraine, cơ quan bị Moscow cáo buộc đứng sau các âm mưu khủng bố ở Crimea, đang có vẻ là tương đối thoải mái. Vadim Skibitsky, phát ngôn viên của quan đội Ukraine, cho biết sự chuyển động quân sự của Nga là để chuẩn bị cho một cuộc diễn tập quân sự hàng năm, Kavkaz-2016 (mặc dù ông cũng chỉ ra rằng đã từng có một cuộc tập trận của Nga đã được tổ chức ngay trước khi xảy ra cuộc chiến Gruzia) và nói thêm rằng quân đội mới của Nga trong khu vực Dzhankoy là một phần của những cuộc luân chuyển định kỳ 6 tháng một lần.
EU và Mỹ đã mở rộng lệnh trừng phạt chống lại Nga vì các sự việc liên quan đến bán đảo Crimea và Donbas, nhưng một số nước châu Âu muốn thấy Nga-Mỹ-EU sẽ lại trở nên "thoải mái" với nhau trong tương lai gần.
Chính phủ Ukraine cũng bị cáo buộc không thực hiện một số nghĩa vụ theo thỏa thuận Minsk, chẳng hạn như tổ chức các cuộc bầu cử địa phương trong các khu vực nước này đang kiểm soát ở Donbas. Hơn nữa, phương Tây đang tỏ ra rất thất vọng về sự thất bại của chính phủ Poroshenko cùng với nạn tham nhũng tràn lan. Những điều này, sẽ góp phần không nhỏ làm "Nga trở nên thân thiện hơn".
Điều gì đang xảy ra ở Crimea bây giờ, một số quan chức ở Kiev nhận ra rằng, có nhiều khả năng là cuộc diễn tập để khẳng định và nâng tầm vị trí của điện Kremlin mạnh mẽ hơn trong bối cảnh các chiến dịch ngoại giao đang "hao mòn". Nó không phải dấu hiệu mở đường cho một cuộc chiến tranh nhằm vào Ukraine.
Quý Vũ (Reuters)
